Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil

Oʻzbekistonning tashqi iqtisodiy siyosati 2017-yildan buyon savdoni liberallashtirish, diplomatik aloqalarni yaxshilash va xorijiy investitsiyalarni jalb qilish borasidagi saʼy-harakatlarI tufayli mamlakatimiz global iqtisodiyotda faol ishtirokchiga aylandi. Xususan, iqtisodiy rivojlangan Yevropa Ittifoqi va Germaniya kabi hamkorlar bilan savdo, investitsiya va ijtimoiy sohalarda sezilarli oʻsish kuzatildi. Ushbu maqola Oʻzbekiston Respublikasining Germaniya Federativ Respublikasi bilan olib borgan tashqi iqtisodiy munosabatlar tahlili va savdo-iqtisodiy integratsiyalashuv darajasini tahlil qiladi. Oʻzbekistonning ikki davlat aloqalarni chuqurlashtirish uchun qanday imkoniyatlari borligini oʻrganadi. Yangi imkoniyat va loyihalar haqida batafsil maʼlumot beribgina qolmay, kelajakdagi erishish mumkin boʻlgan natijalarni muhokama qiladi.

Ushbu mаqolаdа, rаqobаtni rivojlаntirishning аhаmiyаti, rаqobаtning sаlbiy tа’sirlаri vа еhtiyot chorаlаri, rаqobаtning ijtimoiy tа’siri, monoрoliyа vа kаrtеllаr bilаn kurаshish, rаqobаtni rаqаmli trаnsformаtsiyаgа tа’siri, rаqobаtni rivojlаntirishdа dаvlаt siyosаti vа JST gа а’zo bo‘lishdа rаqobаt muhitining аhаmiyаti hаqidа so‘z yuritilgаn.

Ushbu maqolada sun’iy intellekt texnologiyalarining oliy ta’limdagi baholash tizimlariga ilmiy asosda integratsiyalashuvi tahlil qilinadi. An’anaviy baholashdagi subyektivlik, statiklik va inson omiliga kuchli bog‘liqlik kabi cheklovlar ko‘rib chiqiladi. Sun’iy intellekt yordamida baholashni avtomatlashtirish, shaffoflikni ta’minlash, aniqlikni oshirish va talaba faoliyatini real vaqt rejimida tahlil qilish imkoniyatlari yoritiladi. Shuningdek, baholash tizimiga sun’iy intellekt vositalarini joriy etish zarurati, ilg‘or xorijiy tajribalar va algoritmlar asosida baholovchi modellar yaratish bo‘yicha tavsiyalar beriladi.

Mazkur maqolada oliy ta’lim xizmatlari tizimida raqobatning o‘rni hamda mamlakat rivojiga ta’sirini takomillashtirishning nazariy va uslubiy asoslari chuqur o‘rganilgan. Bugungi davr talablariga javob beradigan, ya’ni nafaqat mamlakat ichkarisida balki xalqaro darajada faoliyat yurita oladigan yuqori malakali, raqobatbardosh kadrlarni tayyorlash masalasida nazariy takliflar va tavsiyalar ilgari suriladi. Tadqiqot natijalari oliy ta’lim xizmatlaridagi ta’lim tizimini rivojlantirish va raqobatbardoshligini ta’minlash muhim ilmiy-amaliy ahamiyatga ega ekanligiga e’tibor qaratgan.

Maqolada bozor munosabatlaridagi asosiy iqtisodiy kategoriyalardan biri bo‘lgan mintaqa raqobatbardoshligi kategoriyasi tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada iqtisodiyotning hududiy va tarmoq tuzilmasidagi tarkibiy o‘zgarishlar, mintaqaviy iqtisodiyotning raqobatbardoshligiga ta’sir etuvchi omillarni o‘rganish zaruriyati belgilangan.

Mazkur maqola Buxoro viloyatidagi ziyoratgohlarni raqamli texnologiyalar yordamida rivojlantirishning istiqbollarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Buxoro viloyatining turistik salohiyatini oshirish, madaniy merosni saqlash va turistlarga xizmat ko‘rsatishning sifatini yaxshilash uchun zamonaviy raqamli texnologiyalardan foydalanish muhimdir. Maqolada ziyoratgohlarni raqamlashtirish, mobil ilovalar, virtual ekskursiyalar va raqamli marketingni qo‘llashning ijobiy natijalari va istiqbollari tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada bu jarayonning imkoniyatlari va yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavflar haqida ham fikr yuritiladi.

Maqola maishiy xizmatlar bozorini chuqur o‘rganishni, shu jumladan turli xizmat ko‘rsatish turlari va shakllarining ixtisoslashuvini hisobga olgan holda tobora dolzarb va umumlashtirib borayotgan dolzarb masalalarni tahlil qilishni o‘z ichiga oladi. Ishda ushbu sohadagi mavjud vaziyat, unga boʻlgan talab darajasi, maishiy xizmatlarga boʻlgan ehtiyoj va hududlardagi aholining daromad darajasi oʻrtasidagi oʻzaro bogʻliqlik koʻrib chiqilmoqda,  shuningdek, sohani rivojlantirishning asosiy tendensiyalari aniqlanmoqda.

Maqolada soliq riskini baholashning xorij tajribasi va undan milliy soliq tizimida foydalanish yo‘nalishlariga oid ilmiy qarashlarning ahamiyati, O‘zbekistonda iqtisodiy xatti-harakatlar va natijalarni shakllantirishda soliq siyosatining ahamiyati ko‘rsatiladi. Ular yuqori soliq stavkalari, murakkab qoidalar va past soliq axloqi tadbirkorlik faolligi va rivojlanishiga jiddiy to‘siq bo‘lishi jihatidan o‘rganilgan hamda ilmiy xulosa va takliflar shakllantirilib, soliq riskini baholashning xorij tajribasi va undan milliy soliq tizimida foydalanish yo‘nalishlarining iqtisodiy mohiyati va unga oid ilmiy qarashlar nazarda tutilgan.

Ushbu maqolada O‘zbekistonda kichik biznes faoliyati statistik ko‘rsatkichlarining axborot bazasi ahamiyati hamda uning mamlakat iqtisodiyoti ham iqtisodiyot tarmoqlaridagi ahamiyati o‘rganilgan. Shuningdek, axborotlar bazasining samadorligining asosiy jihatlari tahlil etilgan hamda kichik biznesda axborotlar bazasining iqtisodiy samadorligi SWOT tahlili keltirilgan. Tadqiqot natijasidan O‘zbekistondagi kichik biznes subyektlari faoliyati samadorligini baholashda hamda kichik bizneslar faoliyatini samarali tashkil etishda foydalanish mumkin.

Ushbu maqola cho‘l-yaylov chorvachiligi mahsulotlarini sotish tizimini takomillashtirish va tarmoqni modernizatsiyalash masalalariga bag‘ishlangan. Shuningdek, cho‘l-yaylov chorvachiligi mahsulotlarini qayta ishlash, transport xizmati, marketing va xo‘jalik yuritishning zamonaviy yondashuvlari taklif etiladi. Shuningdek, mintaqaning ekologik va ijtimoiy muammolarini hal qilish uchun ilg‘or texnologiyalar va innovatsion usullardan foydalanish taklif etilgan.

Global iqtisodiyot sharoitida kimyo sanoati tez o‘zgarishlarga yuz tutmoqda. Dunyo kimyo industriyasidagi o‘zgarishlar va tayyor maxsulotlarni tijoratlashtirish bilan bog‘liq muammolar yangicha yondoshuvlarni talab qilmoqda. Tarmoq korxonalarini barqaror rivojlanishi mavjud resurslar va ulardan samarali foydalanishni ta’minlashga doir boshqaruv qarorlariga bog‘liq bo‘lib qolmoqda. Boshqaruv hisobi resurslarni samarali tashkil etish va ulardan foydalanishni ta’minlashning vositasi sifatida boshqaruv hisobi boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayonida o‘z o‘rniga ega. Boshqaruv hisobining yetarli darajada tashkil etilmasligi va unda qo‘llaniladigan zamonaviy usullarning foydalanilmasligi ishlab chiqarishni tashkil etish va uning samaradorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Boshqaruv hisobida xarajatlar hisobini tashkil etish va foydalanish samaradorligini ta’minlash ustuvor masalalardan bo‘lib hisoblanadi. Xarajatlarni tashkil etishda boshqaruv hisobining zamonaviy usullaridan foydalanish xarajatlarni zamonaviy usulda tashkil etishni ta’minlaydi. Bugungi kunda boshqaruv hisobida qo‘llanilayotgan zamonaviy usullardan biri ABC costing yoki faoliyatlarga yo‘naltirilgan usul bo‘lib hisoblanadi. Ushbu ilmiy ishda ABC costing usuli va uni qo‘llashning o‘ziga xos xususiyatlari tadqiqot obyekti sifatida olindi.

Mazkur maqolada temir yo‘l transport tizimining iqtisodiy samaradorligi tushunchasi va uning nazariy asoslari batafsil yoritilgan. Transport xizmatlarining iqtisodiy samaradorligi transport resurslaridan oqilona foydalanish va milliy iqtisodiy o‘sishga ijobiy ta’sir ko‘rsatish qobiliyatini ifodalaydi. Ushbu maqolada xalqaro va mahalliy tajribalarning muhim jihatlari ko‘rib chiqilgan. Shuningdek, iqtisodiy samaradorlikni baholash uchun qo‘llaniladigan asosiy ko‘rsatkichlar va mezonlar aniqlangan. Tadqiqot natijalari temir yo‘l transport tizimini rivojlantirishga qaratilgan strategiyalarni ishlab chiqishda muhim ilmiy asos bo‘lib xizmat qiladi. Maqolada iqtisodiy samaradorlik tushunchasi va uni baholashning zamonaviy yondashuvlari tahlil qilingan.

Ushbu maqolada Janubiy Koreyaning turizm infratuzilmasini rivojlantirishdagi ilg‘or tajribasi o‘rganilib, uning O‘zbekiston sharoitiga mos barqaror yondashuvlari tahlil qilinadi. Tadqiqot davomida Koreya Respublikasida davlat va xususiy sektor hamkorligi, raqamli texnologiyalarni joriy etish, ekologik barqarorlikni ta’minlash hamda sayyohlik hududlarini tizimli rivojlantirish kabi omillar asosiy e’tiborga olingan. Mazkur tajribani O‘zbekistonga tatbiq etish orqali mamlakatimizda turizm sohasining uzoq muddatli va barqaror rivojlanishiga erishish mumkinligi asoslab beriladi. Maqola yakunida O‘zbekiston uchun amaliy tavsiyalar hamda zamonaviy infratuzilmaviy yondashuvlar ilgari suriladi.

Ushbu maqolada Qoraqalpogʻiston Respublikasida gastronomik turizmning rivojlanishi, uning imkoniyatlari, bugungi kunda turizm sohasi uchun yaratilayotgan shart-sharoitlar, qoraqalpoq gastronomik turizm resurslari, qolaversa, Qoraqalpogʻiston Respublikasi uchun gastronomik turlarini ishlab chiqish, turistik dasturlarni yaratish tahlili olib borilgan. Bunda asosiy eʼtibor qoraqalpoq gastronomik turizm resurslariga tegishli milliy taomlarni targʻib qilish, uni turizm dasturlariga kiritish, turistlarni jalb qilish kabilar keltirib oʻtilgan. Bundan tashqari, qoraqalpoq gastronomik turizmining rivojlanishiga taʼsir etuvchi omillar hamda baʼzi tavsiyalar mushohada qilingan. Shuningdek, muallif tomonidan izlanishlar asosida “Qalʼalar saltanati – Qoroqalpogʻiston” mavzusidagi 4 kecha 5 kunlik tur va uning hisob-kitobi tuzib chiqilgan.

Ushbu maqolada qishloq xo‘jaligi korxonalarining iqtisodiy salohiyatini tahlil qilishda axborot bilan ta’minlashning ahamiyati yoritilgan. Muallif axborot texnologiyalari va statistik ma’lumotlarning iqtisodiy tahlildagi o‘rni, qishloq xo‘jaligi korxonalarining faoliyatini samarali rejalashtirishdagi roli haqida fikr yuritadi. Maqolada iqtisodiy salohiyatni aniqlashda axborot resurslaridan foydalanish usullari, mavjud muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari tahlil qilinadi.

Banklarning dastlabki sarmoyasi, kapitali darajasiga muhim masala sifatida eʼtibor qaratiladi chunki, 2008-yildan boshlangan jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi bank tizimining barqarorligini taʼminlashda ularning kapitallashuv darajasini oshirib borish eng muhim iqtisodiy masalalardan biri ekanligini yana bir bor isbotladi. Tahlilimizda bankning kapitallashuv darajasi, uning kredit samaradorligiga taʼsiri va isteʼmolchi (mijozlarning) kreditdan samarali foydalanish koʻsatkichlari Oʻzbekiston banklari misolida tahlil qilingan va muammolarga muallif tomonidan yechim sifatida fikrlar ishlab chiqilgan. Bunda ATB “Agrobanki” va Buyuk Britaniyaning HSBC hоldings bаnkining kredit stаvkаlаri maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Mamlakat iqtisodiyotida tashqi savdo erkinlashtirilishining raqobat muhitiga taʼsiri naʼzariy jihatdan oʻrganilib, import taʼriflari oʻzgarishining iqtisodiyotda raqobatning rivojlanishiga koʻrsatadigan samarasi va tashqi savdoning ijobiy oʻzgarishi IHTT mahsulot bozorini tartibga solish koʻrsatkichi vositasida tahlil qilingan.

Мазкур мақолада инновацион иқтисодиёт шароитида давлат харидлари тизимини такомиллаштириш муаммолари ва уларни ҳал этиш чора-тадбирлари таҳлил қилинди. Давлат харидлари жараёнидаги бюрократик тўсиқлар, молиявий қўллаб-қувватлашнинг етишмаслиги ва коррупция хавфи давлат харидларини самарали ривожланишига салбий таъсир кўрсатиши аниқланди. Мақолада қонунчиликни такомиллаштириш, электрон тендер тизимини жорий этиш, кичик ва ўрта бизнес учун молиявий дастурларни кенгайтириш каби чора-тадбирлар тавсия қилинган. Давлат харидлари тизимини модернизация қилиш миллий иқтисодиётни барқарор ривожлантиришга кўмаклашади.

Мазкур мақолада давлат харидлари соҳасида рақамли технологияларни жорий этишнинг халқаро амалиёти таҳлил қилинади. АҚШ, Европа Иттифоқи, Жанубий Корея ва Сингапур каби давлатлар тажрибаси асосида электрон харид платформалари, автоматлаштирилган баҳолаш тизимлари, блокчейн ва сунъий интеллект технологияларини жорий этишнинг самарадорлиги ўрганилади. Шунингдек, очиқ маълумотлар, ижтимоий назорат, кичик бизнесни жалб этиш ва қонунчилик базасини такомиллаштириш орқали соҳада шаффофликни оширишга оид таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилади.

Мақолада суғурта компанияларининг барқарор молиялаштиришнинг муҳим йўналиши сифатида яшил инвестицияларни ривожлантиришдаги роли кўриб чиқилган. Яшил инвестицияларнинг назарий асослари, асосий тамойиллари ва суғурта соҳасидаги асосий йўналишлари таҳлил қилинган. ESG мезонларини инвестиция амалиётига интеграция қилишда суғурта компаниялари дуч келадиган афзалликлар ва муаммоларга алоҳида эътибор қаратилган. Ҳисобот стандартларини бирлаштириш, рақамли технологияларни жорий этиш ҳамда мутахассисларнинг малакасини ошириш каби яшил инвестиция механизмларини такомиллаштириш бўйича тавсиялар берилган.

Ушбу мақола савдо хизматлари тизимини ривожлантиришнинг  моҳияти ва зарурияти, савдо хизматларини ривожлантиришнинг ташкилий-иқтисодий механизмларини такомиллаштириш, савдо корхоналарининг стратегик рақобатбардошлигини таъминлаш ва рақобат стратегияларини шакллантиришнинг назарий ва услубий жиҳатларини ишлаб чиқиш, савдода хизмат кўрсатиш соҳасини яхшилаш йўлларини таклиф қилиш ва савдода  хизматлар соҳасининг хусусиятларини ҳисобга олиш масалаларига бағишланган.  

Мазкур мақолада реал секторни давлат томонидан тартибга солишнинг назарий ва амалий асослари чуқур таҳлил қилинади. Хусусан, иқтисодий тизимда давлатнинг ролини аниқлаш, тартибга солиш механизмларининг самарадорлигини баҳолаш ҳамда соҳадаги институционал ва бозор ёндашувлари ўртасидаги ўзаро таъсирлар комплекс таҳлил этилади. Шундай ёндашувда давлат интервенциясининг меъёрий-ҳуқуқий, молиявий ва маъмурий воситалар орқали амалга оширилиши ҳамда уларнинг реал сектор субъектларига таъсири тизимли ёритилади. Шу билан бирга, иқтисодиётнинг соҳага хос тармоқлари – саноат, қишлоқ хўжалиги, инфратузилма ва хизмат кўрсатиш соҳаларида давлат сиёсатининг ўзига хос жиҳатлари ва унинг барқарорликка таъсири ҳам илмий асосда муҳокама қилинади. Ушбу илмий иш натижалари асосида миллий иқтисодиётда реал секторни самарали тартибга солишга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилади.

Ушбу мақолада рақамли банк платформаларининг халқаро савдога таъсири ўрганилган. Рақамли платформалар халқаро тўловларни тезлаштириш, харажатларни камайтириш, валюталарни автоматик конвертация қилиш, кредит бериш имкониятларини кенгайтириш ҳамда хавфсизликни таъминлаш йўналишларида муҳим рол ўйнайди. Шу билан бирга, рақамли технологиялар халқаро савдо операцияларини соддалаштириш ва ривожлантиришга хизмат қилади.

Maqolada 2017–2024 yillar davomida Oʻzbekiston eksportining tarkibiy diversifikatsiyasi empirik jihatdan tahlil qilinadi. Gorizontal diversifikatsiya eksport qilinayotgan mahsulotlar soni va Herfindal–Hirshman indeksi asosida, vertikal diversifikatsiya esa mahsulotlarning oʻrtacha eksport qiymati orqali baholangan. Regressiya natijalari shuni koʻrsatadiki, eksport qilinayotgan mahsulotlar sonining ortishi eksport hajmiga ijobiy va ahamiyatli taʼsir koʻrsatadi. Uzoq xorij mamlakatlari bilan savdo aloqalarida esa mahsulotlarning nafaqat soni, balki ularning yuqori qoʻshilgan qiymatga ega boʻlishi ham muhim ahamiyat kasb etadi. Bu vertikal diversifikatsiyani rivojlantirish zarurligini koʻrsatadi. Tadqiqot shuningdek, Oʻzbekiston eksportining ayrim mahsulotlarga, xususan, oltinga yuqori darajadagi qaramligini aniqladi. Yuqori transport xarajatlarini hisobga olgan holda, qayta ishlangan, innovatsion va raqobatbardosh mahsulotlarni eksport qilish Oʻzbekiston tashqi savdosining barqarorligini taʼminlashda muhim hisoblanadi.

Ушбу мақолада турли маъмурий даражадаги шаҳарлар ривожланишининг аниқланган муаммоларини ҳисобга олган ҳолда, турли даражадаги шаҳарларга нисбатан урбанизация сиёсатининг махсус чора-тадбирлари таклиф этилган. Булар: агломерацияларни шакллантириш; маъмурий, ўқув, ишлаб чиқариш объектларини шаҳардан ташқарига олиб чиқиш ва бошқарув функцияларини бошқа тузилмаларга ўтказиш; инновацион, илмий ва юқори технологик фаолият турларини, инновацион-технологик кластерларни яратиш; инновацион бошқарув шакллари негизида яқин ҳудудларнинг шаҳарлар билан ўзаро ҳамкорлиги; йўлдош шаҳарларни яратиш; ихтисослашувдан келиб чиққан ҳолда саноат, ижтимоий, транспорт, муҳандислик хизмати ва секторлар функцияларини ривожлантириш; инвестициялар, меҳнат ва ишлаб чиқариш ресурсларини кўчириш механизмларини ишлаб чиқиш каби чора-тадбирларни ўз ичига олади.

Ушбу мақолада соҳага доир манбаларнинг таҳлили асосида “ишлаб чиқариш харажатлари”, “маҳсулот таннархи”, “қайта ишлаш таннархи” тушунчаларига таърифлар ишлаб чиқилди, ишлаб чиқариш харажатлари ва таннарх кўрсаткичлари тизими ишлаб чиқилди.  МҲХСларига ўтаётган ташкилотларда ишчи счётлар режасига маҳсулот таннархига оид ишчи счётларини киритиш ва ушбу счётларнинг боғланишларига оид бухгалтерия ишланмалари тавсия этилди. Халқаро стандартлар талабларидан келиб чиқиб бошқа устама харажатлари, яъни реализация қилиш харажатлари захираларнинг ҳаракатланиши билан боғлиқ бўлса (сотиш жараёни билан боғлиқ бўлмаган ҳолларда) тайёр маҳсулотларнинг таннархига киритилиши таклиф этилди. 

Мазкур мақолада Европа ва Осиё мамлакатларида солиқ имтиёзларининг турлари, уларнинг иқтисодий самарадорлиги ва стратегик таъсири қиёсий таҳлил қилинган. Илмий манбалар ва эмпирик маълумотлар асосида инвестиция, инновация ва экспорт сиёсатларида солиқ имтиёзларининг роли очиб берилган. Ўзбекистон учун аниқ таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.

Ушбу мақолада хизмат кўрсатиш соҳасининг мазмун-моҳияти очиб берилиб, унинг асосий кўрсаткичлари ва ривожланиш истиқболлари ўрганиб чиқилган. Шунингдек, хизматлар соҳасининг миллий иқтисодиётда тутган  ўрни, аҳамияти, унинг ЯИМ даги улуши ва асосий кўрсаткичлари статистик таҳлил қилинган. 

Ushbu maqolada temir yo‘l transportining mamlakat iqtisodiyotidagi o‘rni va ahamiyati, uning sanoat, savdo, logistika va mehnat bozoriga ko‘rsatayotgan ijobiy ta'siri yoritilgan. Shuningdek, temir yo‘l xizmatlarini modernizatsiya qilish orqali iqtisodiy o‘sishga erishish yo‘llari ham ko‘rib chiqiladi.

Mazkur maqolada vaqtli qatorlarning chiziqsiz trendlarini aniqlash, matematik modellash, regressiya usullari bilan trend tenglamalarini topish va bashoratlash kabi bosqichlar yoritilgan. Ayniqsa, iqtisodiy jarayonlarning murakkab dinamikasi hisobga olingan holda, eksponensial, logarifmik va polinomial modellarning ustun jihatlari tahlil qilingan. Amaliy misollar orqali bashorat natijalarining aniqligi va xatolik mezonlari ko‘rib chiqilgan.

Мақолада қишлоқ хўжалигининг ривожланиш даражасини  баҳолаш ҳамда соҳа  ривожига таъсир этувчи омил ва мавжуд имкониятлардан кенг фойдаланиш орқали қишлоқ хўжалигида эришилган натижалар ва истиқболдаги ривожланишга эътибор қаратилган бўлиб, қишлоқ хўжалиги соҳасига илмий-инновацион лойиҳаларни татбиқ этиш орқали соҳани интенсив ривожланишини  таъминлаш масалалари ёритилган. Хусусан, рақамли технологиялар ҳамда “ақлли қишлоқ хўжалиги”ни жорий этиш орқали озиқ-овқат барқарорлигини таъминлаш ва мамлакатнинг озиқ-овқат хавфсизлигини мустаҳкамлаш муаммоларига эътибор қаратилган.

Мақолада банк тизими фаолиятини ривожлантириш ва такомиллаштириш масалалари кўрилган, банк хизматлари бозорини ривожлантиришнинг устувор йўналишлари аниқланган. Банк хизматлари бозорининг  элементлари ва механизмларини такомиллаштириш йўналишлари асослаб берилган, банк фаолияти ривожланишининг ўзига хос хусусиятлари ва уларнинг Ўзбекистон Республикасининг ижтимоий-иқтисодий ривожланишига таъсири таъкидланган ва тавсифланган.

Ушбу мақолада маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органлари бошқарувида раҳбар ходимларнинг фаолият самарадорлигини баҳолаш механизмини такомиллаштириш масаласи туман даражасида тадқиқ қилинган. Бугунги кунда, мамлакатимизда давлат бошқарувининг қуйи бўғинини ташкил қилувчи маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларининг фаолияти самарадорлиги аҳолига хизмат кўрсатиш ва ҳудудни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришда муҳим аҳамиятга эга.