Ushbu maqola Oʻzbekiston tijorat banklarining ustav kapitalidan foydalanish samaradorligini baholash uchun asosiy koʻrsatkich boʻlgan kapital rentabelligi (ROE) koʻrsatkichini tahlil qilishga qaratilgan. 1999-2023 yillar oraligʻida mamlakatda faoliyat yuritgan tijorat banklari toʻrt guruhga ajratilgan holda mulkchilik shakli boʻyicha ROE oʻrtasidagi farqlar oʻrganildi. Tahlil natijalariga koʻra, davlat bilvosita egalik qiluvchi banklar eng yuqori oʻrtacha ROEga ega boʻlgan boʻlsa, davlat bevosita egalik qiluvchi banklar eng past darajadagi kapital rentabelligini namoyon etdi. Xususiy banklar yuqori darajada tebranuvchanlikka ega boʻlib, bu ularning faoliyatida ortiqcha xavf mavjudligini koʻrsatadi. Xorijiy banklarning kapitaldan foydalanish samaradorligi esa barqaror boʻlib, ular tahlil davrining soʻnggi yillarida ijobiy oʻsishni namoyish etdi. Ushbu tadqiqot tijorat banklarining samaradorligini oshirishga qaratilgan siyosat va strategiyalarni ishlab chiqishda foydali boʻlishi mumkin.
Maqolada banklar va fond bozori o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik, banklarning investor sifatida fond bozori ishtirokchisi bo‘lishi, shuningdek, fond bozorida kapital jalb qilish va risklarni boshqarish usullari ko‘rib chiqiladi. Banklar faoliyatining fond bozoridagi o‘ziga xos xususiyatlari hamda bu jarayondagi nazariy yondashuvlar batafsil o‘rganiladi.
Ushbu maqolada alternativ moliya bozorining muhim yo‘nalishlaridan biri hisoblangan “Islom darchalari” faoliyatining mamlakatlar moliyaviy sektoriga ta’siri tahlil qilinadi. Tadqiqotda “Islom darchalari” konsepsiyasi, ularning an’anaviy banklar tarkibida tashkil etilishining iqtisodiy samaradorligi, moliyaviy inklyuzivlikni oshirishdagi roli va Shariat tamoyillariga mos xizmatlarni taqdim etish orqali bozor talabiga javob berish imkoniyatlari o‘rganiladi. Shuningdek, ushbu mexanizmning rivojlanayotgan mamlakatlardagi bank sektori barqarorligiga va xorijiy investitsiyalarni jalb qilishga ta’siri tahlil qilinadi. Maqola tajriba asosidagi empirik natijalar va nazariy yondashuvlarni birlashtirgan holda “Islom darchalari”ning global moliyaviy bozordagi istiqbollarini ham yoritadi.
Fintech bank va moliyaviy xizmatlarda, jumladan, mobil toʻlovlar, pul oʻtkazmalari, kreditlar va aktivlarni boshqarishda qoʻllaniladigan moliyaviy texnologiyalarni nazarda tutadi. Fintech startaplari an’anaviy banklar bilan raqobatlashadigan yoki ular bilan hamkorlik qiladigan tezkor, innovatsion va qulay xizmatlarni taklif qiladi. Soʻnggi yillarda Fintechga investitsiyalar uning keng qoʻllanilishi tufayli tez oʻsdi. Ushbu texnologiyalar xizmat sifatini yaxshilaydi, mijozlar tajribasini oshiradi va anʼanaviy moliyaviy tizimlarni oʻzgartiradi. Fintech jismoniy shaxslar va biznes uchun raqamli yechimlarni taklif qilish orqali zamonaviy bank ishida muhim rol oʻynaydi. Ushbu maqola Fintechning ahamiyatini va bank-Fintech hamkorligining oʻzaro manfaatlarini oʻrganadi.
Mazkur maqolada 2013-2023-yillarda Oʻzbekiston banklarining faoliyati tahlil qilingan boʻlib, kredit va likvidlik risklarining bank barqarorligiga taʼsiri oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatdiki, kredit risklarining ortishi moliyaviy barqarorlikni pasaytiruvchi asosiy omildir. Shu bilan birga, yuqori likvid aktivlarga ega boʻlgan banklar barqarorroq ekanligi aniqlangan. Tadqiqot banklarning risklarni boshqarish tizimini takomillashtirish uchun ilmiy asos va amaliy tavsiyalarni taklif etadi.
Ushbu tadqiqot banklarni transformatsiya qilish jarayonlari orqali aktivlar samaradorligini oshirish usullarini o‘rganadi. Banklar iqtisodiy o‘zgarishlarga moslashish va raqobatbardoshligini saqlab qolish uchun transformatsiya jarayonlarini amalga oshirishlari zarur. Tadqiqotda banklarning transformatsiya jarayonlari, ularning samaradorligi va moliyaviy ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi bog‘liqlik tahlil qilinadi.
Ushbu maqolada investitsion loyihalarni moliyalashtirishda bank kreditlarining roli va uning samaradorligini oshirish imkoniyatlari tahlil qilingan. Hozirgi kunda banklar investitsiya loyihalarini moliyalashtirishda asosiy moliyaviy manbalardan biri bo‘lib xizmat qilmoqda. Biroq moliyaviy tizimdagi turli muammolar, risklarni baholashdagi qiyinchiliklar, garovga bo‘lgan talabning yuqoriligi va uzoq muddatli resurslar yetishmasligi bank kreditlaridan samarali foydalanishga to‘sqinlik qilmoqda. Maqolada investitsion loyihalarni moliyalashtirish manbalari, asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalarning moliyalashtirish manbalari bo‘yicha o‘zgarishi, bank kreditlarining oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish dasturlari doirasida kredit ajratish dinamikasi va tadbirkorlik faoliyatiga ajratilgan kreditlar ulushi solishtirma jadvallar orqali tahlillar olib borilgan. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, bank kreditlarining investitsiya jarayonidagi ishtirokini kengaytirish va investitsion loyihalarni moliyalashtirishda bank kreditlarining rolini oshirish bo‘yicha ilmiy taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Ushbu maqolada mijozlarning bank xizmatlaridan mamnunlik darajasi va uni hisoblashni takomillashtirishga, mijozlarning bank xizmatlaridan qanoatlanishining yuqori darajasi ular bilan uzoq muddatli munosabatlarni o'rnatishga va uzoq muddatda bankning barqaror rivojlanishini ta’minlashga imkon beradi. Shu munosabat bilan bank xizmatlaridan mamnunlik darajasini o‘rganish, bunday monitoring natijalarini malakali baholash va ulardan mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifatini yaxshilash va ularning qanoatlanishini oshirish uchun foydalanish masalalari biznes muvaffaqiyatiga qiziqqan zamonaviy banklar uchun katta ahamiyatga ega.
Ushbu maqolada Oʻzbekiston bank tizimida amalga oshirilayotgan islohotlar, moliyaviy barqarorlikni taʼminlash hamda resurslarni jalb qilish strategiyalari tahlil qilinadi. Bank tizimining modernizatsiyasi, yangi moliyaviy vositalar va innovatsion yondashuvlar orqali mamlakatning iqtisodiy barqarorligi oshirilishi kerakligi koʻrsatilgan. Maqolada Oʻzbekiston bank tizimining asosiy muammolari, ularni bartaraf etishning zamonaviy usullari, shuningdek, xalqaro tajribalar asosida resurslarni jalb qilish imkoniyatlari va ularning mamlakat iqtisodiyoti uchun ahamiyati muhokama qilinadi. Shu bilan birga, islohotlar orqali banklar va moliyaviy tashkilotlar faoliyatining samaradorligini oshirish hamda davlat iqtisodiyotiga ijobiy taʼsir koʻrsatish yoʻllari tavsiya etiladi.
