Мазкур мақолада ғаллачилик кластерларини ташкил этиш ва ривожлантиришнинг илмий-услубий, норматив-ҳуқуқий ва ташкилий-иқтисодий таъминоти билан боғлиқ масалалар кўриб чиқилган. Кластер турларини ўрганиш ва таҳлил қилиш натижалари асосида кластерлаштириш мезонлари ва кластерларнинг турлари ёритилган. Минтақавий ва ҳудудий ғаллачилик кластерларини ташкил этишнинг кўп босқичли алгоритми таклиф этилган. Шунингдек, ғаллачилик кластерини ташкил этиш жараёнига тўсқинлик қиладиган асосий муаммолар таҳлил қилинган ва уларни бартараф этиш бўйича тавсиялар берилган.
Maqolada paxta va to‘qimachilik klasterlari misolida O‘zbekiston Respublikasi sanoat klasterlarida iqtisodiy xavfsizlikning dolzarb masalalari tahlil qilingan. Iqtisodiy xavfsizlikning mohiyati nazariy nuqtai nazardan o‘rganilib, unga baho berishning ahamiyati bayon etilgan. Shuningdek, paxta-to‘qimachilik klasterlarining iqtisodiy ko‘rsatkichlari tahlil qilinib, ularning iqtisodiy barqarorligi va xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha tavsiyalar berildi.
Ушбу мақолада пахта-тўқимачилик кластерларнинг ишлаб чиқариш қувватларининг хозирги холати ва фойдаланиш даражаси, тўқимачилик корхоналарни ишлаб чиқариш қуввватларини оширилишида технологик жихатдан модернизация қилиш, тўлиқ занжирга эга бўлган кластерлар хамда уларнинг ишлаб чиқариш қувватлардан фойдаланиш даражаси бўйича таклиф ва тавсиялар берилган.
Бугунги кунда республикамизда ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг кластер сиёсатини амалга оширишга жиддий эътибор қаратилмоқда. Дастлабки кластерлар пахтачилик мажмуасида ташкил этилган. Мақолада қўшилган қийматни максималлаштириш мақсад функциясини ишлаб чиқиш ва ечимини топиш асосида пахта-тўқимачилик кластерларни ташкил этиш самарадорлигини оптималлаштиришнинг самарали вариантини танлаш танлаш масаласи ўрганилган ва натижалар асосида газламадан тайёр тикув маҳсулотлари ёки трикотаж маҳсулотлари ишлаб чиқариш (тайёр тикув ёки трикотаж маҳсулотлари ишлаб чиқариш) варианти бўйича ишлаб чиқаришни ташкил этиш шакли қўшимча қиймат яратишда энг самаралиси эканлиги асосланган.
Мақолада кластерларга назарий ёндашувлар, уларнинг зарурияти, шунингдек, унинг ижобий ва салбий жиҳатлари тизимли таҳлил, дедукция усулларидан фойдаланган ҳолда сўз юритилган, муаллифлик муносабати билдирилган.
Мақолада миллий иқтисодиётнинг институтционал тузилмасининг моҳияти, унинг трансформациясига таъсир этувчи экзоген ва эндоген омиллар тадқиқ этилади. Мақолада илм-фан, бизнес ва давлатнинг муваффақиятли ҳамкopлиги шакллаpидан биpи бўлган иннoвациoн кластеpлаp хамда давлат-xусусий шеpиклиги (ДXШ) иқтисoдиётнинг институтциoнал тузилмасини такoмиллаштиpишнинг устувop йўналишлаpи сифатида илмий асосланган.
Maqolada mintaqa iqtisodiyotida ishlab chiqarishni tizimlashtirishning eng maqbul yechimlaridan biri sifatida ko‘rilayotgan klasterlashtirish hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi, chunki bu jarayon bir qator omillarni birlashtirib, kompleks rivojlantirishning o‘ziga xos iqtisodiy tahlili, ularning ko‘rsatkichlarning guruhlangan tizimi keltirilgan. Hududlarda agrosanoatni klasterlashtirish hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishni tashkil etishda alohida e’tibor qaratiladigan ijtimoiy-iqtisodiy jihatlar tadqiqi keltirilgan.
Ушбу тадқиқот ишида ипакчилик тармоғидаги кластер тизимини такомиллаштиришнинг методологик жиҳатлари ўрганилган. Ипакчилик класетрларини шаклланишида иштирок этувчи асосий манфааатдор томонлар ва уларнинг фаолиятлари таҳлил қилиниб, ипак кластерларининг ривожланиши ва рақобатбардошлигига таъсир кўрсатувчи омиллар таҳлил қилинган.
Klaster strategiyalarini amalga oshirish va hududiy-innovatsion tarmoqlarni shakllantirish transmilliy o‘zaro aloqalarni rivojlantirish va hududlararo tarmoq tuzilmalarini shakllantirishga imkon berdi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada innovatsion klasterlar salohiyatidan foydalanishning iqtisodiy mazmuni ochib berilgan.
Мазкур мақолада ғаллачиликк қуйи тармоғининг самадорлиги масалаларини тадқиқ қилиш асосида унга таъсир кўрсатувчи омиллар туркумланган, уларнинг ғаллачилик кластерларини ташкил этишга таъсири баҳоланган, кластер тизимида ишлаб чиқариш, қайта ишлаш ва сотиш жараёнлари босқичларининг алгоритми шакллантирилган. Шунингдек, ғаллачилик кластерлари фаолиятининг самарадорлигини ошириш бўйича таклифлар берилган
Agroklasterlarning samarali rivojlanishini ta’minlash va ularning iqtisodiy jarayonlarga ta’sirini baholashda econometrik modellashtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu maqolada agroklasterlar faoliyatini tahlil qilish va optimallashtirishda panel ma’lumotlardan foydalanishning nazariy va amaliy jihatlari ko‘rib chiqiladi. Panel ma’lumotlar vaqt va hududiy omillarni hisobga olgani sababli, agroklasterlarning qisqa va uzoq muddatli dinamikasini o‘rganish imkonini beradi. Maqolada bir vaqtli tizimlashgan modellardan foydalanish, mazkur modellashtirish usuli yordamida endogenlik muammosini hal qilish hamda kointegratsiya usullarini qo‘llash kabi ekonometrik yondashuvlar tahlil qilinadi. Tadqiqot natijalari agroklaster tarmoqlarining barqaror rivojlanishini ta’minlash, samarali boshqaruv qarorlarini qabul qilish va klasterlararo integratsiya jarayonlarini optimallashtirish uchun ilmiy va amaliy asos bo‘lib xizmat qiladi.
Мақолада савдо соҳасида кичик бизнесни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш ва ривожлантиришнинг ташкилий-иқтисодий асослари тадқиқ этилади. Ушбу жараёнда маркетинг тадқиқотларининг роли ва аҳамияти, кичик бизнесни ривожлантириш шарт-шароитлари, унга таъсир кўрсатувчи омиллар ўрганилади. Савдо соҳасида кичик бизнесни ривожлантириш, мижозларни сақлаб қолишда франчайзинг ва мерчандайзинг тизимидан фойдаланиш юзасидан таклифлар ишлаб чиқилади. Бу борада мижозга йўналтирилган стратегияга ўтиш бўйича тавсиялар киритилади.
Мазкур мақолада озиқ-овқат саноатини ривожлантиришда хорижий тажрибалар таҳлил қилинган ва уларнинг Ўзбекистон саноати учун аҳамияти ўрганилган. Тадқиқот доирасида соҳанинг долзарб муаммолари кўриб чиқилди ва хорижий амалиёт асосида кластер моделларини жорий этиш имкониятлари таҳлил қилинди. Методология сифатида иқтисодий таҳлил ва қиёсий услублар қўлланилди. Тадқиқот натижасида инновацион технологияларни жорий этиш ва ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш йўналишлари кўрсатилган. Ушбу ишнинг илмий ва амалий аҳамияти шундаки, озиқ-овқат саноатини модернизация қилиш учун амалий тавсиялар тақдим этилган.
Мақолада мамлакатимизда мустақиллик йилларида тўқимачилик саноатининг ривожланиши, ушбу соҳанинг давлат томонидан қўллаб-қувватланиши бўйича амалий тажрибалар ёритилган. Тўқимачилик саноати корхоналари молиявий фаолиятини бошқариш, кластерлар ташкил этиш ва уларни бошқариш, тўқимачилик корхоналарида ишлаб чиқаришни кластерлаштиришнинг афзалликларини аниқлаш масалаларида тадқиқот олиб борган маҳаллий ва хорижий олимларнинг изланишлари ўрганилган. Тадқиқот натижалари асосида Ўзбекистонда тўқимачилик саноати корхоналари фаолиятини бошқаришни такомиллаштиришга йўналтирилган илмий асосланган таклиф-тавсиялар ишлаб чиқилган.
Ushbu ilmiy maqolada O‘zbekiston Respublikasining muhofaza etiladigan tabiiy hududlarida ekoturizmni rivojlantirishning marketing jihatlari, O‘zbekiston Respublikasining muhofaza etiladigan tabiiy hududlarida ekoturizmni rivojlantirish mezonlariga urg‘u berilgan, huquqiy jihatlari ko‘rsatilgan va chora-tadbirlar umumlashtirilgan. O‘zbekistonda ekoturizmni jadal rivojlantirish uchun
Ushbu maqolada turizmni barqaror rivojlantirish strategiyasini amalga oshirishda mehmonxona xizmatlar bozorini samarali rivojlantirishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmini takomillashtirish hamda turizm sohasini tez surʼatlar bilan rivojlantirishga va milliy iqtisodiyotning istiqbolli tarmoqlaridan biriga aylantirishga alohida e’tibor qaratilgan. Mehmonxona sohasini rivojlantirishning asosiy jihatlari o‘rganilib, taklif va tavsiyalar berilgan.
Maqolada paxta-to‘qimachilik klasterlarida mahalliy darajada dehqonchilik, chorvachilik va bog‘dorchilik yo‘nalishlarida konsalting xizmatlari ko‘rsatish va tajribalar benchmarkingini yo‘lga qo‘yish, qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqarishining mahalliy xususiyatlarini hisobga olgan holda samaradorlikni ham oshirish maqsadida ilg‘or bilimlarni ishlab chiqarishga joriy etishni ko‘zda tutuvchi agrokonsalting xizmatlarini ko‘rsatish masalalari yoritilgan.
