Maqolada hududlarda xizmatlar samaradorligini oshirishninig tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlari o‘rganilgan. Asosiy e’tibor iqtisodiyotni innovatsion rivojlantirish sharoitida yangi texnologiyalar asosida xizmatlar sohasini modernizatsiyalashtirish orqali xizmatlar sifati va samaradorligini oshirish holatlari o‘rganib chiqilgan.
Бугунги кунда мустақил тараққиёт йўлидан бораётган мамлакатимизнинг узлуксиз таълим тизимини ислоҳ қилиш ва такомиллаштириш, унда илғор педагогик ва ахборот технологияларини жорий этиш ва таълим самарадорлигини ошириш давлат сиёсати даражасига кўтарилган. Рақамли технологиялар ва масофавий таълим тизимлари жадал ривожланиб, бугунги кун талабларига жавоб бермоқда. 2023 йилда жаҳондаги етакчи давлатларда, хусусан, АҚШ, Европа Иттифоқи давлатлари ва Жанубий Корея каби мамлакатларда, масофавий таълим тизими кенг қўлланилмоқда. Айниқса, АҚШда Coursera, edX, ва Udemy каби глобал таълим платформалари дунё бўйлаб 70 миллиондан ортиқ фойдаланувчига таълим хизматларини тақдим этиб, етакчи мавқега эга. Европа Иттифоқида ҳам FutureLearn каби платформалар муваффақиятли фаолият кўрсатмоқда. Бу платформалар таълим олишнинг қулайлиги, вақтни тежаш ва билим сифатини оширишда муҳим аҳамият касб этмоқда.
Hozirgi kunda turizm sohasi hududlarida turistik marshrutlarning mavjudligi, ularning sifati birinchi oʻrinni egallaydi, shu bilan birga koʻplab mintaqalar aholisi oʻz sayyohlarini sifatli dam olish uchun moʻljallangan qulay va xavfsiz jamoat maydoni bilan toʻliq ta’minlay olmaydilar
Bugungi kundа оliy tа’lim sоhаsi оldidа turgаn yeng muhim mаsаlаlаrdаn biri tа’lim sifаti vа bаhоlаsh tizimini tаkоmillаshtirish hаmdа rаqоbаtbаrdоsh kаdrlаr tаyyоrlаshdir. Bu hоlаt оliy tа’lim tizimini islоh qilish, nаzоrаt qilish, bаhоlаsh vа tа’lim sifаtini hаr tоmоnlаmа, hаm nаzаriy, hаm аmаliy jihаtdаn tа’minlаydigаn me’yоriy-huquqiy bаzаni о’rgаnish vа tаhlil qilishning dоlzаrbligini belgilаydi. Shungа kо’rа, ushbu mаqоlаdа hаm оliy о’quv yurtlаrining ilm-fаngа аsоslаngаn iqtisоdiyоtni rivоjlаntirishgа fаоl e’tibоri, о’qitishdа innоvаtsiоn usullаr, tаdbirkоrlik sоhаsi bilаn uzviy аlоqа о’rnаtish, universitetdа оlib bоrilаyоtgаn ilmiy tаdqiqоt ishlаrini bevоsitа ishlаb chiqаrishgа jоriy yetish kаbi mаsаlаlаr yоritib berilgаn.
Ushbu maqolada globallashuv va tijoratlashtirish natijasida ta’lim tizimi boshidan kechirgan o‘zgarishlar ta’kidlanib, ushbu sohadagi hozirgi tendensiyalar ko‘rib chiqildi. Shuningdek, ushbu o‘zgarishlarning ijobiy va salbiy tomonlari ta’kidlanib, axloqiy, sifatli va arzon o‘quv standartlarining ahamiyatli ekanligiga e’tibor qaratilmoqda. Har bir mamlakatning milliy xususiyatlari ham ko‘rib chiqiladi, chunki ular ta’lim tizimining tuzilishi va ustuvorliklariga ta’sir ko‘rsatadigan ta’lim xizmatlari bozorini shakllantirishda muhim rol o‘ynaydi. Shuningdek, shaxs va jamiyatni rivojlantirishga ko‘maklashadigan yanada samarali va innovatsion ta’lim tizimlarini yaratish uchun turli mamlakatlarning ta’lim xizmatlari tajribasini o‘rganish zarurligi haqida fikr yuritildi.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик мамлакатимиз иқтисодиётининг энг йирик соҳаси бўлиб, ушбу соҳанинг барқарор ва замон талаблари даражасида ривожланиши ахолининг бандлиги ва турмуш фаровонлиги, бозорларнинг сифатли товар ва хизматлар билан тўйинганлиги, нархларнинг адолатли даражаларининг шаклланиши, мамлакат иқтисодиётининг ривожланиш суръатларини белгилаб беради. Кичик бизнес ва тадбиркорлик корхоналарининг самарали фаолиятини белгилайдиган бир қатор омиллар мавжуд бўлиб, ушбу омиллар таркибида рақобат ва рақобалашишнинг ўрни алоҳида аҳамият касб этади. Рақобат фаолиятининг самарали ташкил этилиши корхонани рақобатда устунлигини таъминлайди, бозорда мувафақиятли фаолият кўрсатишига шароит яратади. Шу боисдан бугунги кунда рақобатни кичик корхоналар фаолиятида номоён бўлиши, унинг ўзига хос хусусиятлари каби муаммоларни ўрганиш, самарали ташкил этиш бўйича маълум бир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқиш муҳим вазифалардан бўлиб ҳисобланади. Ушбу мақолада кичик корхоналар фаолиятида рақобатнинг намоён бўлиши ва унинг хусусиятларининг баъзи жиҳатларини ёритишга харакат қилинди.
Turmush darajasini baholash uchun quyidagi ko'rsatkichlar tizimi qo'llaniladi: ishchilarning o'rtacha ish haqi; o'rtacha ish haqi va pensiya asosida aholining sotib olish qobiliyati; aholining asosiy ijtimoiy-demografik guruhlari uchun minimal iste'mol byudjeti; yashash minimumi, iste'mol savati va aholining turli ijtimoiy-demografik guruhlarining iste'mol xarajatlari tarkibi. Daromad darajasi, shu jumladan aholining ish haqi oilaning ijtimoiy farovonligi bilan bog'liq. Daromad darajasiga qarab, odam ma'lum bir maqsadga erishadi: omon qolish, moddiy boylik, rivojlanish.
Ушбу мақола мамлакатда амалга оширилаётган иқтисодий ислоҳотларни изчиллик билан амалга оширилиши натижасида иқтисодиётнинг барча соҳаларида, жумладан моддий ишлаб чиқариш соҳаларида ҳам ўзгаришлар содир бўлиши ва бу ўзгаришларни юз беришида моддий ишлаб чиқариш соҳасининг муҳим таркибий қисми бўлган қишлоқ хўжалигининг ўрни ва роли алоҳида аҳамиятга эга бўлиб бораётганлигига бағишланган. Айниқса, бозор муносабатларини Ўзбекистонда янада ривожланиб бориши шароитида қишлоқ хўжалигини кўп укладлилиги шароитида соҳани кадрлар билан таъминлаш муаммоларига эътиборни қаратиш объектив зарурият эканлиги ёритиб берилган
Сунъий интеллектнинг яратилиши ва иқтисодиётнинг турли соҳаларига кенг кириб келиши юқори самарадор “ақлли” технологиялар орқали сифатли тизимлар йўлга қўйилишига сабаб бўлмоқда. Аммо, уларнинг кун сайин ривожланиб янада мукаммаллашиб бориши қандай оқибатларга олиб келиши маълум эмас. Мақолада халқаро консалтинг компаниялари маълумотлари асосида сунъий интеллектнинг ривожланиши ва кенг жорий этилиши молия бозорига таъсири ва унинг ривожланиб бориши натижасида истиқболи ўрганилган.
Kambag’allik darajasi har qanday mamlakatdagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatning muhim ko'rsatkichidir. Ko'pgina boshqa mamlakatlar kabi O'zbekiston uchun ham kambag’allik muammosi dolzarbligicha qolmoqda. Ushbu maqolada O‘zbekistondagi kambag’allik darajasi, uning dinamikasi, asosiy sabablari va mamlakatda kambag’allik kamaytirish bo‘yicha takliflar tahlil qilinadi. Hozirgi vaqtda kambag‘allikni qisqartirishni inson kapitali sifatini oshirish bilan birgalikda o‘rganish nafaqat jahon miqyosida, balki O‘zbekiston iqtisodiyoti oldidagi eng muhim vazifalardan biri hisoblanadi.
Zamonaviy moliya fani fiskal siyosatning ijtimoiy rivojlanishga ta’sirini oʻrganishga katta e’tibor beradi. Byudjet siyosatini shakllantirish va amalga oshirish boʻyicha qarorlarni sifatli va oʻz vaqtida qabul qilish davlat moliyasi balansiga, ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni davlat tomonidan tartibga solish samaradorligi darajasiga ta’sir qiladi. Byudjet siyosati davlat moliya tizimidagi moliyaviy-iqtisodiy oʻzgarishlarning samaradorligiga ta’sir qiladi, iqtisodiyotni tarkibiy qayta qurishni moliyalashtirishni ta’minlaydi, uning ustuvor tarmoqlarini rivojlantirishni ragʻbatlantiradi, ishlab chiqarishni jadallashtirish va jamiyatning rivojlanish darajasini tezlashtiradi.
Ushbu maqola O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimida kadrlar boshqaruvining dolzarb jihatlarini tahlil qiladi. Mualliflar ushbu mamlakatning tibbiy tizimi kontekstida malakali mutaxassislarni yollash, o‘qitish va saqlash jarayonlarining o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganadilar. Maqolada ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar, madaniy xususiyatlar va sog‘liqni saqlashni rivojlantirishning milliy strategiyalari kabi xodimlarni boshqarish samaradorligiga ta’sir qiluvchi omillar ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimida xodimlarni yollashning mavjud strategiyalari, o‘qitish dasturlari va ularni saqlab qolish chora-tadbirlari tahlil qilinadi, shuningdek, ularni mamlakatning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar taklif etiladi. Tadqiqot natijalari tibbiy yordam sifati va xodimlarning qoniqishini oshirish maqsadida O‘zbekiston tibbiyot sohasida kadrlarni boshqarishning yanada samarali strategiyalarini ishlab chiqishda foydali bo'lishi mumkin
Ушбу мақолада мамлакатимизда миллий иқтисодиётни ислоҳ қилиш борасида ташқи савдо, солиқ ва молия сиёсатини либераллаштириш, тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш ва хусусий мулк дахлсизлигини кафолатлаш, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини чуқур қайта ишлашни ташкил этиш ҳамда ҳудудларни жадал ривожлантиришни таъминлаш бўйича таъсирчан чоралар кўрилаётганлигига алоҳида эътибор қаратилган. Хизмат кўрсатиш корхоналарининг самарадорлик кўрсаткичлари ва уларни ҳисоблаш йўллари ва фаолияти кўрсаткичларини системали таҳлил қилиш бўйича таклифлар ва тавсиялар ишлаб чиқилган.
Тоғ-кон саноати соҳасида жаҳон етакчиси бўлган “НКМК” АЖ дунёдаги олтин ишлаб чиқарувчи энг йирик тўртталикдан бири ҳисобланади. Корхона ўзининг 65 йиллик тарихи давомида биринчилардан бўлиб инновацион геологик қидирув ишларидан тортиб, энг юқори сифатли тайёр маҳсулот ишлаб чиқаришгача бўлган олтин қазиб олишнинг тўлиқ циклини ўзлаштирди ва ривожланди. 2022-йил 1-январдан бошлаб “Навоий кон-металлургия комбинати” АЖ тизимига замонавий корпоратив бошқарув тамойилларини жорий этишни назарда тутган фаол ва кенг кўламли трансформация жараёни бошланди. Ушбу мақолада “НКМК” АЖда корпоратив бошқарув тамойилларининг жорий этилиши ва унинг бугунги кундаги дастлабки натижалари кўриб чиқилади. Мақолада корпоратив бошқарув атамасининг таърифи, унинг умуман корхоналарнинг ўсиши ва ривожланишига қандай таъсир этиши, шундан сўнг “НКМК” АЖда корпоратив бошқарув таҳлили ва “НКМК” АЖдаги натижалар Топ-10 та етакчи тоғ-кон компаниялари рўйхати билан таққосланади. Хотимада, муаллиф “НКМК” АЖ “кейси” асосида корпоратив бошқарув таҳлилини умумлаштиради. Калит сўзлар: корпоратив бошқариш, инвестиция, JORС кодекси
Ushbu ilmiy tadqiqot raqamli iqtisodiyotning mehnat samaradorligiga ta'sirini baholaydi va tashkilotlarga o'zgaruvchan muhitga samarali moslashish uchun tavsiyalar beradi. Raqamli texnologiyalar kontekstida unumdorlik, resurslardan foydalanish va ish sifatidagi o‘zgarishlarni tahlil qiladi.
Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotga o‘tish sharoitida, mamlakatimiz iqtisodiyotining raqamlashtirish jarayonlari ahamiyati, bank faoliyatida raqamlashtirishning qo‘llanilishi, ijobiy va salbiy jihatlar, xorijiy va mahalliy omillarning ilmiy-nazariy qarashlari, aholining raqamli vositalardan foydalanish ko‘rsatkichi tahlili amalga oshirilgan.
Ushbu maqolada Qoraqalpog'iston, O'zbekiston mintaqasidagi mehmonxona ob'ektlarining kam bandligi muammosi ko'rib chiqiladi. Tadqiqot ushbu muammoni hal qilishning turli strategiyalari va yondashuvlarini, jumladan marketing tashabbuslari, xizmat ko'rsatish sifatini yaxshilash, infratuzilmani rivojlantirish, investitsiyalarni jalb qilish va hamkorlikni mustahkamlashni ko'rib chiqadi. Muallif mintaqada turizmni rivojlantirishga hissa qo'shishi mumkin bo'lgan mehmonxonalar bandligini oshirishga kompleks yondashuvni taklif etadi.
Nogironlarning muammolari va manfaatlariga e’tibor zamonaviy dunyoda turli davlatlarning ijtimoiy va iqtisodiy siyosatining muhim qismiga aylandi. Ushbu tadqiqotning maqsadi inklyuziv turizm konsepsiyasini va uning infratuzilma, xizmatlar va mahsulotlarga kirishda ko’plab to’siqlarga duch keladigan nogironlar uchun potensial afzalliklarini o’rganishdir. Inklyuziv turizm nogironlarning hayot sifatini yaxshilash, ijtimoiy-psixologik moslashuvi va reabilitatsiyasiga yordam beradi. Turizmning bu turi barcha odamlar uchun hech qanday cheklovlarsiz turistik xizmatlar va mahsulotlarga kirishni o’z ichiga oladi. Bu vizual, eshitish, kognitiv va harakatlanish jihatlaridan qulay muhit orqali ta’minlanadi. Maqolada nogironlarga turistik xizmatlarni taqdim etish bilan bog’liq tashkiliy masalalar ko’rib chiqiladi. Qulay muhit mezonlari nogironlar uchun yo’nalishlarning qulayligi, xavfsizligi, qulayligi va axborot yetarliligini hisobga olishi kerak.
Maqolada, kambag‘allikni qisqartirish va aholi turmush darajasi yaxshilash bo‘yicha xorij va mahalliy olimlarning tadqiqot natijalari tahlil qilingan. Kambag‘allikni qisqartirish bo‘yicha yaratilgan tizim hamda kelgusi rejalar to‘g‘risida tahliliy fikrlar ilgari surilgan. Dunyoda aholi turmush darasini oshirishga ta’sir etuvchi ichki va tashqi omillar va ularga qaratilgan islohotlar, kambagʻallikni qisqartirish boʻyicha olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlar keng koʻlamda davom etmoqda. Jumladan, isteʼmol savati, yashash minimumi, minimal isteʼmol xarajatlari miqdorining optimal nuqtasi hamda kambagʻallik va qashshoqlik chegaralarini aniqlash mezonlarini ishlab chiqish va bunda mahallabay ishlash tizimi asosida aholi uchun xususiy tadbirkorlik yoʻnalishlariga doir ilmiy-tadqiqot ishlari to‘g‘risida mulohazalar keltirilgan. Adabiyotlar tahlil qismida mamlakatimizda kambag‘allikni qisqartirish bo‘yicha chiqarilgan meyoriy xujjatlar keltirib o‘tilgan. Mahallabay ishlash tizimi asosida aholi turmush darajasini yanada rivojlantirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar bayon etilgan.
Рақамли иқтисодиёт шароитида меҳнат бозори иш берувчилар ва ўз ишчи кучини таклиф қилувчилар учун ўзининг янги талабларини илгари суради. Бундай талаблардан бири – бу рақамли технологиялардан самарали фойдаланган ҳолда, корхоналарнинг инсон капитали сифатини яхшилаш ҳисобланади. Шундан келиб чиққан ҳолда, мазкур мақолада инсон капиталини рақамли ривожлантириш масалалари баён қилинади.
Ушбу илмий мақолада давлат ва хусусий сектор ўртасидаги самарали ҳамкорликни таъминлаш, инфратузилмани ривожлантириш ва давлат хизматлари сифатини оширишга хизмат қиладиган давлат-хусусий шериклик (ДХШ) лойиҳалари доирасида амалга ошириш натижасида эришилган натижалар таҳлил қилинган ва истиқболда амалга оширилиши режалаштирилган лойиҳалар баён этилган.
Islom darchasi – an’anaviy banklar ostida islom moliyasi tamoyillari asosida faoliyat yurituvchi bankning alohida filiali, bo’limi yoki sho’ba firmasi hisoblanadi. Islom darchasi asosan islom banki faoliyati uchun huquqiy baza bo’lmagan sharoitda, ma’lum qonunlar doirasida biron bir tijorat bankiga bo’ysungan holda faoliyat yuritadi. Biz bu tadqiqotda 25 ga yaqin islom darchalariga doir yozilgan maqolalarni tahlil qildik. Tahlillarda asosan islom banki, islom darchasi va an’anaviy bank o’rtassidagi statistik tahlillar, ularning yutuqlari, kamchiliklari va xizmat ko’rsatish sifati to’g’risida ilmiy izlanish olib bordik va kerakli takliflarni berdik.
Ushbu maqolada korxonalarda operatsion faoliyat va uni boshqarish mazmuni bayon etilgan. Shuningdek, operatsion faoliyatni boshqarishga oid olimlarning yondashuvlari hamda operatsion faoliyatni boshqarish vazifalari yo‘nalishlari ko‘rsatib o‘tilgan. Umumiy xulosalar shakllantirilib, operatsion faoliyatni samarali boshqarish uchun tegishli tavsiyalar berilgan.
Ushbu maqolada turizm sohasi rivojlanishida viloyatlararo o‘zaro bog‘liqlik hamda viloyatlararo tenglik darajasi o‘rganib chiqilgan. Buning uchun menmonxona sanoati o‘rganilib, mehmonxonalarning viloyatlararo taqsimlanganlik darajasi ko‘rib chiqildi. Bundan tashqari sayyohlik agentliklari va tashkilotlari o‘rganib chiqilib, ularning ham viloyatlararo taqsimlanganlik darajasi ham ko‘rildi. Shu bilan bir qatorda, yuqorida ta’kidlangan turizmning asosiy segmentlariga talabni yaratish uchun avvalambor mavjud resurslarga e’tibor berish va yangi zamonaviy resurslarni yaratish dolzarb mavzu sifatida ko‘rildi. Resurslarni son va sifat jihatdan oshirish uchun esa har bir viloyatning salohiyatidan kelib chiqgan holda bir qator takliflar berib o‘tildi.
