Maqolada hududlarda turizmning rivojlanishiga taʼsir etuvchi omillar batafsil tahlil qilinadi. Turizmni rivojlantirishda tashqi va ichki omillarning oʻrni va ahamiyati muhokama etiladi.
Ushbu ilmiy maqolada turizm industriyasining O‘zbekiston iqtisodiyotidagi ahamiyati ta’kidlangan, joriy tashabbuslar, hozirgi tendensiyalar, iqtisodiy ko‘rsatkichlar, shuningdek, yashil turizmni iqtisodiyotning yuqori rentabelli tarmog‘iga aylantirish, Yangi O‘zbekistonda yashil turizm salohiyatini rivojlantirish muammolarini muhokama qiladi.
Hozirgi kunda turizm sohasi hududlarida turistik marshrutlarning mavjudligi, ularning sifati birinchi oʻrinni egallaydi, shu bilan birga koʻplab mintaqalar aholisi oʻz sayyohlarini sifatli dam olish uchun moʻljallangan qulay va xavfsiz jamoat maydoni bilan toʻliq ta’minlay olmaydilar
Ushbu mаqоlаdа klаstеr уоndаshuvi аsоsidа ijtimоiу turizm sоhаsining innоvаtsiоn fаоlligi vа rаqоbаtbаrdоshligini оshirishgа tа’sir еtuvchi оmillаr tаhlili, ijtimоiу turistik klаstеrni rivоjlаntirishdаn uning аlоhidа tаshkilоt vа muаssаsаlаri uchun biznеs muhiti vа biznеs уuritish хususiуаtlаri, fаоliуаt хаrаjаtlаrini qisqаrtirish, mаqsаdli vа istiqbоlli turizm bоzоrlаrini rivоjlаntiruvchi turistik mаhsulоtni shаkllаntirish vа rеаlizаtsiуа qilishdа mоslаshuvchаnlik vа rаqоbаtbаrdоshlikni оshirish, turizm klаstеrigа qо‘shilish kоrхоnаlаrgа klаstеr tаrkibidаgi tа’lim vа ilmiу muаssаsаlаr tоmоnidаn ishlаb chiqаrilgаn intеllеktuаl mаhsulоtlаr, klаstеrlаr rаqоbаtbаrdоshligini turli jihаtdаn bаhоlаsh hаmdа klаstеrning innоvаtsiоn fаоlligini jаrауоnli уо‘nаltirilgаn mоdеli ishlаb chiqilgаn vа аmаliуоtdа fоуdаlаnishgа tаvsiуа qilindi.
Jahon bo`ylab keng tarqalgan COVID-19 jiddiy ijtimoiy-iqtisodiy natijalarga olib keladigan dunyo miqyosida kam uchraydigan favqulodda vaziyatni keltirib chiqardi. Ushbu maqola keng tarqalgan COVID-19 ning kompyuterlashtirilgan o'zgarishlarga va uning oqibatlarining iste`molchilar odatlarga ta'sirini o'rganadi. Xususan, maqolada COVID-19 avj olishi tashkilotlardagi ilg'or o'zgarishlarni tezlashtirganligini tahliliy fikri yuritiladi. Ushbu maqolaning xulosalari yangi kompaniyalar va ilg'or o'zgarishlarda egiluvchanligini tekshirish yoki qabul qiluvchiligini taklif qilgan an'anaviy uyushmalar uchun muhim bo'lishi mumkin.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, shuningdek, ichki turizm rivojlanishiga ta’sir etuvchi ijobiy va salbiy sabablarni aniqlash maqsadida (2024 yil dekabr-mart oylarida) sotsiologik tadqiqot natijalariga ko‘ra, Qoraqalpog‘iston Respublikasi sayyohlar (ekskursionistlar) o‘rtasida eng kam ommalashgani aniqlandi. Ushbu maqolada Qoraqalpog‘istonda turizmni rivojlantirishning dolzarb masalalari, mavjud sharoit va istiqboldagi rejalar batafsil tahlil qilingan. Shuningdek, maqolada statistik ma’lumotlarni guruhlash va taqqoslash yo‘li bilan Qoraqalpog‘iston Respublikasi tumanlaridagi turizm infratuzilmasi holati yoritilgan.
Axborot texnologiyalarining rivojlanishi va mehmonxona xizmatlari bozorida raqobatning kuchayishi zamonaviy mehmonxonalar faoliyatida innovatsiyalardan faol foydalanishni taqozo etmoqda. Innovatsiyalar hozirda mehmondo'stlik sanoatida muhim raqobat ustunliklaridan biri hisoblanadi. Mehmondo'stlik industriyasidagi innovatsiyalar mehmonxona mijozlarining ehtiyojlarini yaxshiroq qondirish uchun yangi g'oyalar va bilimlarni joriy etish natijasida yaratilgan yangi yoki takomillashtirilgan mahsulot, jarayon yoki usul ko'rinishida amalda qo'llaniladigan innovatsiya sifatida ta'riflanishi mumkin. Mehmondo'stlik industriyasidagi innovatsion texnologiyalar samaradorlik, qulaylik va mijozlar ehtiyojini qondirish uchun mehmondo'stlik sanoatida qo'llaniladigan yangi va takomillashtirilgan usullar va vositalarni anglatadi.
Raqamli texnologiyalar doimo rivojlanib, hayotimizning turli sohalariga kirib bormoqda. Mobil ilovalar, virtual reallik, kengaytirilgan reallik va ijtimoiy tarmoqlar kabi yangi innovatsiyalar raqamli turizmda yangi imkoniyatlar va yaxshilanishlarni taqdim etadi. Biroq, ushbu raqamli texnologiyalardan foydalanishning o'ziga xos xususiyatlarini va ularning sayyohlarga ta'sirini tushunish uchun chuqur tadqiqotlar talab etiladi. Ushbu maqolada Buxoro viloyatining turizm kontentini tayyorlashda raqamli marketingdan foydalanish imkoniyatlari bayon etilgan.
Ushbu maqolada Misr mamlakatining turizm salohiyati, uning iqtisodiyotdagi o‘rni hamda “Covid-19” pandemiyasi ta’siri o‘rganilgan. Shuningdek, pandeniyaning mamlakatdagi joylashtirish vositalari va unga yondosh sohalarga salbiy oqibatlari tadbiq etilgan.
Xalqaro miqyosda turizmning ahamiyati tobora ortib bormoqda, chunki bu sektor davlatlar uchun jahon iqtisodiyotida oʻz oʻrnini mustahkamlash imkonini yaratadi. Shu bilan birga, turizmga boʻlgan sarmoya, mahalliy aholi uchun ish oʻrinlari yaratish, regional iqtisodiy oʻsishni qoʻllab-quvvatlash va madaniy almashinuvlarni rivojlantirishda muhim rol oʻynaydi. Ushbu maqolada, turizm sohasiga beriladigan eʼtibor iqtisodiyotning turli tarmoqlarini rivojlantirish va xalqaro aloqalarni mustahkamlash uchun sarmoya sifatida xizmat qilishi muhokama qilinadi.
Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan Qoraqalpog‘iston Respublikasida barcha sanoat tarmoqlarini jadal rivojlantirish chora-tadbirlariga ko‘ra, har bir tumanda 2 ta faoliyat turi aniq “o‘sish nuqtalari” etib belgilandi. Shu tariqa, Ellikqal’a viloyatida turizm va issiqxona xo‘jaliklari yetakchi tarmoqlar sifatida belgilandi. Bu bejiz emas. Zero, hududdagi tarixiy maskanlar – qal’alar Ellikqal’aning asosiy sayyohlik maskanlaridan biriga aylanishi kutilmoqda. Ulardan 21 ta qasr meʼmoriy yodgorlik sifatida roʻyxatga olingan boʻlib, bugungi kunda xalqaro sayyohlik yoʻnalishiga kiritishga munosib sanaladi. Koronavirus pandemiyasi tufayli sayyohlar oqimi sezilarli darajada kamaygan 2020-yilda hududga ichki turizm yoʻnalishida, Norinjon bobo, Kechirmas ota ziratgohi va Shifo maskani, arxeologik yodgorliklar va boshqa yoʻnalishlarda 40 mingdan ortiq ziyoratchi va sayohatchilar tashrif buyurdi. turistik joylar.
Ushbu maqolada ta’lim turizmining holati, mamlakatimizni ta’lim turizmi bozoridagi o‘rni va ahamiyati, bu borada xorijiy va mahalliy olimlarning ilmiy izlanishlari va qarashlarining qiyosiy tahlili, xalqaro darajada integratsiyalash yo‘nalishlari, ta’lim turizmini rivojlantirishning ijobiy jihatlari, xorijiy va mahalliy fuqarolarning ta’lim olish uchun tashrifini statistik tahlili amalga oshirilgan.
Mustaqillikka erishganidan buyon 33 yil davomida Rossiya O'zbekistonning asosiy savdo-iqtisodiy sheriklardan biri bo'lib, tovar ayirboshlash hajmi bo'yicha birinchi o'rinlarni egallab kelmoqda. 2024 yilda ikki mamlakat o'rtasida iqtisodiyot, migratsiya, ta'lim, turizm va boshqa sohalarga oid bir qator strategik hujjatlar imzolandi. Ikki mamlakat o'rtasidagi iqtisodiy va madaniy munosabatlarni yanada mustahkamlash tendentsiyasi kuzatilmoqda. Shu munosabat bilan rus tilining ahamiyati,ta’siri va dolzarbligi ortib bormoqda. Davlatlararo muloqotda rus tili qanday rol o’ynaydi? Xususan, migrantlar, talabalar, biznes sub'ektlari qanday muammolarga duch kelishmoqda? Va rus tilini bilish bilan bog'liq dolzarb muammolarni hal qilish uchun nimalar qilish kerak? Ushbu maqolada yuqoridagi savollarga javob berish uchun tahlil o'tkazildi.
Ushbu maqola turizm infratuzilmasini boshqarishning o‘ziga xos xususiyatlariga bag‘ishlangan bo‘lib turizm infratuzilmasini boshqarishda turistik korxona boshqarivi, turizm markazlari boshqaruvi, davlat boshqaruvi, hamkorlikdagi boshqaruv, hududiy boshqaruv, xalqaro korporatsiyalar boshqaruvi modellaridan foydalanish xususiyatlari ko`rib chiqilgan.
Maqolada turizm sohasida sun'iy intellektdan (AI) foydalanish istiqbollari muhokama qilinadi. AI sayohat sanoatini sezilarli darajada o'zgartira oladigan keng ko'lamli vositalar va texnologiyalarni taklif etadi. Maqolada sun'iy intellektdan foydalanish bo'yicha ijobiy va salbiy tajribalar tahlil qilinadi, muvaffaqiyatli xalqaro loyihalar misollari ko'rib chiqiladi va sun'iy intellektni amalga oshirish bilan bog'liq asosiy xavf va muammolar yoritiladi. U sun'iy intellektni turizm sanoatiga samarali va axloqiy jihatdan mas'uliyatli integratsiya qilish bo'yicha tavsiyalar bilan yakunlanadi.
Bugungi kunda jahonda turizm sohasini yanada rivojlantirish, uning makroiqtisodiy ko‘rsatkichlardagi ulushini oshirish, mamlakat hududlarida aholini yangi ish o‘rinlari bilan ta’minlash maqsadida turistik-rekreatsiya ob’ektlaridan foydalanish mexanizmlarini takomillashtirishga asos yaratadigan ilmiy tadqiqotlarga ehtiyoj ortib bormoqda. Shu jihatdan mazkur maqolada mamlakat hududlarida turistik xizmatlar bozorini rivojlantirishda marketing yondashuvining o‘rni tahlil qilingan.
Ushbu maqola turizm sohasida xizmat sifatining mohiyati, unga ta’sir qiluvchi omillar va turizm kompaniyalari uchun strategik ahamiyatini o‘rganishga bag‘ishlangan. Unda xizmat sifati tushunchasi evolutsiyasi, nazariy asoslari va SERVQUAL modeli kabi asosiy tushunchalar batafsil tahlil qilingan. Maqola xizmat sifatining madaniy, ijtimoiy va texnologik jihatlarini hamda insoniy hissiyotlar va zamonaviy texnologiyalarning integratsiyasi orqali takomillashib borayotganini ko‘rsatib o‘tgan.Maqolada xizmat sifati o‘lchovlari va ularga ta’sir qiluvchi omillar nazariy va empirik adabiyotlar asosida tahlil qilinib, xizmat sifatini yaxshilash orqali turizm sohasining barqaror rivojlanishiga erishish mumkinligi ta’kidlangan.
Ushbu maqolada dunyoda turizm sohani raqamlashtirish, turistik to‘lovlarni amalga oshirish zamonaviy mobil qurilmalardan foydananishning ahamiyati o‘rganilgan. Shuningdek, mobil to‘lov xizmatlarini amalga oshiruvchi eng yirik tizimlar va mobil to‘lov xizmati provayderlarining zamonaviy turizm sohasidagi o‘rni tadbiq etilgan.
O‘zbekiston mehmonxona sohasi tez sur’atlar bilan kengayib bormoqda, ayniqsa, Toshkent, Samarqand va Buxoroda mehmonxonalar soni sezilarli darajada oshdi. Mamlakatning barqaror rivojlanish sa’y-harakatlari doirasida Atrof-muhit, ijtimoiy va korporativ boshqaruv (ESG) tamoyillari tartibga soluvchi hujjatlar va biznes amaliyotlariga integratsiya qilinmoqda. Ushbu maqola O‘zbekiston mehmonxona sohasida ESGni joriy etishning hozirgi holati, milliy siyosatning ta’siri va ESG strategiyalarini amalga oshirishning afzalliklarini o‘rganadi. Adabiyotlar sharhida global ilg‘or tajribalar va ESG talablariga rioya qilishning moliyaviy ustunliklari ko‘rsatilgan. Tadqiqot ESGni joriy etish muammolarini tahlil qiladi va O‘zbekiston mehmonxona sohasida barqarorlikni oshirish bo‘yicha tavsiyalarni taqdim etadi.
Ushbu tadqiqotning maqsadi raqamlashtirishning turizm ta’limiga ta’sirini va uning raqamli davr uchun ishchi kuchi kompetentsiyalarini qanday yaxshilashini o‘rganishdan iborat. Tadqiqotda miqdoriy metodologiya qo‘llanilgan bo‘lib, 62 nafar respondentlar – talabalar, o‘qituvchilar va turizm sohasidagi mutaxassislar orasida onlayn so‘rovnoma orqali ma’lumotlar yig‘ildi. Tadqiqotda respondentlar raqamli ko‘nikmalar va sohada ta’lim moslashuvlari haqida fikr bildirdilar. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, raqamlashtirish turizm ta’limini sezilarli darajada o‘zgartirgan bo‘lib, respondentlar raqamli vositalar, sun’iy intellekt va shaxsiylashtirilgan xizmatlarning ahamiyatini ta’kidladilar.
Ushbu tadqiqotning o‘ziga xosligi shundaki, u turizm sohasida zarur bo‘lgan yangi raqamli kompetentsiyalarni o‘rganadi va ta’lim muassasalarining raqamli talablar o‘zgarishiga qanday moslashishini tushunishga hissa qo‘shadi. Tadqiqot zamonaviy sanoatda raqobatbardoshlikni ta’minlash uchun uzluksiz ko‘nikmalarni rivojlantirish, raqamli savodxonlik va ilg‘or texnologiyalarni turizm ta’limiga integratsiya qilish zaruratini ta’kidlaydi.
Ushbu maqolada turizm sohasi rivojlanishida viloyatlararo o‘zaro bog‘liqlik hamda viloyatlararo tenglik darajasi o‘rganib chiqilgan. Buning uchun menmonxona sanoati o‘rganilib, mehmonxonalarning viloyatlararo taqsimlanganlik darajasi ko‘rib chiqildi. Bundan tashqari sayyohlik agentliklari va tashkilotlari o‘rganib chiqilib, ularning ham viloyatlararo taqsimlanganlik darajasi ham ko‘rildi. Shu bilan bir qatorda, yuqorida ta’kidlangan turizmning asosiy segmentlariga talabni yaratish uchun avvalambor mavjud resurslarga e’tibor berish va yangi zamonaviy resurslarni yaratish dolzarb mavzu sifatida ko‘rildi. Resurslarni son va sifat jihatdan oshirish uchun esa har bir viloyatning salohiyatidan kelib chiqgan holda bir qator takliflar berib o‘tildi.
