Ҳар томонлама барқарор ижтимоий-иқтисодий ва инновацион ўсишни таъминлайдиган, қишлоқ аҳолиси фаровонлигини оширишга ҳисса қўшадиган Ўзбекистон Республикасида қишлоқ жойларини ривожлантиришнинг кейинги устувор йўналишларини белгилаш зарурлиги асослаб берилган. Қишлоқ жойларининг тизимли муаммолари аниқланиб, уларни ҳал етиш йўллари таклиф этилмоқда. Қишлоқ ривожланишининг асосий тамойиллари шакллантирилиб, унинг янги устувор йўналишлари таклиф этилади. Қишлоқ ривожланишининг асосий аниқланган йўналишларини амалга ошириш учун воситаларни танлаш катта аҳамиятга ега. Хулоса қилиб айтганда, ҳар томонлама барқарор иқтисодий ўсишга эришиш ва қишлоқ аҳолисининг ҳаёт сифатини яхшилаш учун мамлакатда қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш ва қишлоқ жойларини ривожлантириш бўйича саъйҳаракатларни фаоллаштириш зарур деган хулосага келишди. Ушбу мақола тадқиқотчилар, давлат идоралари, мутахассислар ва Ўзбекистондаги қишлоқ тараққиётига қизиққан ҳар бир кишини қизиқтиради
Mazkur maqolada qishloq xo‘jaligi korxonalarida inventarizatsiya o‘tkazishning mazmuni va ahamiyati koʻrib chiqilgan. Shuningdek, inventarizatsiyaning asosiy bosqichlari, usullari va qoidalari tadqiq qilinib, taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Ушбу мақолада ҳаққоний қийматни аниқлаш имкони бўлмаган биологик активлар ҳисобини такомиллаштириш масалалари ёритилган. Хусусан, ҳаққоний қийматни аниқлаш имкони бўлмаган биологик активларни дастлабки тан олиш, бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботда акс эттириш ҳамда улар бўйича маълумотларни ёритиб бериш тартиби таклиф этилган ва хулосалар шакллантирилган.
Qishloq xoʻjaligini davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash vositalari orasida qishloq xoʻjaligi ishlab chiqaruvchilarini sugʻurtalash muhim oʻrin tutadi, shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada sugʻurtalashni davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash masalalari muhokama qilingan.
Мазкур мақолада мамлакатимиз аграр соҳасида пиёз етиштириш технологияси ва ўзига хос хусусиятлари, унга таъсир этувчи омиллар гуруҳи ёритилган ҳамда керакли илмий хулосалар ясалган
Ушбу мақолада қишлоқ хўжалигида сув ресурсларининг танқислиги масалалари, суғорма деҳқончилик қилинадиган барча экин майдонларини тўлиқ сув тежайдиган технологияларга ўтказишнинг долзарблиги, соҳага бозор механизмларини кенг татбиқ этиш, сув тежайдиган технологияларни жорий этган фермер ва деҳқонлар учун рағбатлантириш механизмларини янада кўпайтириш чоралари ва буғдой майдонида ёмғирлатиб суғоришнинг иқтисодий самарадорлиги ҳамда сув танқислигини тюмушатиш билан бирга ҳосилдорликни ошириш, маҳсулот таннархини пасайтириш илмий-техник хулослари аниқ мисоллар билан баён қилинган ҳамда зарурий хулоса ва таклифлар бериб ўтилган.
Mаqоlаmizdа xаlqаrо mоliyаviy tаshkilоtlаrning аhаmiyаti vа ulаrning iqtisоdiyоtni rivоjlаntirishdаgi о’rni, hаmdа О’zbеkistоnning bugungi kundаgi xаlqаrо mоliyа tаshkilоtlаri bilаn mоliyаviy munоsаbаtlаri tаhlili vа ulаr о’rtаsidаgi hаmkоrlikni kеngаytirish istiqbоllаri hаqidа sо’z yuritilаdi. Xalqaro Valyuta Jamg’armasi (XVJ) va Jahon banki misolida hamkorlikning asosiy yo’nalishlari tahlil qilinadi.
O’zbekiston mustaqillikka erishganidan so’ng xalqaro moliya institutlar bilan faol aloqalarni yo’lga qo’ydi. Jumladan, qishloq xo’jaligi, transport, sog’liqni saqalash, ta’lim, infrotuzilma, energetika, qurilish sohalarida bir qancha yirik loyihalarni amalga oshirdi. So’ngi yillarda iqtisodiyotni liberallashtirish va investitsion jozibadorlikni oshirish borasidagi islohotlar hamkorlikni yanada kengayishiga sabab bo’ldi. Maqolada o’zbekistonning bu tashkilotlar bilan uzoq muddatli strategiyalar orqali barqaror rivojlanish, yashil iqtisodiyot, inklyuziv iqtisodiyot, kambag’allikni qisqartirish, bandlikni taminlash va zamonaviy infrotuzilmani yaratishga qaratilgan istiqbolli loyihalari yoritilgan. Ushbu hamkorlik natijasida mamlakatimizning global iqtisodiyotga integratsiyasini kuchayishi ko’zda tutilgan.
Ushbu maqolada agrar sohada amalga oshirilayotgan islohotlar, qishloq xo‘jaligida ishlab chiqarishning klaster usuli, Respublikada meva-sabzavot mahsulotlarini yetishtirish va eksport qilishda erishilayotgan yutuqlar, meva-sabzavot mahsulotlari eksportining tarkibi, meva-sabzavot mahsulotlarini import qiluvchi davlatlar tahlil natijalari yoritilgan.
Qishloq xo‘jaligi korxonalarining iqtisodiy salohiyatini oshirish, sohada yuqori qo‘shilgan qiymatli mahsulotlar ishlab chiqarishni rivojlantirish orqali mamlakat sanoatini xomashyo, aholini sifatli oziq - ovqat mahsulotlari bilan ta’minlash iqtisodiy islohotlarning hozirgi bosqichida muhim ahamiyat kasb etadi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada qishloq xo‘jaligi korxonalari iqtisodiy salohiyatini tahlil qilish uslubiyoti tahlil qilinadi.
Қишлоқ аҳолисининг турмуш даражасини яхшилаш, қишлоқ ҳудудларида аҳоли тадбиркорлигини ривожлантириш бугунги кунда амалга оширилаётган давлат иқтисодий сиёсатининг устувор йўналишларидан бири ҳисобланади. Шундан келиб чиққан ҳолда, мазкур мақолада қишлоқ аҳолиси турмуш даражасини яхшилашда хўжалик юритишнинг самарали шакллари ҳисобланувчи фермер, деҳқон хўжаликлари ва томорқа ер эгалари фаолиятини яхшилаш масалалари муҳокама қилинади.
Bugungi kunda iqtisodiy resurslar hajmining qisqarib borayotganligi, xalqaro iqtisodiyotning globallashuvi mamlakatda barqaror iqtisodiy oʻsishni ta'minlashda innovatsion iqtisodiyotni joriy etilishi dolzarbligini yanada oshirmoqda. Oʻzbekiston iqtisodiyoti oʻtgan asrning 90 yillariga qadar xomashyo va qishloq xoʻjaligiga asoslangan xoʻjalikdan, bugungi kunda ishlab chiqarish resurs tejamkor va ilmsigʻimli boʻlgan tayyor iste'mol mollari ishlab chiqaradigan va xizmatlar koʻrsatadigan innovatsion xoʻjalik yuritish tizimiga bosqichma-bosqich oʻtmoqda. Xoʻjaliklar faoliyatini innovatsion tizim ta'siridagi samaradorligi innovatsiyalarning ahamiyatli chuqur anglash, ularni iqtisodiyotning turli tarmoq va sohalari doirasida tegishli kombinatsiyasini ta'minlashni taqozo etadi. Oʻz oʻrnida mazkur kombinatsion tizim ta'siriga ega boʻlgan jarayon innovatsion faollikka qaratilgan moliyaviy-iqtisodiy munosabatni toʻgʻri tashkil etishga yoʻnaltirilgan qator vazifalar ijrosini ta'minlash zaruriyatini yuzaga keltiradi.
“O‘zbekiston-2030” strategiyasida qishloq xo‘jaligida hosildorlik va rentabellik darajasini keskin oshirish maqsadiga erishish borasida bir gektardan olinadigan o‘rtacha daromadni 5 ming dollarga etkazish, qishloq xo‘jaligi sohasida eksport hajmini yiliga 10 milliard dollarga etkazish, hosildorlik ko‘rsatkichlarini paxta bo‘yicha o‘rtacha 45-50 tsentnerga, g‘alla bo‘yicha – 80-85 tsentnerga etkazish kabi vazifalar ijrosini ta’minlash ko‘zda tutilgan. Bu kabi vazifalarning amaliy ijrosi birinchi navbatda, sug‘oriladigan yerlardan foydalanish holatiga bog‘liq. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada sug‘oriladigan yerlardan foydalanishni takomillashtirish borasida so‘z yuritiladi.
Maqolada qishloq xo‘jaligi moliyalashtirishdagi muammolar va yechimlar boʻyicha dunyoning yetakchi olimlari fikrlari oʻrganilgan, qishloq xo‘jaligini moliyalashtirishdagi mavjud muammolar va yechimlari tavsiflangan, qishloq xo‘jaligi rivojlangan mamlakatlar TOP 7 ligining qishloq xo‘jaligini moliyalashtirishda muammolari va ularning yechimlari tahlil qilingan hamda mamlakatimizda qishloq xo‘jaligi moliyalashtirishdagi muammolarni yechish bo‘yicha asoslantirilgan xulosa va takliflar berilgan.
Qishloq xo‘jaligi korxonalarining iqtisodiy salohiyatini oshirish, sohada yuqori qo‘shilgan qiymatli mahsulotlar ishlab chiqarishni rivojlantirish orqali mamlakat sanoatini xomashyo, aholini sifatli oziq - ovqat mahsulotlari bilan ta’minlash iqtisodiy islohotlarning hozirgi bosqichida muhim ahamiyat kasb etadi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada qishloq xo‘jaligi korxonalari iqtisodiy salohiyatini tashkil etuvchilari tahlil qilinadi.
Maqolada mintaqa iqtisodiyotida ishlab chiqarishni tizimlashtirishning eng maqbul yechimlaridan biri sifatida ko‘rilayotgan klasterlashtirish hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi, chunki bu jarayon bir qator omillarni birlashtirib, kompleks rivojlantirishning o‘ziga xos iqtisodiy tahlili, ularning ko‘rsatkichlarning guruhlangan tizimi keltirilgan. Hududlarda agrosanoatni klasterlashtirish hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishni tashkil etishda alohida e’tibor qaratiladigan ijtimoiy-iqtisodiy jihatlar tadqiqi keltirilgan.
Ушбу мақолада қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини изчил ривожлантириш, мамлакат озиқ-овқат хавфсизлигини янада мустаҳкамлаш, пахта экин майдонларини қисартириш, интенсив боғларни ташкил этиш ва ерларни мелоратив холатини яхшилаш йўллари тахлил этилган. Шу билан бирга “Янги Ўзбекистоннинг 2022–2026 йилларга мўлжалланган Тараққиёт стратегияси”да қишлоқ хўжалигини ривожлантириш бўйича белгиланган вазифалар бўйича хулосалар тақдим этилган.
Ushbu maqolada chorvachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish, qishloq xo‘jaligida mamlakat miqyosida mavjud bo‘lgan chorva mollari va iste’mol mahsulotlari, ulardan olinayotgan sut, go‘sht mahsulotlarining viloyatlar bo‘yicha tahlili keltirilgan. Raqamli texnologiyalar davrida chorva mahsulotlarini ishlab chiqarishni rivojlantirish respublika iqtisodiyotida makro va mikroiqtisodiy ko‘rsatkichlarga ijobiy ta’siri ko‘rsatilgan.
Mazkur maqolada agrosug`urta tіzіmіnі tashkіl etіsh hamda shakllantіrіsh metodologіyasі, ushbu vazіfanіng xorіjіy mamlakatlarda olіb borіlіshі, tajrіbasі hamda samaradorlіgі muhokama etіladі.
