Ushbu maqolada mamlakatimizda mintaqaviy infratuzilmani innovatsion rivojlantirishning hozirgi holati va dolzarb muammolari tahlil qilinadi. Infratuzilmaning modernizatsiyasi va innovatsion yechimlarni joriy etish jarayoni hududlarning iqtisodiy barqarorligi va raqobatbardoshligini oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Shu boisdan, tadqiqotda mintaqaviy infratuzilmani rivojlantirishga ta’sir etuvchi asosiy omillar, mavjud muammolar hamda ularni hal etish yo‘llari ko‘rib chiqiladi. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, infratuzilmaviy loyihalarni amalga oshirishda moliyalashtirish yetishmovchiligi, eskirgan texnologiyalar, institutsional muammolar va hududiy nomutanosibliklar asosiy to‘siqlar sifatida namoyon bo‘lmoqda. Shuningdek, maqolada ilg‘or xorijiy tajriba tahlil qilinib, innovatsion infratuzilmani shakllantirishning samarali strategiyalari ilgari suriladi. Shuningdek, mazkur maqolada mintaqaviy infratuzilmani rivojlantirish bo‘yicha ilmiy-amaliy tavsiyalar ishlab chiqilib, uning barqaror innovatsion taraqqiyotga ta’siri yoritiladi. Tadqiqot natijalari hududiy siyosatni shakllantirish va infratuzilmani rejalashtirish jarayonlarida amaliy ahamiyat kasb etishi mumkin.

Maqolada qishloq xo‘jaligi moliyalashtirishdagi muammolar va yechimlar boʻyicha dunyoning yetakchi olimlari fikrlari oʻrganilgan, qishloq xo‘jaligini moliyalashtirishdagi mavjud muammolar va yechimlari tavsiflangan, qishloq xo‘jaligi rivojlangan mamlakatlar TOP 7 ligining qishloq xo‘jaligini moliyalashtirishda muammolari va ularning yechimlari tahlil qilingan hamda mamlakatimizda qishloq xo‘jaligi moliyalashtirishdagi muammolarni yechish bo‘yicha asoslantirilgan xulosa va takliflar berilgan.

Mazkur maqola Oʻzbekiston bank sektorining moliyaviy tahliliga bagʻishlanib, bank sektorning joriy holati, muammolari va kamchiliklarini oʻrganilgan. Oʻzbekistondagi banklar faoliyatining iqtisodiy samaradorligi davlat va xususiy banklar misolida koʻrib chiqilgan. Tadqiqotda yirik davlat banklarining bozordagi hukmron mavqeyi, aktivlar va majburiyatlar ulushi hamda rentabellik koʻrsatkichlari oʻrganilib, sektor rivojlanishidagi asosiy muammolar va kamchiliklar tahlil qilingan.

Ushbu maqolada riskni taqsimlab moliyalash modellari faoliyati bilan bog‘liq muammolar asosan islom moliyasi instrumentlari nuqtayi nazaridan o‘rganilgan. Riskni ko‘chirishga asoslangan moliya mexanizmlari kamchiliklari, riskni taqsimlashning yutuqlari keltirilgan. Shu bilan birga, riskni taqsimlab moliyalash bilan bog‘liq muammolarning asosiy sabablari, ularni bartaraf etish yo‘llari muhokama qilingan. Jumladan, axborot asimmetriyasi, axloqiy xavf (moral hazard), noto‘g‘ri tanlov, prinsipal-agent muammolari, rag‘batlar tarkibidagi dolzarb kamchiliklar tahlil etilgan.

Hozirgi vaqtda turizmni rivojlantirish siyosiy va iqtisodiy tebranishlar tufayli ushbu sohani o‘ta beqaror qiladigan ko‘plab muammolarga duch kelmoqda. Barcha inqiroz va retsessiyalar odatda turizm faoliyati nazoratidan tashqarida yuzaga keladi. Turizm bilan bog‘liq eng muhim iqtisodiy muammolardan biri bu sohada investitsiyalar va moliyalashtirishning yetishmasligi hisoblanadi. Turizm dunyodagi eng yirik ish o‘rni yaratuvchi tarmoqlardan biri ekanligini va uning rivojlanishi iqtisodiyot uchun katta foyda keltirishini hisobga olishimiz kerak. Ushbu maqolaning maqsadi turizmni moliyalashtirish sohasidagi muammolar va imkoniyatlarni ko‘rib chiqishdan iboratdir. Tadqiqot maqsadida biz turizmni moliyaviy qo'llab-quvvatlashning asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha dolzarb tahlil va tadqiqotlarni ko‘rib chiqdik.

Ushbu tadqiqot xalqaro ilmiy-texnik hamkorlikning nazariy va uslubiy asoslari (MNTS), uning asosiy jihatlari va mexanizmlariga bag'ishlangan. Asar MNTSNI o'rganishga turli xil yondashuvlarni, shu jumladan tizimli, integratsion, fanlararo, evolyutsion va tarmoqni batafsil ko'rib chiqadi, bu esa mavzuni har tomonlama tushunishga yordam beradi. O'zaro ta'sir shakllari va turlari tahlil qilinadi, MNTS ishtirokchilari duch keladigan muammolar va muammolar aniqlanadi. Innovatsiyalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun muhim bo'lgan ilmiy natijalarni tijoratlashtirish, texnologiyalarni uzatish va intellektual mulkni himoya qilishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Xulosa qilib, MNTSNING mualliflik ta'rifi taklif qilindi va xulosalar shakllantirildi.

Ushbu maqolada Islom taraqqiyot banki (ITB) guruhiga a’zo-mamlakatlar va tijorat banklari faoliyatida islomiy bank xizmatlarini rivojlantirishda mavjud muammolar tahlili hamda rivojlantirish istiqbollarini takomillashtirish haqida so‘z boradi. Shuningdek, maqolada islomiy bank xizmatlaridan O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari faoliyatida foydalanishni rivojlantirishda mavjud muammolar hamda ularni bartaraf etish bo‘yicha muallif yondashuvlari va takliflari keltirilgan.

Ushbu maqolada korporativ ijtimoiy mas'uliyat (KIM) konsepsiyasi va uning zamonaviy iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik muammolar kontekstida rivojlanishi koʻrib chiqiladi. Muallif Govard Bouen va Archi Kerollning ishlari asosida KIMning tarixiy rivojlanishini tahlil qiladi va ISO 26000:2010 kabi xalqaro standartlarni koʻrib chiqadi. Tadqiqot metodologiyasi xalqaro va milliy amaliyotlarni solishtirma tahlilini oʻz ichiga oladi. Maqolada kompaniyalar ijtimoiy loyihalarni raqobatbardoshlik va barqaror rivojlanishga hissa qoʻshuvchi investitsiyalar sifatida koʻradiganligi taʼkidlanadi. Muvaffaqiyatli kompaniyalarning misollari keltirilgan va Oʻzbekistonda KIMning rivojlanishidagi toʻsiqlar tahlil qilingan, shuningdek, ularni yengib oʻtish yoʻllari taklif etilgan.

O‘zbekiston Fan, texnologiya va innovatsiyalar (FTI) parklarining bo‘shliqlari tahlili e’tibor qaratish va yaxshilash kerak bo‘lgan bir qancha muhim yo‘nalishlarni ochib beradi. Ushbu parklarning hozirgi faoliyati tadqiqot institutlari, sanoat tarmoqlari va hukumat siyosati o‘rtasida samarali hamkorlikka erishishda jiddiy muammolar bilan yuzlashib innovatsiyalar va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishdagi aralash natijalarni aks ettiradi.
Asosiy xulosalar shuni ko'rsatadiki, O‘zbekiston FTI parklari biznes-inkubatsiya sohasida muvaffaqiyatga erishgan bo‘lsa-da, ular hali ham muhim texnologik yutuqlarni qo‘llab-quvvatlash va iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishda kamchiliklarga ega. Asosiy to‘siqlar orasida universitetlar va sanoat tarmoqlari o‘rtasidagi hamkorlikning yetarli darajada mavjud emasligi, venchur kapitaliga kirishning cheklanganligi va tadbirkorlik madaniyatining zaifligi kiradi.
Maqolada muvaffaqiyatli FTI parklari dinamik tadbirkorlik ruhi, tadqiqot institutlarining faol ishtiroki va startaplarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash bilan ajralib turadigan kuchli mintaqaviy ekotizim doirasida rivojlanib borayotgani ta’kidlangan. Bunday qulay shart-sharoitlarni yaratish O‘zbekiston uchun muhim hisoblanadi. Strategik takliflar FTI park boshqaruvining imkoniyatlari va ishtirokini kuchaytirish, moliyaviy resurslardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish va universitetlar va xususiy sektor o‘rtasidagi aloqalarni yaxshilashni o‘z ichiga oladi. Tavsiyalar ilg‘or jahon tajribasiga asoslangan va O‘zbekiston innovatsion tizimida manfaatdor tomonlar duch keladigan o‘ziga xos muammolarni hal qiluvchi tavsiyalarga bo‘lingan.
Ushbu bo‘shliqlarni yo‘naltirilgan siyosat tashabbuslari va salohiyatni oshirish sa’y-harakatlari bilan bartaraf etish orqali O‘zbekiston o‘zining FTI parklaridan butun dunyo bo‘ylab boshqa FTI parklarida kuzatilgan muvaffaqiyatli amaliyotlarga mos ravishda texnologik innovatsiyalar va iqtisodiy rivojlanishni qo‘llab-quvvatlash uchun foydalanishi mumkin.

Ushbu maqolada oziq-ovqat sanoati korxonalarida raqobatbardoshlikni
oshirishda xorijiy davlatlar tajribasi, oziq-ovqat sanoati korxonalaridagi innovatsion yangiliklar, mamlakatizmida oziq-ovqat sanoati korxonalarini rivojlantirishga qaratilgan islohotlar, mavjud muammolar, olib borilgan ilmiy tadqiqotlar va ularning natijalari, statistik tahlilar hamda innovatsion yechimlarni amaliyotga tadbiq etishga qaratilgan bir qator masalalar ilmiy jihatdan bayon etilgan.

Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasida ichki turizmni rivojlantirish masalalari tahlil qilingan. Ichki turizm mamlakatning iqtisodiy o‘sishi, aholi turmush darajasini yaxshilash, madaniy merosni asrash va targ‘ib qilishda muhim vosita sifatida qaraladi. Maqolada ichki turizmning hozirgi holati, uning qishloq turizmi, tarixiy shaharlarga sayohat va tabiiy dam olish maskanlari kabi yo‘nalishlardagi imkoniyatlari atroflicha o‘rganiladi.

Ushbu maqolada tijorat banklarining qimmatli qog'ozlar bozoridagi operatsiyalari bilan bog'liq muammolar va ularni bartaraf etish yo'llarini o'rganishga bag'ishlangan. Banklar o'z moliyaviy portfelini diversifikatsiya qilish, risklarni boshqarish va qo'shimcha daromad olish maqsadida qimmatli qog'ozlar bozorida faoliyat yuritadilar. Biroq, bu jarayonda yuzaga keladigan qator muammolar mavjud: likvidlik yetishmovchiligi, bozor volatilligi, regulyatsion cheklovlar va axborot assimetriyasi kabi omillar bank operatsiyalarining samaradorligini pasaytirishi mumkin. Ushbu muammolarni hal etish uchun zamonaviy risklarni boshqarish usullari, regulyatorlar tomonidan qabul qilingan yangi qoidalar, bozor sharoitlariga moslashish va texnologik yangiliklardan foydalanish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Mavzuning dolzarbligi global moliyaviy bozorlarning o'zgaruvchanligi sharoitida banklarning moliyaviy barqarorligini ta'minlash masalalarining muhimligidan kelib chiqadi.

Zamonaviy moliyaviy boshqaruv va nazorat kontekstida davlat sektori ko‘proq e’tibor qaratiladigan obyektga aylanib bormoqda. Ushbu maqolada davlat va jamoat tashkilotlarida moliyaviy nazorat tizimini rivojlantirishning bugungi holati va istiqboldagi yo‘nalishlari har tomonlama tahlil qilingan bo‘lib, davlat resurslaridan samarali foydalanish va strategik maqsadlarga erishish uchun nazorat jarayonlarini optimallashtirishga alohida e’tibor qaratilgan. Qolaversa, maqolada davlat sektorida moliyaviy nazorat oldida turgan muammolar ko‘rib chiqilgan.

Ushbu maqolada an’anaviy va islomiy banklar faoliyatining integratsiyasi jarayonlari, ularning global moliya bozoriga ta’siri va ushbu sohadagi imkoniyatlar hamda muammolar o‘rganiladi. Tadqiqotda an’anaviy banklar tarkibida “Islom darchalari”ni tashkil etishning iqtisodiy samaradorligi, moliyaviy barqarorlikni ta’minlashdagi roli va moliya bozorini diversifikatsiya qilish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Shuningdek, ushbu integratsiyaning rivojlanayotgan mamlakatlarda bank tizimi barqarorligi va xorijiy investitsiyalarni jalb qilishdagi ahamiyati empirik va nazariy yondashuvlar asosida yoritiladi. Maqola xalqaro moliyaviy hamkorlik va islomiy moliyaning jahon moliya bozorida o‘rnini mustahkamlash istiqbollarini ochib beradi.

Ushbu maqolada yashil iqtisodiyot sharoitida uy-joy kommunal xo‘jaligi boshqaruvi tizimidagi asosiy muammolar va ularni hal qilish imkoniyatlari tahlil qilinadi. Yashil iqtisodiyotning amaliy ahamiyati, ekologik barqarorlikni saqlashda va energiya samaradorligini oshirishda o‘zining muhim roli haqida keng qamrovli ma’lumotlar beriladi. Shuningdek, xalqaro tajribalardan foydalanish va innovatsion boshqaruv yondashuvlarini amaliyotga tatbiq qilish va uy-joy kommunal xo‘jaligini takomillashtirish yo‘llari ko‘rib chiqilgan. Xulosa qismida yashil iqtisodiyot sharoitida innovatsion rivojlanishning samarali yo‘llari tavsiya qilinadi. Shuningdek, uy-joy kommunal xo‘jaligida qo‘llanishi natijasida jamiyatga va ekologiyaga ko‘rsatadigan ijobiy ta'siri baholanadi.

Maqolada hozirgi bosqichda O‘zbekiston Respublikasining elektron bank tizimida mobil texnologiyalarni takomillashtirishning asosiy masalalari ko‘rib chiqiladi. Elektron bankingda mobil texnologiyalarni rivojlantirish bilan bog‘liq mavjud muammolar ham aniqlandi. O‘tkazilgan tadqiqotlar asosida O‘zbekiston Respublikasi elektron bank tizimida mobil texnologiyalarni takomillashtirish bo‘yicha amaliy takliflar va ilmiy tavsiyalar ishlab chiqildi.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston iqtisodiyotida axborotlashtirish sohasining ahamiyati tobora ortib bormoqda. Axborot texnologiyalarining rivojlanishi va ularning iqtisodiy tizimga integratsiyasi, mamlakatning iqtisodiy oʻsishi, samaradorlikning oshishi va raqobatbardoshlikni taʼminlashda muhim rol oʻynaydi. Axborotlashtirish, ayniqsa, davlat boshqaruvi, biznes va taʼlim sohalarida zamonaviy texnologiyalarni joriy etish orqali iqtisodiy jarayonlarni yanada soddalashtirish va tezlashtirish imkonini yaratadi. Xususan, raqamli iqtisodiyot, elektron tijorat, onlayn xizmatlar, hamda maʼlumotlar bazalari va sunʼiy intellekt texnologiyalarining qoʻllanilishi orqali resurslarni samarali boshqarish, ishlab chiqarish va xizmat koʻrsatish jarayonlarini optimallashtirishga erishilmoqda. Shuningdek, axborotlashtirishning rivojlanishi ishbilarmonlik muhitini yaxshilash, yangi ish oʻrinlarini yaratish va iqtisodiy barqarorlikni taʼminlashda ham oʻz taʼsirini koʻrsatmoqda. Mazkur maqolada axborot texnologiyalarining iqtisodiyotga integratsiyalashuvi, raqamli transformatsiya jarayonlari va ular bilan bogʻliq iqtisodiy natijalarni oʻrganishni taqozo etadi. U, shuningdek, Oʻzbekistonning raqamli iqtisodiyotga oʻtish jarayonida yuzaga kelayotgan imkoniyatlar va muammolarni tahlil etadi.

Mazkur maqolada bugungi kunda yuzaga kelayotgan global iqlim oʻzgarishi natijasida yashil iqtisodiyotga oʻtish qanchalik muhim ekanligi keltirib oʻtilgan. Shuningdek, ekologik va ijtimoiy muammolar sababli yashil iqtisodiyotni rivojlantirishning ustuvor vazifalari hamda yashil iqtisodiyotni rivojlantirishda banklarning rolini oshirish masallari va banklarda ekologik va ijtimoiy risklar va ularni baholash, yashil kreditlar, yashil obligatsiyalarni kengaytirish borasida amalga oshirilayotgan ishlar keltirilgan.

Mazkur maqolada statistik faoliyatni tashkil qilishdagi muammolar, unga zamonaviy texnologiyalarni joriy qilish yo‘llari, tuman statistika bo‘limi faoliyatini axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosida yanada takomillashtirish bo‘yicha takliflar berilgan.

Ushbu maqolada mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishning istiqbollari, xorijiy modellar orqali tadbirkorlikni rivojlantirish asosida kambag‘allikni qisqartirish yo‘nalishlari, bu borada xorijiy va mahalliy olimlarning ilmiy-nazariy qarashlari, qiyosiy tahlil natijalari berilgan. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga doir muammolar ochib berilib va bu muammolarni yechishga doir xulosa va takliflar keltirib o‘tilgan.

O‘zbekistonda milliy kapital bozori mamlakatda iqtisodiyotni yanada liberallashtirish va modernizatsiya qilish bo‘yicha olib borilayotgan keng ko‘lamli sa’y-harakatlar doirasida sezilarli o‘zgarishlarni boshdan kechirmoqda. Ushbu maqolada O‘zbekiston kapital bozorining bugungi holatiga chuqur baho berilgan, u duch kelayotgan muammolar va rivojlanish istiqbollari tahlil qilingan. Tahlil amaldagi strategiyalar samaradorligini baholash va keyingi takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar berish uchun so'nggi islohotlar, qonunchilikdagi o'zgarishlar va bozor tendentsiyalariga tayanadi. Natijalar O‘zbekistonda dinamik va barqaror kapital bozorini yaratishda izchil me’yoriy-huquqiy baza, bozor shaffofligini oshirish va investorlarning ishonchini oshirish muhimligini ta’kidlaydi.

Ushbu maqolada moliya bozorining ilmiy- nazariy jihatlari tadqiq qilingan, hamda, fond bozori instrumentlari dinamikasi tadqiq qilingan. Shuningdek, Respublika fond birjasi indeksining bir qancha omillar tufayli o’zgarishi tahlil qilingan. O’zbekiston fond bozorida aksiyadorlik jamiyati aksiyalarining bozor qiymatiga salbiy ta’sir qiluvchi muammolar aniqlangan va ularni bartaraf etish yuzasidan tegishli taklif va xulosalar keltirilgan.

Ushbu maqolada neyron tarmoqlarning ekonometriya va moliyaviy qaror qabul qilishdagi o‘rni, shuningdek, ularning shaxsiy moliya, avtomatlashtirish va inson-kompyuter o‘zaro aloqasiga ta’siri ko‘rib chiqiladi. Inson miyasi tuzilmasidan ilhomlangan neyron tarmoqlar ushbu sohalarda samaradorlik, aniqlik va qaror qabul qilish qobiliyatlarini yaxshilash orqali inqilob qilish imkoniyatiga ega. Shaxsiy moliyada ular McCulloch-Pitts neyron kabi avtomatlashtirilgan modellar yordamida byudjetlash, jamg‘arma va xarajatlarni boshqarishni optimallashtirishi mumkin. Sog‘liqni saqlash sohasida esa neyron tarmoqlar diagnostika imkoniyatlarini yaxshilaydi va prognozli davolashni ta’minlaydi. Maqolada, shuningdek, neyron tarmoqlarning ekonometriyada moliyaviy o‘zgarishlarni tahlil qilish, firibgarlikni aniqlash va risklarni samarali boshqarishdagi qo‘llanishi yoritiladi. Shu bilan birga, algoritmik qaror qabul qilishda ma’lumotlarning maxfiyligi, xavfsizligi va tarafkashlikka oid muammolar ham ko‘rib chiqilib, mas’uliyatli rivojlantirish zarurligi ta’kidlanadi. Umuman olganda, maqola neyron tarmoqlarni ekonometriya modellari va moliyaviy tizimlarga integratsiya qilish foydalari zamonaviy yutuqlar uchun juda katta va zarur ekanligini ko‘rsatadi.

Mazkur maqolada dukkakli don ekinlarining mamlakatimiz qishloq xo‘jaligidagi ahamiyati va ulardan olinadigan maxsulotlarni samarali yetishtirish va foydalanish, iqtisodiy hajmini hududlar kesimida yuqori darajaga ko‘tarish, qishloq xo‘jaligida yer – suv resurslari tanqis bo‘lgan joylarni iqtisodiy holatini tahlil qilish va bunda hududlarda dukkakli o‘simliklarni xosildorligi oshirish mavjud muammolar hamda kamchiliklar, bu borada amalga oshirilayotgan mamlakatimizning iqtisodiy siyosati yo‘nalishlari hamda dastaklari tahlil qilingan.

Mazkur maqolada moliyaviy derivativlar tushunchasi, ularning turlari va amaliy qoʻllanilishi tahlil qilingan. Shuningdek, Oʻzbekistonda derivativlar bozorining rivojlanish darajasi, mavjud muammolar va ularni bartaraf etish boʻyicha muallifning takliflari keltirilgan. Tadqiqotda derivativlarning iqtisodiyot uchun ahamiyati, risklarni boshqarishdagi roli hamda investorlar uchun yaratayotgan imkoniyatlari yoritilgan. Muallif Oʻzbekistonda moliyaviy derivativlar bozorini rivojlantirish uchun qonunchilik bazasini takomillashtirish, infratuzilmani yaratish va investorlarni jalb qilish boʻyicha muhim chora-tadbirlarni taklif etadi.