Мақолада молиявий технологиялар ва хизматлар соҳасидаги тадқиқотчиларнинг фикри муҳокама қилинган, молиявий технологиянинг ривожланиш босқичлари, ривожланган мамлакатларда молиявий технологияларни ривожланиш тажрибаси ва амалиёти ўрганилган. Уларнинг ривожланишини рағбатлантирувчи омиллар ва молиявий технологияларни ривожланишига тўсқинлик қилувчи тўсиқлар аниқланган. Шунингдек, уларни миллий иқтисодиётда кенг жорий этиш истиқболлари, ҳамда уларни миллий иқтисодиётда кенгроқ қўллашга тўсиқлик қилаётган омилларни бартараф этиш учун ҳал қилиниши керак бўлган муаммоларни таҳлил қилишган.
Ushbu maqola mintaqada innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari, unda oliy ta’lim muassasalarining ta’siri, tahlili haqida ma’lumotlar keltirilgan. Oliy ta’lim muassasalarining innovatsion faoliyati, ularga turli yondashuvlar, innovatsion faoliyatni moliyalashtirish ko’rsatkichlari tahlil etilgan. Shuningdek, oliy ta’lim muassasalarini innovatsion rivojlanish tamoyillari va shartlari tadqiq etilgan. Ta’lim, fan va biznes o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni yanada kengaytirish,oliy ta’lim muassasalarining innovatsion ishlanmalari va ilmiy tadqiqotlari natijalarini tijoratlashtirish bo‘yicha ilmiy xulosa va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Iqtisodiy oʻsish va inson kapitali oʻzaro bogʻliqdir. Iqtisodiyotning bilim bazasini, sogʻliqni saqlash va farovonlikni kengaytirishga inson kapitali yordam berishi mumkin, bu ham iqtisodiy oʻsishga ta'sir qiladi. Hayotni oʻzgartirish qobiliyati inson kapitali sifatida tanilgan. Ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotni ta'minlash inson kapitalini rivojlantirishning global muammosi, xususan, sogʻliqni saqlash, ta'lim va turmush darajasi. Ushbu insho Oʻzbekistonning iqtisodiy kengayishi va inson kapitalining rivojlanishi oʻrtasidagi bogʻliqlikni koʻrib chiqadi. Oʻzbekistondagi iqtisodiy oʻzgarishlarning dinamik manzarasida inson kapitalining rivojlanishi barqaror iqtisodiy oʻsishning hal qiluvchi omili sifatida namoyon boʻlmoqda
Ushbu maqolada mamlakatimizda mintaqaviy infratuzilmani innovatsion rivojlantirishning hozirgi holati va dolzarb muammolari tahlil qilinadi. Infratuzilmaning modernizatsiyasi va innovatsion yechimlarni joriy etish jarayoni hududlarning iqtisodiy barqarorligi va raqobatbardoshligini oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Shu boisdan, tadqiqotda mintaqaviy infratuzilmani rivojlantirishga ta’sir etuvchi asosiy omillar, mavjud muammolar hamda ularni hal etish yo‘llari ko‘rib chiqiladi. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, infratuzilmaviy loyihalarni amalga oshirishda moliyalashtirish yetishmovchiligi, eskirgan texnologiyalar, institutsional muammolar va hududiy nomutanosibliklar asosiy to‘siqlar sifatida namoyon bo‘lmoqda. Shuningdek, maqolada ilg‘or xorijiy tajriba tahlil qilinib, innovatsion infratuzilmani shakllantirishning samarali strategiyalari ilgari suriladi. Shuningdek, mazkur maqolada mintaqaviy infratuzilmani rivojlantirish bo‘yicha ilmiy-amaliy tavsiyalar ishlab chiqilib, uning barqaror innovatsion taraqqiyotga ta’siri yoritiladi. Tadqiqot natijalari hududiy siyosatni shakllantirish va infratuzilmani rejalashtirish jarayonlarida amaliy ahamiyat kasb etishi mumkin.
Global miqyosda barqaror rivojlanishga bo'lgan e'tiborning ortishi yashil innovatsiyalar va raqamlashtirishning iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy barqarorlikni ta'minlashdagi rolini tushunishga bo'lgan qiziqishni kuchaytirdi, ayniqsa, O'zbekiston kabi rivojlanayotgan iqtisodiyotlarda. Ushbu tadqiqot yashil innovatsiyalar va raqamlashtirishning O'zbekiston kontekstida barqaror rivojlanishni ta'minlashdagi muhim rollarini o'rganish uchun Strukturali Tenglama Modellashdan (SEM) foydalanadi, bu rivojlanayotgan iqtisodiyotlar uchun imkoniyat va muammolarni aks ettiradi. Tadqiqot keng qamrovli kontseptual tahlil orqali ushbu tashabbuslarning iqtisodiy o'sish, atrof-muhitni muhofaza qilish va ijtimoiy tenglikka ta'sirini baholaydi. Natijalar yashil innovatsiyalar va raqamlashtirishning iqtisodiy samaradorlikni oshirish, ekologik tanazzulni kamaytirish va ijtimoiy farovonlikni yaxshilash orqali barqaror rivojlanishga sezilarli hissa qo'shishini ko'rsatadi. Tadqiqot institutsional qo'llab-quvvatlash, moliyaviy rag'batlar va manfaatdor tomonlarning ishtiroki muhimligini ta'kidlab, barqaror amaliyot va texnologiyalarni samarali qabul qilish va integratsiya qilish zaruratini ta'kidlaydi
Oʻzbekistonda texnologik tadbirkorlik iqtisodiy oʻsishni ragʻbatlantirishda muhim rol oʻynab, innovatsiyalarni rivojlantirish va yangi ish oʻrinlarini yaratishga xizmat qilmoqda. Ushbu tadqiqotda startaplarning mamlakat iqtisodiyotiga taʼsiri tahlil qilinib, muvaffaqiyatli misollar oʻrganiladi hamda asosiy muvaffaqiyat omillari aniqlanadi. Ayniqsa, davlat tomonidan koʻrsatilayotgan qoʻllab-quvvatlash choralari va tadbirkorlik koʻnikmalarini rivojlantirishga qaratilgan taʼlim tashabbuslariga alohida eʼtibor qaratiladi. Shuningdek, tadqiqot doirasida venchur kapitalining yetishmovchiligi va byurokratik toʻsiqlar kabi dolzarb muammolar tahlil qilinib, ularni bartaraf etish boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqiladi. Ishda startaplar sonining ortishi va investitsiyalar hajmidagi oʻsish koʻrsatkichlari keltirilib, sohaga oid katta salohiyat mavjudligi taʼkidlanadi. Oʻzbekistonda texnologik tadbirkorlik istiqbollari, jumladan, infratuzilmani shakllantirish va huquqiy bazani takomillashtirish masalalari koʻrib chiqiladi. Tadqiqot xulosalarida startaplarni qoʻllab-quvvatlashga kompleks yondashuvning zarurligi va ularning barqaror iqtisodiy oʻsish uchun ahamiyati qayd etiladi.
Ushbu maqolada kreativ iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha milliy va xorijiy tajriba tahlili, uning mamlakat eksport salohiyatini oshirish jarayonlari va fuqarolar farovonligini oshirishdagi ahamiyati, turli mamlakatlarda ko‘rilayotgan huquqiy, tashkiliy va amaliy chora-tadbirlar ko‘rib chiqiladi, jahon boʻyicha, shuningdek, davlat organlari faoliyatini mazkur yoʻnalishda yanada takomillashtirish boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqadi.
Бугунги кунда сунъий интеллект, саноат роботлари, масофавий таълим, симсиз алоқа, блокчейн, улкан маълумотлар, виртуал ва тўлдирилган хаёт, ақлли иншоотлар, интернет товарлар каби рақамли технологиялар жамиятнинг турли сохаларида кенг қўлланилиб келинмоқда. Жаҳонда рақамлаштириш жараёнидан миллий иқтисодиётни инклюзив, барқарор иқтисодий ривожланишига бағишланга илмий-тадқиқот ишларида кенг кўлланилмоқда. Рақамлаштириш омили жамиятнинг барча жабҳаларига ўз таъсирини ўтказар экан, мамлакат иқтисодиётини барқарор ривожланишига кўрсатадиган таъсирини тизимли, чуқур таҳлил этиш талаб қилинади. Мақолада рақамлаштиришнинг миллий иқтисодиётга таъсирининг назарий асослари ўрганилган ва уни амал қилиш механизмини такомиллаштиришга қаратилган тегишли илмий хулоса ва таклифлар ишлаб чиқилган
Maqola O‘zbekiston neft va gaz sanoatiga sun’iy intellekt (AI) texnologiyalarini integratsiyalash imkoniyatlari va muammolarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Neft va gaz sohasida barqaror rivojlanish uchun global o‘zgarishlar va bosim muhitida sun’iy intellekt samaradorlikni oshirish, xarajatlarni kamaytirish va atrof-muhitga salbiy ta’sirlarni minimallashtirish uchun kuchli vositadir. O‘zbekiston iqtisodiyotining ushbu muhim tarmog‘ida sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etishning hozirgi holati va yondashuvlari tahlili keyingi tadqiqotlar va amaliy qo‘llash uchun muhim yo‘nalishlarni ajratib ko‘rsatadi.
Ushbu maqolada mintaqalar iqtisodiyoti tarmoqlaridagi tarkibiy o'zgarishlar va ularning iqtisodiy rivojlanishga ta'siri yoritilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi mintaqaviy strukturaning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganish zarurligini asoslashdir. Maqolada "tarkibiy o'zgarishlar" atamasi bo'yicha turli nuqtai nazarlarning mazmuni ochib berilgan.
Mаqоlаmizdа xаlqаrо mоliyаviy tаshkilоtlаrning аhаmiyаti vа ulаrning iqtisоdiyоtni rivоjlаntirishdаgi о’rni, hаmdа О’zbеkistоnning bugungi kundаgi xаlqаrо mоliyа tаshkilоtlаri bilаn mоliyаviy munоsаbаtlаri tаhlili vа ulаr о’rtаsidаgi hаmkоrlikni kеngаytirish istiqbоllаri hаqidа sо’z yuritilаdi. Xalqaro Valyuta Jamg’armasi (XVJ) va Jahon banki misolida hamkorlikning asosiy yo’nalishlari tahlil qilinadi.
O’zbekiston mustaqillikka erishganidan so’ng xalqaro moliya institutlar bilan faol aloqalarni yo’lga qo’ydi. Jumladan, qishloq xo’jaligi, transport, sog’liqni saqalash, ta’lim, infrotuzilma, energetika, qurilish sohalarida bir qancha yirik loyihalarni amalga oshirdi. So’ngi yillarda iqtisodiyotni liberallashtirish va investitsion jozibadorlikni oshirish borasidagi islohotlar hamkorlikni yanada kengayishiga sabab bo’ldi. Maqolada o’zbekistonning bu tashkilotlar bilan uzoq muddatli strategiyalar orqali barqaror rivojlanish, yashil iqtisodiyot, inklyuziv iqtisodiyot, kambag’allikni qisqartirish, bandlikni taminlash va zamonaviy infrotuzilmani yaratishga qaratilgan istiqbolli loyihalari yoritilgan. Ushbu hamkorlik natijasida mamlakatimizning global iqtisodiyotga integratsiyasini kuchayishi ko’zda tutilgan.
Ushbu maqolada xorijiy investitsiyalarning sanoat ishlab chiqarishdagi o’rnining dolzarbligi, investitsiyalarning iqtisodiyotga ijobiy ta’siri, iqtisodiyot tarmoqlarida investitsiyalardan samarali foydalanishni tashkil etish chora-tadbirlari va investitsiyalarni jalb qilish istiqbollari, investitsiya bilan birga turli soha va tarmoqlarga, hududlarga yangi texnologiyalar, ilg‘or tajribalar, yuksak malakali mutaxassislar kirib kelishi yo‘nalishlari, O‘zbekiston iqtisodiyotini rivojlantirishda investitsiyalar samaradorligi tahlili keltirilgan.
Мақолада инновацион ривожланиш шароитида замонамизнинг долзарб муаммоларига жавоб берадиган аниқ мақсадларга эга бўлган ҳаёт даражаси ва сифатининг миллий концепциясини шакллантириш йўлларидаги инсон капитали сифатини ошириш ва профессионал кадрлар тайёрлаш масалалари кўрилган, Олий таълим сифатини ошириш ва институтционал муҳитни ўзгартириш учун шарт-шароитлар яратиш инсонлар фаровонлигига хизмат қилувчи омил сифатидалига эътибор берилди.
Мақолада Ўзбекистон миллий иқтисодиётнинг энг муҳим тармоқларидан бири ҳисобланган хизмат кўрсатиш соҳасининг аҳамияти ва унинг ривожланиши статистик кузатувлар асосида ўрганилиб чиқилган ва унинг мазмунмоҳияти атрофлича очиб берилган. Шунингдек, ушбу соҳанинг Ўзбекистон Республикаси миллий иқтисодиётда тутган ўрни, аҳамияти ва ЯИМдаги улуши ҳамда унинг ривожланиш динамикаси статистик таҳлил қилинган
Ушбу мақолада кичик бизнес корхоналари ишлаб чиқариши иқтисодиётни модернизация қилиш шароитига мослаштириш зарурати инновацион инфратузилмасини шакллантиришга қизиқишнинг кучайишига олиб келди, чунки истиқболларни аниқлаб, ривожланишнинг келгуси тенденцияларини олдиндан кўрмай, бозор шароитида тармоқнинг рақобатбардошлигини ошириш чора-тадбирларни ишлаб чиқишнинг деярли иложи йўқ. Шу боис кичик бизнес корхоналар ишлаб чиқариши инновацион хизматлар инфратузилмасини ривожлантириш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш унга таъсир этувчи муҳим ички ва ташқи омиллар ёритилган.
Maqolada hududlarda turizmning rivojlanishiga taʼsir etuvchi omillar batafsil tahlil qilinadi. Turizmni rivojlantirishda tashqi va ichki omillarning oʻrni va ahamiyati muhokama etiladi.
Maqolada savdo xizmatlarini rivojlantirishda ta’sir etuvchi omillarning hududiy jihatdan farqlanishi, rivojlanish tendensiyasining hududiy jihatdan o’ziga xos xususliyatlarga ega bo’lishi bilan o‘zviy bog’liqligi tadqiq etilgan. Shuningdek, tendensiya ko‘rsatkichlari tizimini shakllantirishda, hududiy indekatorlarning umumiy indekataorlarga mos belgisiga ega bo‘lishi keltirilgan. Tendensiya belgilari rivojlanishning ijtimoiy-iqtisodiy, texnik-texnologik qonuniyatlarni o‘rganish imkoniyatini berishi negizida ustuvor omillarni baholash mumkinligi asoslangan. Savdo xizmatlarining hududiy rivojlanish holati muayyan bir dinamikada hududiy yaxlitlik hamda tarkibiy hudud ko‘rsatkichlari taqqoslamasida tahlil qilingan. Savdo xizmatlari ko‘rsatish tarmog’ida resurs samaradorlik darajasi, tashqi savdo tizimidagi o‘zgarishlar, aholi sonining o‘zgarishi, turmush tarzidagi ijtimoiy-iqtisodiy, texnologik o‘zgarishlar, savdo muhitining innovatsiyalashuv darajasi va savdo korxonalarining kapital taqsimoti tendension rivojlanish qonuniyatlarini ochib berishda eng asosiy ta’sir elementlari sifatida baholangan.
Ushbu maqolada O‘zbekistonda turizmni rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarning ekonometrik tahlili amalga oshirilib, so‘nggi yillardagi yillik statistik ma’lumotlarni eng kichik kvadratlar usuli asosida regression tenglamalar tuizilib turli testlarga tekshirishldi.
Аҳолини ишсизлик даражасини камайтириш, унинг самарали меҳнат фаолияти билан бандлигини таъминлаш, аҳоли турмуш даражасини ошириш учун мақсадли ва узоқни кўзлаган ишларни амалга ошириш, бугунги табиатнинг ўзгаришларига ва ресурслар тақчиллигига мослашувчан меҳнат бозорини ташкил этиш ҳамда ҳар қандай шароитга мослашувчан касблар билан бандлигини таъминлаш зарурати туғилмоқда.
Ушбу мақолада туризм инфратузилмаси ва унинг иқтисодий ривожланишдаги роли таҳлил қилинади. Туризм соҳасидаги инфратузилма таркибий қисмлари, уларнинг иқтисодий аҳамияти ва ривожланиш стратегиялари кўриб чиқилган. Асосий эътибор транспорт, меҳмонхона инфратузилмаси, туристик агентликлар, ахборот-коммуникация технологиялари ва туристик ёрдамчи инфратузилмаларнинг аҳамиятига қаратилган. Ушбу соҳалардаги 2023 йилда Ўзбекистонда эришилган натижалар ва уларнинг иқтисодий таъсири таҳлил қилинган.
Ushbu maqolada aholiga savdo xizmatlarini innovatsion rivojlantirishning oʻziga xos xususiyatlari va ekonometrik modellashtirish zaruriyati tadqiq etilgan. Savdo xizmatlarini innovatsion rivojlantirishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirish yoki sohaning umumiy ijtimoiy-iqtisodiy qonunlarini turlarga, guruhlarga ajratishga emas, balki, tadqiqotlarga amaliy mazmun beruvchi, ustuvorlikka yoʻl koʻrsatuvchi, natijalarini baholash uchun ilmiy mezon boʻluvchi mavjud qonuniyatlarning amaliy xarakterini koʻrsatish, istiqboldagi oqibati, natijalarini baholash ahamiyati koʻrsatib oʻtilgan.
Мақола Андижон вилояти мисолида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг иқтисодий салоҳиятини ошириш стратегиялари ва механизмларини таҳлил қилишга бағишланган. Мақолада минтақада кичик ва ўрта корхоналар (КўК) ривожланишига таъсир этувчи асосий омиллар, шу жумладан молиялаштиришга кириш имконияти, инновацион жараёнлар, таълим дастурлари ва давлат қўллаб-қувватлаши кўриб чиқилган. Статистик маълумотлар ва назарий тадқиқотларга асосланган ҳолда, муаллиф бизнес муҳитини яхшилаш ва тадбиркорлик фаоллигини рағбатлантириш бўйича бир қатор тавсиялар таклиф қилади, бу эса минтақа аҳолисининг барқарор иқтисодий ўсиши ва ҳаёт сифати яхшиланишига ёрдам бериши мумкин.
Ушбу мақолада шариат тамойилларига мос келадиган исломий молиялаштириш тушунчаси ва моҳияти ва унинг амалий қўлланилиши, исломий иқтисодиётининг ривожланиши, банк ресурсларини шакллантиришда халқаро молия институтлари ва исломий банкларнинг донорлиги кўриб чиқилган. Молия-банк тизимини ўзгартириш жараёнида исломий молиялаштиришни ривожлантириш роли ва аҳамияти ҳам кўриб чиқилган. Исломий молиялаштиришни ривожлантириш истиқболлари ва унинг мамлакат иқтисодиётини ривожлантиришдаги роли кўриб чиқилган. Исломий молиялаштириш тамойилларини амалга ошириш бўйича таклиф ва тавсиялар берилган
Хизматлар соҳасининг кейинги тараққиёти соҳа самарадорлигини ошириш билан бевосита боғланган. Мазкур мақолада хизматлар самарадорлигини ошириш учун унинг хусусиятлари, ўзига хос имкониятлари ва ривожланиш шарт – шароитлари, таьсир этувчи омиллар, ташкилий–бошқарув тизими кабиларни ҳисобга олиш зарурлиги илмий асосланилган
Korporativ madaniyat uzoq muddatli rivojlanish va korxona boshqaruvi samaradorligini oshirishga, hamda kompaniyaning missiyasi va uzoq yillik strategiyalarini belgilashga yordam beradi. Hozirgi kunda jahonda zamonaviy korporativ boshqaruv modellari bilan birga korporativ madaniyatning o’ziga xos xususiyatlari ham alohida soha sifatida o’rganilmoqda. Globallashuv jarayonining tobora tezlashishi, mamlakatlar va kompaniyalar o’rtasidagi integratsiya ko’lamining kengayishi va rivojlanishi korporativ madaniyatni kengroq va chuqurroq o’rganishni taqozo etmoqda. Shu boisdan boshqaruv sohasi olimlari tomonidan bu yo’nalishga katta e’tibor berilmoqda. Ushbu tadqiqot ishida korporativ madaniyatning zamonaviy modellari va ularning ayrim jihatlari mamlakat va kompaniya miqyosida tahlil qilingan.