Ushbu maqolada riskka asoslangan kapital (Risk-Based Capital, RBC) modelining Oʻzbekiston Respublikasi sugʻurta bozori sharoitlariga moslashtirilishi imkoniyatlaritahlil qilinadi. Xususan, xalqaro tajriba – Avstraliya modeli (APRA) asosida, RBC modelining asosiy komponentlari: sugʻurta mukofoti riski, majburiyatlar riski va aktivlar riski boʻyicha empirik tahlil oʻtkazildi. Tadqiqot natijalari kapitalga boʻlgan ehtiyojning asosan sugʻurta xavflari bilan bogʻliqligini koʻrsatdi hamda mavjud qatʼiy normativ yondashuvdan riskka yoʻnaltirilgan moslashuvchan tizimga oʻtish zaruratini taʼkidladi. Maqolada RBC tizimini bosqichma-bosqich joriy etish boʻyicha takliflar berilgan: milliy model ishlab chiqish, aktuar maʼlumotlar bazasini yaratish va meʼyoriy-huquqiy hujjatlarni isloh qilish.
Maqolada banklar va fond bozori o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik, banklarning investor sifatida fond bozori ishtirokchisi bo‘lishi, shuningdek, fond bozorida kapital jalb qilish va risklarni boshqarish usullari ko‘rib chiqiladi. Banklar faoliyatining fond bozoridagi o‘ziga xos xususiyatlari hamda bu jarayondagi nazariy yondashuvlar batafsil o‘rganiladi.
Maqola islom kapital bozori ekotizimida tartibga solish institutlarining o‘rni va ular bozorning barqaror rivojlanishiga qo‘shayotgan hissasini tahlil qiladi. Islom kapital bozori global moliyaviy tizimning muhim tarkibiy qismi bo‘lib, sukuk, islomiy aksiyalar va boshqa moliyaviy instrumentlarni taklif qilish orqali iqtisodiy barqarorlikni ta’minlaydi. Maqolada shariat kuzatuv kengashlari, AAOIFI va IFSB kabi xalqaro standartlashtirish tashkilotlari va boshqa tartibga soluvchi institutlarning ahamiyati yoritilgan.
Ushbu maqolada O‘zbekistonda kapital bozorida investitsiya faoliyatining joriy holati, mavjud institutsional va moliyaviy muammolar, shuningdek, ularni bartaraf etish yo‘llari tahlil qilinadi. Xalqaro tajriba asosida investitsiya muhiti, savdo hajmi dinamikasi hamda moliyaviy vositalarning diversifikatsiyasi o‘rganilgan. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, kapital bozorining investitsion faolligini oshirish uchun innovatsion instrumentlarni joriy etish, raqamli infratuzilmani rivojlantirish va investorlar ishonchini mustahkamlash muhim strategik yo‘nalishlardir.
Mazkur maqolada dualistik moliya tizimiga ega Turkiya va BAA mamlakatlarining moliya bozori joriy holati tahlil qilinadi. Xususan, maqolada Turkiya va BAA (Birlashgan Arab Amirliklari)ning islomiy va an’anaviy moliya tizimining qiyosiy tahlili olib borilib, bunda islom moliyasining umumiy moliya bozoridagi ishtirokining holati, islomiy kapital bozori, islomiy sug‘urta bozori va islomiy investitsiya fondlarining moliya bozoridagi ishtirokining qiyosiy holati tadqiq etiladi.
Ushbu maqolada O‘zbekistonda korporativ sektorda moliyalashtirish mexanizmlarining amaldagi holati, mavjud tizimdagi muammolar va ularni hal qilish bo‘yicha takliflar yoritiladi. Xalqaro tajriba asosida O‘zbekiston sharoitiga mos keladigan samarali moliyalashtirish strategiyalari ishlab chiqilib, moliyaviy diversifikatsiyalash, investorlar ishonchini oshirish va korporativ boshqaruvni takomillashtirish orqali barqaror moliyalashtirish tizimini shakllantirish yo‘llari taklif etiladi.
Мақолада венчур капитал бозорининг муаммолари кўриб чиқилган. Ушбу соҳа давлат томонидан яхши молиялаштирилганига ва йирик ривожланиш институтларига эга бўлишига қарамай, бугунги кунда уни муваффақиятли деб аташ мумкин эмас, венчур молиялаштиришнинг ҳозирги ҳолатини тавсифи ва унга хос бўлган муаммолар аниқланди ва уларни бартараф этиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
Mazkur maqola islom moliyasining nisbatan yangi instrumenti hisoblangan sukukning 2001-2022 yillardagi oʻzgarishlar dinamikasini Malayziya, Indoneziya va Turkiya misolida aks ettirishga bagʻishlangan. Unda sukukning turli tasniflariga koʻra turlari boʻyicha ham tahlillar amalga oshirilgan. Oʻtgan davr mobaynidagi oʻzgarishlar sabablarini oʻrgangan holda sharhlar berilgan. Sukukning shakllangan trendlari boʻyicha xulosalar keltirilgan. Tahlillardan Oʻzbekiston uchun taklif va xulosalar shakllantirilgan.
Мақола венчур инвесторлар ва стартапларни турли рисклардан ҳимоя қилишнинг муҳим таркибий қисмига айланиб бораётган венчур капитални суғурталаш бозори таҳлилига бағишланган. Венчур капиталининг ривожланиши ва стартаплар сонининг кўпайиши билан ноаниқлик ва бизнесдаги мумкин бўлган муваффақиятсизликлардан келиб чиқадиган молиявий йўқотишларни минималлаштиришга қаратилган суғурта маҳсулотларига эҳтиёж ортиб бормоқда. Мақолада, шунингдек, венчур капитали учун рискларни бошқариш стратегияларининг муҳимлиги ва стартапларнинг узоқ муддатли барқарорлигини таъминлаш учун суғурта механизмлари зарурлиги таъкидланган.
Ushbu maqolada optimal investitsion portfelni shakllantirish modellari, xususan Markovitsning optimal portfel nazariyasi va CAPM (kapital aktivlarini baholash modeli) kabi modellar tahlil qilingan. Tahlil qismida esa Oʻzbekistonda faoliyat yuritayotgan 15 ta aksiyadorlik jamiyatlaridan olingan maʼlumotlar oxirgi 5 yillik aksiyalar narxlari maʼlumotlari asosida portfel tuzilib, mushohada qilingan. Shuningdek, turli xil iqtisodchi olimlar Uilyam Sharp, Kan va Zhou kabi olimlarning fikrlari keltirilgan. UCI bozor indeksi va portfeldan kutilayotgan qaytim oʻrtasidagi beta koeffitsiyenti hisoblangan, portfeldan kutilayotgan qaytim CAPM va samarali portfel chegarasi aniqlangan. Maqola soʻngida umumiy xulosa va takliflar berilgan.
Мақола суғурта компанияларинин ўз маблағларини самарали инвестиция қилиш қобилиятига таъсир қилувчи омиллар тўплами бўлган суғурта компанияларининг инвестиция салоҳиятини таҳлил қилишга бағишланган. Мақолада капитал манбалари, инвестицион портфель тузилмалари, рисклар ва давлат томонидан тартибга солишнинг роли каби асосий жиҳатлар кўриб чиқилган. Суғурта компанияларининг инвестиция салоҳиятини баҳолаш уларнинг молиявий кўрсаткичлари, бозор конъюнктураси ва ташқи иқтисодий омилларни таҳлил қилиш асосида амалга оширилган.
Maqola investitsiya jarayonining neoklassik nazariyasiga bag‘ishlangan. Maqolada neoklassik nazariya vakillari savdoning foyda olishdagi ahamiyati haqida qanday qilib kamroq tanqidiy fikrlar bildirganliklari muhokama qilinadi. Ular bu o‘zaro manfaatli bo‘lishi mumkin, ammo bu atamaning an’anaviy ma’nosida ekvivalent emas, deb ishonishgan, bu bitimda ishtirok etayotgan tomonlarga olingan tovarga nisbatan yuqori subyektiv baho berish orqali foyda olish imkoni yaratilishi bo‘yicha fikrlar keltirilgan.
Ушбу илмий мақолада давлат, бизнес, нотижорат ташкилотлар ва таълим муассасаларининг ўзаро манфаатли ҳамкорлигини таъминловчи давлат-хусусий шериклиги механизмларини қўллаш асосида Ўзбекистон олий таълим соҳасини жаҳонда юз бераётган модернизация жараёнларига мос равишда трансформациялаш қилиш учун амалга ошириш зарур бўлган долзарб масалалар баён этилган.
Ушбу мақолада хорижий инвестицияларнинг Ўзбекистон иқтисодиётининг барқарор ва инклюзив ривожланишида тутган стратегик ўрни таҳлил этилади. Хусусан, тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг ишлаб чиқариш, технологик янгиланиш, экспорт салоҳияти ва меҳнат бозорига таъсири илмий ва амалий жиҳатдан баҳоланган. Шунингдек, халқаро тажриба ва миллий ислоҳотлар асосида хорижий сармоялар самарадорлигини оширишга қаратилган институционал таклифлар илгари сурилади.
