Ушбу мақолада маҳалланинг ижтимоий-иқтисодий муаммоларини ҳал этиш жамғармаси маблағларидан фойдаланиш тартиби, мазкур жамғарма маблағлари манбаларининг ўзига хос хусусиятлари, жамғарманинг самарали шаклланишини баҳолашда фойдаланилувчи муҳим иқтисодий ва молиявий кўрсаткичлар тизими тадқиқ этилган. Ишлаб чиқилган услубий ёндашувлар асосида Сирдарё вилояти Боёвут тумани “Бекат” маҳалласи ижтимоий-иқтисодий муаммоларини ҳал этиш жамғармасининг 2025 йил учун даромадлари сметаси таҳлил этилган.
Мақолада суғурта компаниялари томонидан суғурта бозорида кўрсатилаётган кросс-секторал маҳсулотларнинг таснифи, уларнинг афзалликлари ва жорий этишнинг ўзига хос ижобий жиҳатлари, амалга ошириш муаммолари таҳлил қилинган.
Maqolada bilvosita soliqlarni Oʻzbekiston Respublikasi soliq tizimida tutgan oʻrni, soliq tizimini isloh etish, soliqlar mexanizmini yanada takomillashtirish hamda samaradorligini oshirish shuningdek, soliq sohasidagi umumeʼtirof etilgan xalqaro norma va standartlarni koʻrib chiqiladi, ilgʻor xalqaro tajribalardan xulosalar olinadi. Unda nazorat mexanizmlarini takomillashtirishning asosiy yoʻnalishlari belgilab berilgan, asosiy eʼtibor soliq organlarida siyosat islohotlari, texnologik integratsiya va salohiyatni oshirishga qaratilgan.
Maqola investitsiya jarayonining neoklassik nazariyasiga bag‘ishlangan. Maqolada neoklassik nazariya vakillari savdoning foyda olishdagi ahamiyati haqida qanday qilib kamroq tanqidiy fikrlar bildirganliklari muhokama qilinadi. Ular bu o‘zaro manfaatli bo‘lishi mumkin, ammo bu atamaning an’anaviy ma’nosida ekvivalent emas, deb ishonishgan, bu bitimda ishtirok etayotgan tomonlarga olingan tovarga nisbatan yuqori subyektiv baho berish orqali foyda olish imkoni yaratilishi bo‘yicha fikrlar keltirilgan.
Mazkur maqolada respublikamizda so‘nggi yillarda mamlakatda soliq va moliya sohalarida tadbirkorlik faoliyatini yuritish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, investitsiya muhitini yaxshilash hamda biznes doiralarining ishonchini yanada mustahkamlashga qaratilgan keng ko‘lamli islohotlar yoritilgan. Shu bilan birga, iqtisodiyotda yashirin aylanma savdo va umumiy ovqatlanish, avtotransportda tashish, uy-joy qurilishi va ta’mirlash, turarjoy xizmatlarini ko‘rsatish kabi sohalar o‘rganilib, xorij tajribasi, mamlakatimizda uni qo‘llash bo‘yicha ilmiy-amaliy xulosa va takliflar shakllantirilgan.
Ушбу мақолада овқатланиш сохасида йирик овқатланиш корхоналарининг кўпайиши ўта муҳим аҳамиятга эга эканлигига эътибор қаратилган. Айнан овқатланиш соҳасида ҳам йирик ишлаб чиқариш корхоналари пайдо бўлаётганлиги янги иш ўринлари билан бир қаторда янги хизмат турларини пайдо бўлишига сабаб бўлмоқда. Бундай йирик ишлаб чиқариш корхоналари фаолияти чет мамлакатларда жуда ривожланган бўлиб, мақолада ушбу йирик овқатланиш корхоналарини ўрганиш мамлакатимизда ушбу соҳадаги йирик корхоналар фаолиятини қай даражада эканлигини англашимизга асос бўлиб хизмат қилади.
Ушбу мақолада жаҳондаги нуфузли компанияларда молиявий ҳолатни барқарорлаштириш, янги иш ўринларини яратиш ва иқтисодий ўсишга эришиш мақсадида «бошқарувнинг халқаро стандартларига ўтиш, кластер ва кооперация тизимидаги субъектларда молиявий битимлар тузиш жараёнида трансферт баҳолардан фойдаланиш, операцион сегментлар бўйича молиявий ва бошқарув ҳисоботларини тақдим этиш» лозимлиги белгилаб қўйилган. Халқаро тажриба мазкур муаммоларнинг назарий-услубий ва ташкилий жиҳатлари бўйича етарлича ахборотлар базаси шакллантирилганлиги, бу борада махсус илмий-инновацион тадқиқотлар олиб борилаётганлигига гувоҳлик бермоқда. Тадқиқотларнинг кўрсатишича, «Буюк Британия ва АҚШ компаниялари ўртасида АҚШ Федерал солиқ хизмати (IRS) томонидан савдо битимлари жараёнида трансферт баҳони шакллантиришда роялти ва бошқа харажатларни ноқонуний тақсимлаш натижасида олинган 3,4 млрд. долларлик даромадни Англияда жойлашган Бош корхонага қайтарилганлиги» масаланинг жиддий ва муҳимлигидан далолат беради.
Ushbu maqolada turizm sohasida brendingni yaratish yo‘llari va usullari tahlil qilinib, brending strategiyasini tanlashda raqobatbardosh ustunliklarga erishish uchun qo‘llaniladigan usullar va ularni shakllantirish yo‘nalishlari muhokama qilingan.
Maqolada asosiy vositalar hisobini uslubiy va tashkiliy jihatdan takomillashtirish masalalari yoritilgan. Jumladan, asosiy vositalarni BHMS va MHXS asosida tan olish mezonlari, asosiy vositalarning kirimi, turkumlanishi, chiqib ketishi, moliyaviy hisobotlarda asosiy vositalar toʻgʻrisidagi axborotlarni to‘g‘ri yetkazib berish haqida toʻxtalib oʻtilgan.
Мақолада солиқ маъмуриятчилигининг рақамлаштирилган моделини жорий этиш эҳтиёжлари, бу жараёнда эришилиши кутилаётган натижалар, шунингдек, янги моделни жорий этишда пайдо бўлиши мумкин бўлган муаммолар ва уларни бартараф этиш йўллари ҳақида сўз юритилади.
Мақолада венчур капитал бозорининг муаммолари кўриб чиқилган. Ушбу соҳа давлат томонидан яхши молиялаштирилганига ва йирик ривожланиш институтларига эга бўлишига қарамай, бугунги кунда уни муваффақиятли деб аташ мумкин эмас, венчур молиялаштиришнинг ҳозирги ҳолатини тавсифи ва унга хос бўлган муаммолар аниқланди ва уларни бартараф этиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
Ушбу мақолада кичик хизмат кўрсатиш корхоналар ишлаб чиқаришининг рақобатбардошлигини ошириш ишлаб чиқаришнинг чекланган омилларидан оқилона фойдаланиш йўли билан олдинга қўйилган мақсадларга эришиш учун зарур бўлган ҳамда унинг ички ва ташқи хатти-ҳаракатни белгилаб берувчи корхона фаолияти ва ривожланишининг асосий йўналишлари бўйича ўзаро келишилган қарорлар, инновацион ривожланиш ва ҳаракатлар йиғиндиси ёритилган. Калит сўзлар: кичик хизмат кўрсатиш корхоналари,
Мақола Ўзбекистонда жисмоний шахсларнинг даромад солиғи мисолида тўғри солиқларнинг аҳамиятини оширишга бағишланган бўлиб, тадқиқот доирасида олимларнинг фикрлари келтирилган. Шунингдек, жисмоний шахсларнинг даромад солиғи бўйича прогрессив солиқ ставкасини Ўзбекистонда қўллашнинг зарурияти мавжудлиги ва унинг ўзига хос модели таклиф қилинган
Hozirda jahon miqiyosida moliyaviy menejmentning asosiy funksional elementi hisoblangan moliyaviy rejalashtirish tizimini takomillashtirish masalalari keng tadqiq etilmoqda. Xususan, global pandemiya sharoitida tashqi bozorlardagi o‘zgaruvchan muhitga tez moslanuvchan moliyaviy rejalashtirish tizimi va uning strategik rejalar bilan uyg‘unlashtirilgan mukammal modelini shakllantirish yuzasidan maqsadli izlanishlar olib borilmoqda. Shuningdek, moliyaviy menejmentning asosiy funksional elementlaridan biri kompaniyalar moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini kompleks baholashning keng ko‘rsatkichlar arsenalini mujassamlashtiruvchi moliyaviy diagnostikaning tashkiliy arxitekturasini takomillashtirishga e’tibor qaratilmoqda.
Maqolada hozirgi bosqichda O'zbekistonda oliy ta'lim marketingining rivojlanish tendentsiyasi tahlil qilingan bo'lib, unda oliy o'quv yurtlari va ularda tahsil olayotgan talabalar sonining sezilarli darajada o'sishi, shu bilan birga har bir o'qituvchiga to'g'ri keladigan talabalar ulushining pasayishi ko'rsatilgan bo'lib, bu oliy ta'lim tizimi resurslarining samaradorligi oshganidan dalolat beradi.amalga oshirilayotgan islohotlar samaradorligini aks ettiradi. Ikkinchisining asosiy maqsadi-Oliy ta'limning mavjudligi va sifatini oshirish, milliy tizimni xalqaro ta'lim makoniga integratsiya qilish, mehnat bozorida talab yuqori bo'lgan kadrlarni tayyorlash, bu esa O'zbekistonning ijtimoiy-ta'lim sohasini yanada rivojlantirishni ta'minlashga qaratilgan.
Investitsion jarayonlarda interaktiv geoaxborot xaritalarini yaratish xorijiy tajribada samarali qo‘llanilib, sarmoyadorlar uchun muhim ma’lumotlarni ochiq taqdim etishga xizmat qiladi. Misrning sanoat investitsiyalari xaritasi bu borada yaxshi namuna bo‘lib, sarmoyadorlarga infratuzilma, resurslar va sanoat zonalari haqida real vaqt rejimida ma'lumot beradi. Bu usul investitsiya qarorlarini samarali qabul qilish va iqtisodiy rivojlanishni qo‘llab-quvvatlashga yordam beradi. O‘zbekiston ham bu yondashuvni tatbiq etishi mumkin.
Maqolada raqamlashtirishning tijorat banklarida biznesni rejalashtirishga ta'siri ko'rib chiqiladi. Prognozlashning aniqligini oshiradigan sun'iy intellekt, Big Data va bulutli hisoblash texnologiyalari tahlil qilinadi. Asosiy raqamli yechimlar va ularni bank sohasida yanada rivojlantirish istiqbollari belgilab olindi.
Мақолада венчур капиталининг моҳияти ва мазмуни, унинг назарий асослари хамда Ғарб, Россия ва Ўзбекистон олимларининг венчур капитали назариясини ривожланишига қўшган хиссаси очиб берилган.
Ушбу мақолада электр энергиясини сотиш харажатлари ва электр йўқотишлари ҳисоби методологиясини такомиллаштириш, амалдаги ҳисоб методологиясининг камчиликлари, киритилаётган ҳисоб методологиясини қўллаш орқали сотиш харажатлари ҳамда электр йўқотишларнинг алохида турлари бўйича ҳисобга олиш тартиби келтирилган. Шунингдек, электр йўқотишларини баҳолашнинг янгича усуллари илмий асосланган ҳамда кўрсатиб берилган.
Maqolada raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishda aholining moliyaviy savodxonlik darajasining o‘rni va ahamiyati, xorijiy va mahalliy olimlarning bu boradagi fikr va mulohazalari, moliyaviy savodxonlikni oshirish yo‘nalishlari, moliyaviy xizmatlar hajmining ortishi natijasida iqtisodiyot tarmoqlarining yanada rivojlantirish maslalari tahlil qilindi. Ilmiy izlanishlar natijasida tegishli tartibda xulosa va takliflar keltirib o‘tildi.
Maqolada O‘zbekistonda raqamli fiskal boshqaruvni kuchaytirish maqsadida tatbiq etilgan “Tadbirkorlik subyektlarining barqarorlik reytingi” tizimi tahlil qilinadi. Baholash jarayoni yuridik shaxslarning soliq intizomi, moliyaviy shaffoflik, rasmiylashtirish intizomi hamda ijtimoiy mas’uliyat darajasini avtomatlashtirilgan algoritmlar orqali aniqlashga asoslanadi. Tadqiqot doirasida reyting indikatorlari va real iqtisodiy natijalar o‘rtasidagi bog‘liqlik, sektoral va hududiy tafovutlar hamda “CRM-NEW” monitoring tizimi bilan metodologik farqlar chuqur tahlil etilgan. Shuningdek, Kruskal–Wallis H testi asosida reyting toifalari va soliq xavfi o‘rtasidagi statistik munosabatlar aniqlanib, baholash tizimining ishonchlilik darajasi asoslab berilgan. Maqolada reyting mexanizmini takomillashtirishga doir konseptual va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Мақолада чет эл инвестициясини минтақавий даражада жалб қилиш учун ҳуқуқий-ташкилий механизмларни такомиллаштириш масалалари кўриб чиқилган. Инвестицияларнинг минтақавий иқтисодий ривожланишга таъсирига оид тадқиқотлари таҳлил қилинган. Шунингдек, хорижий мамлакатлар тажрибаси ўрганилиб, якунида хулоса ва тавсиялар берилган.
Keyingi yillarda dunyo mamlakatlari qisqa va uzoq muddatli byudjet-soliq siyosatiga oid strategiyasini ishlab chiqishda soliq to‘lovchilar tomonidan soliqdan qochish holatlari oldini olish va uni kamaytirishning turli xil mexanizmlarini joriy etishga alohida e’tibor bermoqda. Shu bilan birga, sohalar o‘rganilib, xorij tajribasi, mamlakatimizda uni qo‘llash bo‘yicha ilmiy-amaliy xulosa va takliflar shakllantirilgan.
Ушбу мақолада Ўзбекистоннинг иқтисодий ўсиши динамикаси ҳамда миллий иқтисодиёт тармоқлари таҳлил этилиши асосида иқтисодий ўсишни жадаллаштирувчи ҳам унга тўсқинлик қилувчи секинлаштирувчи омиллар ажратиб олинган. Шунингдек, миллий иқтисодиётнинг барқарор ўсишини таъминлашга қаратилган илмий ва амалий таклифлар ишлаб чиқилган.
Mazkur maqola jahon mamlakatlari yashil iqtisodiyotini rivojlantirishda fiskal siyosat vositalari ahamiyatini aks ettirishga bag’ishlangan. Mamlakatlar yashil moliyalalashtirish tizimida fiskal vosita turlari bo’yicha tahlillar amalga oshirilgan hamda ularning barqaror rivojlanishda ahamiyati haqida ma’lumotlar keltirilgan. O’tgan davr mobaynidagi rivojlanish istiqbollari o’rganilgan holda sharhlar berilgan va shakllangan trendlari bo’yicha xulosalar keltirilgan. Tahlillar natijasida O’zbekiston iqtisodiyoti uchun taklif va xulosalar shakllantirilgan.
