RAQAMLI FISKAL BOSHQARUV DOIRASIDA BARQARORLIK REYTINGINING IQTISODIY SAMARADORLIGI VA METODOLOGIK TAKOMILLASHTIRISH YO‘NALISHLARI
DOI:
https://doi.org/10.60078/3060-4842-2025-vol2-iss2-pp645-656Annotasiya
Maqolada O‘zbekistonda raqamli fiskal boshqaruvni kuchaytirish maqsadida tatbiq etilgan “Tadbirkorlik subyektlarining barqarorlik reytingi” tizimi tahlil qilinadi. Baholash jarayoni yuridik shaxslarning soliq intizomi, moliyaviy shaffoflik, rasmiylashtirish intizomi hamda ijtimoiy mas’uliyat darajasini avtomatlashtirilgan algoritmlar orqali aniqlashga asoslanadi. Tadqiqot doirasida reyting indikatorlari va real iqtisodiy natijalar o‘rtasidagi bog‘liqlik, sektoral va hududiy tafovutlar hamda “CRM-NEW” monitoring tizimi bilan metodologik farqlar chuqur tahlil etilgan. Shuningdek, Kruskal–Wallis H testi asosida reyting toifalari va soliq xavfi o‘rtasidagi statistik munosabatlar aniqlanib, baholash tizimining ishonchlilik darajasi asoslab berilgan. Maqolada reyting mexanizmini takomillashtirishga doir konseptual va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Kalit so‘zlar:
barqarorlik reytingi soliq intizomi fiskal boshqaruv moliyaviy shaffoflik reyting metodologiyasi CRM-NEW iqtisodiy samaradorlik sektorlar kesimi soliq xavfi statistik tahlilBibliografik manbalar
Abdullayev, Z.S. (2025). Barqarorlik reytingi orqali fiskal intizom va biznes muhitini rag‘batlantirish: O‘zbekiston tajribasi. O‘zbekiston sug‘urta bozori, 1(34), pp. 25–38.
Alm, J. (1999). Tax Compliance and Administration. Georgia State University, USA.
Ayupov, R.X. & Urunov, R.S. (2019). Raqamli iqtisod va 4.0 Industriya. Innovatsion rivojlanish jurnali, 4(1), pp. 58–67.
Bazarova, E. (2024). O‘zbekiston Respublikasi soliq tizimini takomillashtirish yo‘llari. Soliq siyosati va amaliyoti, 3(19), pp. 11–23.
Becker, G. & Murphy, K. (1988). The Family and the State. Journal of Law and Economics, 31(1), pp. 1–18.
Fitch Ratings. (2022). Corporate Rating Methodology. Fitch Group.
Islomov, A. & G‘ulomov, D. (2023). Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash mexanizmlarida reyting tizimlarining o‘rni. Iqtisodiyot va moliya jurnali, 2(46), pp. 42–53.
Moody’s Investors Service. (2023). Rating Symbols and Definitions. Moody’s Analytics.
Nazarova, S. (2021). Moliyaviy savodxonlik asoslari. Toshkent: Innovatsiya nashriyoti.
OECD. (2017). Tax Administration Comparative Information Series (TACIS). Paris: OECD Publishing.
Qaror (2024) O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. PQ-39-son qaror: Tadbirkorlik subyektlarining barqarorlik reytingini joriy etish to‘g‘risida. 23-yanvar 2024-yil. http://lex.uz/
Qaror (2024) Vazirlar Mahkamasi. (2024). VMQ-55-son qaror: Barqarorlik reytingi baholash mezonlari to‘g‘risidagi nizom. 30-yanvar 2024-yil. http://lex.uz/
S&P Global Ratings. (2023). Principles of Credit Ratings. S&P Global.
Saidova, M. (2022). Raqamli iqtisodiyot va fiskal intizom. Toshkent: Iqtisod-Moliya nashriyoti.
World Bank. (2020). Doing Business 2020: Comparing Business Regulation in 190 Economies. Washington, DC: World Bank.
Yuklashlar
Nashr qilingan
Qanday qilib iqtibos keltirish kerak
Nashr
Bo'lim
Litsenziya
Ushbu ish Creative Commons Attribution 4.0 Worldwide.
