Ушбу мақолада темир йўл, автобус ва йўловчи ташувчи автобуслар инфратузилмасига сармоя киритиш ва уларни модернизация қилиш орқали Ўзбекистонда туризмни ривожлантириш имкониятлари таҳлил қилинган. Мақола Европа давлатларининг транспорт сиёсатига асосланиб, Ўзбекистон шароитидаги ислоҳотларни таҳлил қилади. Транспорт инфратузилмасининг либераллаштирилиши ва хусусийлаштирилиши туристлар оқимини ошириш ва иқтисодий самарадорликни яхшилашга қаратилган. Ушбу тадқиқотда темир йўл ва автобус транспорти соҳасидаги инвестициялар, йўловчи оқими ва бозор улушининг динамикаси кўрсатилган. Иқтисодий самарадорлик, давлат-хусусий шериклик ва инновациялар орқали транспорт хизматларининг сифатини яхшилаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
Ushbu maqola O‘zbekiston iqtisodiyotida xotin-qizlar tadbirkorligining rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarni o‘rganadi va xizmat ko‘rsatish sohasida ularning faoliyatining ahamiyatini tahlil qiladi. Maqolada xotin-qizlar tadbirkorligining o‘sishini rag‘batlantirish uchun zarur bo‘lgan iqtisodiy va ijtimoiy sharoitlar, shu jumladan ta’lim, moliyaviy qo‘llab-quvvatlash va davlat siyosatining roli yoritilgan. Xotin-qizlar tadbirkorligining xizmat ko‘rsatish sohasidagi o‘rni va uning iqtisodiyotga ta’siri bo‘yicha tahlil qilinadi va ushbu yo‘nalishda mavjud bo‘lgan muammolar va ularni hal etish usullari keltiriladi.
Ушбу мақолада хорижий инвестицияларнинг Ўзбекистон иқтисодиётининг барқарор ва инклюзив ривожланишида тутган стратегик ўрни таҳлил этилади. Хусусан, тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг ишлаб чиқариш, технологик янгиланиш, экспорт салоҳияти ва меҳнат бозорига таъсири илмий ва амалий жиҳатдан баҳоланган. Шунингдек, халқаро тажриба ва миллий ислоҳотлар асосида хорижий сармоялар самарадорлигини оширишга қаратилган институционал таклифлар илгари сурилади.
Ushbu maqolada xizmat ko‘rsatish sohasida xotin-qizlar tadbirkorligini rivojlantirishga oid tashkiliy va iqtisodiy mexanizmlar tahlil qilingan. Muallif ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha mavjud imkoniyatlar, huquqiy asoslar va davlat dasturlarini ko‘rib chiqib, ularning samaradorligini baholagan. Shuningdek, xizmat ko‘rsatish sektorida ayollar ishtirokini kengaytirishga qaratilgan taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan. Maqolada zamonaviy bozor talablaridan kelib chiqqan holda mahalliy sharoitga mos innovatsion yondashuvlar ilgari surilgan.
Ushbu maqolada mehmonxona va umumiy ovqatlanish xizmatlarini rivojlantirishning ekonometrik tadqiq etishning zamonaviy uslubiy sinergetik omilli yondashuvlari bilan bog‘liq muhim jihatlar bayon etilgan. Xususan, yashash joy va umumiy ovqatlanish korxonalar faoliyatining kompleks iqtisodiy tahlili uchun ko‘rsatkichlarning guruhlangan tizimi, korxonalar faoliyatini tahlil qilish tasnifining mezonlar bo‘yicha ssenariysi, rivojlantirishning sinergetik omillar to‘plamini shakllantirish sxemasi taklif etilgan.
Электрон тижорат миллий иқтисодиётнинг ривожланиш йўналишини ўзгартириб, аҳоли турмуш тарзига катта таъсир кўрсатди. Ушбу ўзгаришлар ижтимоий самарадорликни сезиларли даражада оширади. Улкан ахборот тизимига кириш имкониятининг кенгайиши, маълумотлар ҳажмининг кўпайиши ва уларни қайта ишлаш қобилиятининг яхшиланиши натижасида электрон тижорат макроиқтисодий ва микроиқтисодий муҳитга кучли таъсир кўрсатмоқда. Бу иқтисодий фаолиятдаги ноаниқликни камайтиради, ахборотдан ўз вақтида фойдаланишни таъминлайди, ахборотга эга бўлиш харажатларини пасайтиради, иқтисодий жараёнларнинг самарадорлигини оширади ва натижада бозор ресурсларини тақсимлаш механизмини янада самарали қилади. Тадқиқот натижаси шуни кўрсатадики келгусида рақамлаштириш Ўзбекистон иқтисодиётини самарадорликни ошириш орқали янада ўзгартиради ва иқтисодиёт етуклик босқичига етган сари кузатилаётган потенциал ўсишнинг пасайиш тенденциясини юмшатади, лекин тўлиқ тескари йўналишда ўзгартира олмайди. Ҳукумат рақамлаштиришнинг афзалликларини максимал даражада оширишда ва меҳнат бозори бузилиши, шахсий ҳаёт дахлсизлигининг бузилиши, монополияларнинг пайдо бўлиши ва молиявий хавф-хатарлар каби муаммоларни минималлаштиришда муҳим роль ўйнаши керак.
Jahon savdosining globallashuvi sharoitida tashqi iqtisodiy faoliyatni liberallashtirish barqaror iqtisodiy oʻsishga erishishda hamda milliy iqtisodiyotni jahon iqtisodiy tizimiga integratsiyalashuvida muhim rol oʻynaydi. Smart kontraktlar va boshqa raqamli texnologiyalardan foydalanish tashqi iqtisodiy faoliyat jarayonlarini optimallashtirishga, maʼmuriy toʻsiqlarni va xavflarni kamaytirishga imkon beradi. Ushbu maqola tashqi savdoda smart shartnomalar va elektron hisob-fakturalarni amalga oshirishning afzalliklari va muammolarini oʻrganadi, ularning shaffoflikni oshirish, xarajatlarni kamaytirish va bitim tomonlari oʻrtasida ishonchni mustahkamlashdagi roliga eʼtibor qaratadi.
Ushbu maqolada savdo xizmatlarining iqtisodiy tabiati va ularning tasniflanishi tahlil qilinadi. Savdo xizmatlari bozor iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismi bo‘lib, ular iste’molchilarga mahsulot va xizmatlarni yetkazib berish jarayonini samarali tashkil etishga xizmat qiladi. Maqolada savdo xizmatlarining asosiy xususiyatlari, ularning iqtisodiy ahamiyati hamda turli tasniflash mezonlari asosida guruhlanishi yoritilgan. Shuningdek, zamonaviy savdo xizmatlari va raqamli texnologiyalarning ularning rivojlanishiga ta’siri tahlil qilinadi.
Maqolada raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishda aholining moliyaviy savodxonlik darajasining o‘rni va ahamiyati, xorijiy va mahalliy olimlarning bu boradagi fikr va mulohazalari, moliyaviy savodxonlikni oshirish yo‘nalishlari, moliyaviy xizmatlar hajmining ortishi natijasida iqtisodiyot tarmoqlarining yanada rivojlantirish maslalari tahlil qilindi. Ilmiy izlanishlar natijasida tegishli tartibda xulosa va takliflar keltirib o‘tildi.
Maqolada O‘zbekistonda yashil iqtisodiyotning asosiy xususiyatlari, jumladan, tabiiy salohiyat, joriy tashabbuslar va ushbu modelni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun bartaraf etilishi kerak bo‘lgan to‘siqlar tahlil qilingan. Barqaror rivojlanish va tabiiy resurslardan samarali foydalanishga asoslangan yashil iqtisodiyot ko‘plab mamlakatlarda iqtisodiy siyosatning muhim yo‘nalishiga aylanib bormoqda.
Мақолада Ўзбекистонда инновацион фаолиятни қўллаб-қувватлаш бўйича амалга оширилаётган чоралар ва механизмлар таҳлил қилинади. Давлат стратегиялари, инновацион технопарклар, молиявий ёрдамлар ва халқаро ҳамкорлик орқали инновацион фаолиятни қўллаб-қувватлаш тартиблари ўрганилади. Шу билан бирга, Ғарбий Европа мамлакатларидаги инновацион фаолиятни қўллаб-қувватлаш бўйича муваффақиятли тажрибалар таҳлил қилиниб, Ўзбекистон учун уларнинг аҳамияти ва татбиқ этиш имкониятлари кўриб чиқилади. Шундай қилиб, мамлакатда инновацияларни ривожлантириш учун яратилган ҳуқуқий ва иқтисодий шароитлар Ўзбекист
Innovatsion texnologiyalarning jadallik bilan rivojlanib borishi kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirish jarayonini yangicha yondashuvlar bilan tashkil etish imkonini bermoqda. To’rtinchi sanoat inqilobining eng samarali texnologiyalaridan biri sifatida qaralayotgan sun’iy intellekt (SI), ta’lim jarayonlarini boshqarishni tubdan o‘zgartirib yubormoqda. Ayniqsa bunday texnologiyalar yordamida ta’limni har bir shaxsga moslashtirish va ularning ehtiyojlarini individual qondirish imkonini taqdim etmoqda. Ushbu maqolada moslashuvchan, masofaviy va elektron ta’lim, shu jumladan, SI texnologiyalari yordamida boshqaruv kadrlarini kompetensiyalarini uzluksiz rivojlantirib borish bo‘yicha ilg‘or xorijiy davlatlar tajribasi tahlil qilinadi. Tadqiqot natijasida, O’zbekiston Respublikasida davlat fuqarolik xizmatida faoliyat yuritayotgan boshqaruv kadrlarining kompetensiyalarini rivojlantirish jarayonini raqamli transformatsiya qilish, unda SI vositalaridan foydalanish, mazkur tizimni raqamli boshqarish hamda uning iqtisodiy samaradorliklari keltirib o‘tiladi.
Ushbu maqolada universitetlarning jamiyatdagi roli kengayib borishi bilan texnologik innovatsiyalar va iqtisodiy rivojlanish manbai boʻlgan muassasa qiyofasi prognoz qilinmoqda, natijada universitetni oʻzgartirish trayektoriyasi yuzaga keladi. Tadbirkorlik universitetiga oʻtishda strategik yoʻnalishni belgilash, undan soʻng oʻsha universitet doirasida ishlab chiqilgan bilimlarga sodiqlik, undan asosan hududiy asosda foydalanish zarurati tugʻiladi. Tadbirkorlik universiteti tadqiqot universitetini takomillashtirish boʻlib, u jamiyat bilan aloqani birlashtiradi, tadbirkorlik universitetlari taʼlim, fan va ishlab chiqarish integratsiyasiga moslashgan boʻlib, bitiruvchi talabalarning ishsizlik bilan bogʻliq yechimlarni izlashda sanoat va jamiyat muammosidan foydalanadi. Oliy taʼlim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasida Oʻzbekiston Respublikasining 2030-yilga borib Global innovatsion indeks reytingi boʻyicha jahonning 50 ilgʻor mamlakati qatoriga kirishiga erishish vazifasi qoʻyilgan boʻlib, bunda tadbirkor universitetlarning ahamiyati muhim ekanligi yoritilgan.
Ushbu maqola Yangi O‘zbekistonni xorij mamlakatlari va mintaqalararo xalqaro miqyosda rivojlantirishning zamonaviy tendensiyalari, davlatlar iqtisodiy aloqalarni mustahkamlashga qaratilgan strategiyalar va amaliyotlari haqida yoritib berilgan. O‘zbekiston Markaziy Osiyoda strategik ahamiyatga ega bo‘lib, Xitoy, Rossiya, AQSh va Yevropa Ittifoqi kabi yirik davlatlar va tashkilotlar bilan keng ko‘lamli hamkorlik aloqalarini rivojlantirib kelmoqda. Maqolada mamlakatimizning jahon iqtisodiyotidagi hissasi, import va eksport ulushi hamda xalqaro munosabatlarda tutgan o‘rni haqida batafsil ma’lumotlar berilgan.
Мақолада тўғридан-тўғри инвестициялар оқимининг минтақавий ўзгаришлари кўриб чиқилган. Тўғридан-тўғри инвестицияларни жалб қилишга таъсир қилувчи асосий минтақавий хусусиятлари таҳлил қилинган. Шунингдек, ривожланмаган ҳудудларга тўғридан-тўғри инвестицияларни жалб қилишдаги муаммолар ўрганилиб, якунида хулоса ва тавсиялар берилган.
Ushbu tadqiqot toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar, xususan, raqamli sektor Oʻzbekistonda ekologik barqarorlikka qanday taʼsir qilishini oʻrganadi. To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar iqtisodiy o'sishni qo'llab-quvvatlaydi, lekin CO₂ chiqindilarini ko'paytirishi mumkin, bu esa ekologik muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Ekonometrik tahlil orqali tadqiqot to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar oqimi va CO₂ emissiyasi o'rtasida o'rtacha ijobiy korrelyatsiyani aniqladi, bu esa to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalarning o'sishi emissiyalarni oshirishi mumkinligini ko'rsatadi. Bu ikki tomonlama taʼsir Oʻzbekistonni iqtisodiy rivojlanish va atrof-muhitni muhofaza qilish muvozanatiga chorlaydi. Siyosatchilar barqaror to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalarni rag'batlantirish bilan birga mustahkam ekologik siyosatni qabul qilishga chaqiriladi. Tadqiqot raqamli toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalarni Oʻzbekistonning ekologik va ijtimoiy maqsadlariga moslashtirish boʻyicha tushuncha va tavsiyalarni taqdim etadi.
Ушбу мақолада аҳоли молиявий саводхонлигининг иқтисодий мазмуни очиб берилиб, унинг бугунги кунда мамлакат ижтимоий-иқтисодий тараққиётини таъминлашдаги тутган ўрни ва аҳамияти асосланган.
Mazkur maqolada iqtisodiyotda tabiiy resurslardan samarali foydalanish va ularni boshqarishning asosiy yoʻnalishlari tahlil qilingan. Ilmiy tahlillar asosida resurslardan oqilona foydalanishning iqtisodiy va ekologik ahamiyati, shuningdek, xalqaro tajribalardan kelib chiqqan holda samarali boshqaruv mexanizmlari oʻrganiladi. Amaliyotda resurs tejovchi texnologiyalarni joriy etish, qayta tiklanadigan energiya manbalarini kengaytirish, ekologik siyosatni kuchaytirish va xalqaro hamkorlikni rivojlantirish boʻyicha amaliy tavsiyalar berilgan. Iqtisodiyotda tabiiy resurslardan foydalanishni boshqarishda innovatsion yondashuvlar va davlat siyosatining ahamiyati ilmiy asosda yoritilgan.
Ushbu maqola O'zbekistonda hunarmandchilik faoliyatining iqtisodiy ko'rsatkichlari hamda sohaga raqamli texnologiyalarning joriy etilishiga bag'ishlangan bo`lib, hunarmandchilikning mamlakat iqtisodiyotidagi o'rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Raqamli texnologiyalar orqali hunarmandlarning mahsulot ishlab chiqarish va savdoda samaradorligini oshirish imkoniyatlari ko'rib chiqiladi. Sohada innovatsiyalar va IT yechimlarning joriy etilishi orqali hunarmandchilik rivojlanishining istiqbollari o'rganiladi. Shuningdek, Xulosa sifatida, raqamli texnologiyalarning hunarmandchilik sohasidagi rolini kuchaytirish bo'yicha tavsiyalar beriladi.
Ushbu maqolada aholi turmush darajasining dolzarb masalalarini tahlil qilish bilan birga, ular oladigan daromadlar dinamikasi va hukumat tomonidan bu borada amalga oshiralayotgan islohotlar atroflicha o‘rganilgan. Shuningdek, “Oʼzbekiston – 2030” strategiyasi doirasida amalga oshiralayotgan chora-tadbirlar va aholining moddiy hamda ma’naviy farovonligini oshirishga qaratilgan dolzarb vazifalarga e’tibor qaratiladi. O’z navbatida kam ta’minlangan aholi qatlamini moddiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash mexanizmlarini ishlab chiqish borasida kelgusidagi rivojlanish yo‘nalishlari muhokama qilinadi.
Davlat xaridlari iqtisodiy tizimning muhim tarkibiy qismlaridan biri bo'lib, ular davlatning byudjet mablag'larini samarali taqsimlash va ijtimoiy-iqtisodiy vazifalarni amalga oshirishda asosiy rol o'ynaydi. Davlat xaridlarining kelib chiqishi qadimgi davrlarga borib taqaladi va ularning rivojlanish bosqichlari vaqt o'tishi bilan o'zgarib, zamonaviy talablarga moslashgan. Boshlang'ich bosqichlar oddiy tovar almashinuvidan iborat bo'lgan bo'lsa, hozirgi kunda davlat xaridlari elektron platformalar va xalqaro standartlarga asoslangan boshqaruv tizimini o'z ichiga olgan kompleks jarayonga aylandi.
Ушбу мақоласавдо хизматлари тизимини ривожлантиришнинг моҳияти ва зарурияти,савдо хизматларини ривожлантиришнинг ташкилий-иқтисодий механизмларини такомиллаштириш, савдо корхоналарининг стратегик рақобатбардошлигини таъминлаш ва рақобат стратегияларини шакллантиришнинг назарий ва услубий жиҳатларини ишлаб чиқиш, савдода хизмат кўрсатиш соҳасини яхшилаш йўлларини таклиф қилиш ва савдода хизматлар соҳасининг хусусиятларини ҳисобга олиш масалаларига бағишланган.
Mazkur maqolada zamonaviy jamiyatda ijtimoiy tadbirkorlikning roli, uning iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlashdagi ahamiyati chuqur tahlil qilingan. Tadqiqotda O‘zbekiston misolida ijtimoiy tadbirkorlikning rivojlanish tendensiyalari, davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash mexanizmlari, subsidiyalar va imtiyozli kreditlar asosidagi amaliy tajribalar o‘rganildi. Shuningdek, ijtimoiy tadbirkorlikning rivojlanishiga to‘sqinlik qilayotgan asosiy muammolar – huquqiy bo‘shliqlar, moliyaviy savodxonlikning pastligi va innovatsion texnologiyalarning sust joriy etilishi chuqur tahlil etildi. Maqolada mavjud imkoniyatlar asosida bir qator amaliy taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan bo‘lib, ular sohaga institutsional asos yaratish, qonunchilikni mustahkamlash va ijtimoiy innovatsiyalarni rag‘batlantirishga qaratilgan.
