Turizm sanoati sayohatchilarga ajoyib xizmatlar va taassurotlarni taqdim etishda ko'p jihatdan sohada xizmat ko‘rsatuvchi ishchi kuchining malakasi va ularning xizmat sifatiga usviy bog‘liq hisoblanadi. Shu sababli kadrlar tayyorlashning mustahkam tizimi xodimlarning turizm sohasining o‘zgaruvchan talablari, xalqaro standartlar hamda sayyohlarning ehtiyojlarini qondirish uchun zarur ko‘nikma va bilimlarga ega bo‘lishini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. Biroq, bunday o'quv dasturlarining samaradorligiga turli omillar ta'sir ko'rsatishi mumkin. Ushbu tadqiqot ishimizda turizm sohasida kadrlar tayyorlash tizimining sifatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan bir nechta jihatlar o'rganiladi. Empirik dalillar va nazariy asoslarga asoslanib, maqolada turizm sohasidagi xodimlarning ish faoliyatini va tashkilot muvaffaqiyatini oshirish uchun o'qitish tizimlarini optimallashtirish va zamonaviylashtirish imkoniyatlari va strategiyalari haqida tushuncha va tavsiyalar beriladi

Ushbu tadqiqotda Oʻzbekiston Respublikasi oliy ta’lim tizimini empirik tahlil qilish uchun resurslarga bogʻliqlik nazariyasi (RBN) o‘rganilgan. Regressiya modellari 2000-2013 - yillar davrini qamrab olgan. 62 ta Oʻzbekiston oliy ta’lim muassasalaridan iborat panel ma’lumotlar tatbiq etilib, muassasalar tomonidan qabul qilingan xarajatlar qarorlarning determinantlarini oʻrganish uchun qoʻllaniladi. Asosiy gipoteza oʻquv toʻlovlaridan olinadigan daromad ulushi va oʻqitishga sarflangan xarajatlar ulushi oʻrtasidagi mutanosiblik bilan bogʻliq. Tahlil belgilangan qat’iy ta’sirlarni kiritish orqali kuzatilmagan xilma-xillikni boshqarishga harakat qiladi. Instrumental oʻzgaruvchilarni baholash ushbu ikki oʻzgaruvchi oʻrtasidagi munosabatlarning potentsial endogenligini aniqlash uchun ishlatiladi. Asosiy aniqlangan natija shundan iboratki, oʻquv toʻlovlaridan tushadigan daromadlar ulushi va oʻqitishga sarflangan xarajatlar ulushi oʻrtasida, hatto boshqa omillar bilan bogʻliq boʻlganidan keyin ham ijobiy va statistik jihatdan muhim bogʻliqlik mavjud, bu RBNning asosiy tamoyiliga mos keladi.

Ushbu maqola O‘zbekiston ta’lim tizimida, ayniqsa, maktab ta’limida moliyaviy savodxonlik darajasini oshirishning muhim masalalarini ko‘rib chiqish, ilg‘or xorijiy tajribalarni o‘rganishga bag‘ishlangan. Maqolada Finlandiyaning moliyaviy savodxonlik dasturlari tahlil qilinib, ularni O‘zbekiston hamda boshqa mamlakatlar sharoitlariga moslashtirish yo‘llari o‘rganiladi. Moliyaviy savodxonlik aholining iqtisodiy barqarorligi va farovonligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishini ta’kidlagan holda, tadqiqotda davlat va xususiy sektor hamkorligi, ta’lim muassasalarida maxsus kurslar va malaka oshirishlar tashkil etish, shuningdek, zamonaviy texnologiyalardan foydalanish zarurligi qayd etilgan. Finlandiya tajribalari asosida ishlab chiqilgan taklif va tavsiyalar O‘zbekiston maktab ta’limi tizimida moliyaviy savodxonlikni oshirishga qaratilgan amaliy dasturlarni shakllantirishda katta ahamiyatga ega. Bugungi kunda mamlakatlar pedagoglari e’tiboridagi o‘qitish tajribasi Finlandiya ta’lim tizimida mujassam. Zero, o‘n yildan ortiq vaqt davomida bu davlatdagi 15 yoshli o‘quvchilar PISA xalqaro baholash dasturida muntazam juda yaxshi natijalarni ko‘rsatmoqda.Finlandiyaning muvaffaqiyati o‘qituvchilardir. Yuqori sifatli mashg‘ulot o‘tkazishi uchun ularning maqomi va mustaqilligi ta’minlangan. Ta’lim siyosati maqsadli ravishda tenglikka yo‘naltirilgan. Shuni aytib o‘tish lozimki, Finlandiya joylashuvi va iqlimi uning iqtisodiyotiga o‘z ta’sirini o‘tqazadi. Ushbu maqolamda, Finlandiyaning moliyaviy ta’lim tizimini boshqa mamlakatlarga taqbiq etishni maqsadga muvofiq deb bildim.

Ushbu maqola global moliyaviy savodxonlik amaliyotlarini O‘zbekiston maktab tizimiga integratsiya qilishni o‘rganadi, yoshlarda iqtisodiy kompetentlikni oshirish zaruratini ta’kidlaydi. Maqolada OECD tamoyillari va PISA kabi tadqiqotlardan olingan fikrlarga asoslanib, AQSh, Chexiya va Latviya kabi mamlakatlarda o‘quv dasturlarini integratsiya qilish va interaktiv usullar orqali o‘quvchilar natijalarini yaxshilashdagi muvaffaqiyatli strategiyalar yoritiladi. Asosiy yondashuvlar moliyaviy ta’limni fanlararo mavzu sifatida kiritish va amaliy o‘qitish uchun raqamli vositalardan foydalanishni o‘z ichiga oladi. Tadqiqot ushbu strategiyalarni O‘zbekistonning o‘ziga xos ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlariga moslashtirishdagi muammolarni aniqlab, o‘quvchilarni ongli qaror qabul qilish va moliyaviy mustaqillikka tayyorlash uchun takliflar beradi.

Bugungi kundа оliy tа’lim sоhаsi оldidа turgаn yeng muhim mаsаlаlаrdаn biri tа’lim sifаti vа bаhоlаsh tizimini tаkоmillаshtirish hаmdа rаqоbаtbаrdоsh kаdrlаr tаyyоrlаshdir. Bu hоlаt оliy tа’lim tizimini islоh qilish, nаzоrаt qilish, bаhоlаsh vа tа’lim sifаtini hаr tоmоnlаmа, hаm nаzаriy, hаm аmаliy jihаtdаn tа’minlаydigаn me’yоriy-huquqiy bаzаni о’rgаnish vа tаhlil qilishning dоlzаrbligini belgilаydi. Shungа kо’rа, ushbu mаqоlаdа hаm оliy о’quv yurtlаrining ilm-fаngа аsоslаngаn iqtisоdiyоtni rivоjlаntirishgа fаоl e’tibоri, о’qitishdа innоvаtsiоn usullаr, tаdbirkоrlik sоhаsi bilаn uzviy аlоqа о’rnаtish, universitetdа оlib bоrilаyоtgаn ilmiy tаdqiqоt ishlаrini bevоsitа ishlаb chiqаrishgа jоriy yetish kаbi mаsаlаlаr yоritib berilgаn.

Ushbu maqolada ta’lim turizmining holati, mamlakatimizni ta’lim turizmi bozoridagi o‘rni va ahamiyati, bu borada xorijiy va mahalliy olimlarning ilmiy izlanishlari va qarashlarining qiyosiy tahlili, xalqaro darajada integratsiyalash yo‘nalishlari, ta’lim turizmini rivojlantirishning ijobiy jihatlari, xorijiy va mahalliy fuqarolarning ta’lim olish uchun tashrifini statistik tahlili amalga oshirilgan.

Maqolada kambag'allikni qisqartirish va xalq farovonligini ta'minlash bo'yicha hozirgi strategik vazifani hal qilishda moliyaviy savodxonlikning ahamiyati muhokama qilinadi. Mamlakat hududlarini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish tendentsiyalari tahlil qilingan. Moliyaviy savodxonlik darajasining ta'lim va yoshga bog'liqligi, shuningdek, moliyaviy savodxonlik darslarini o'tkazish bo'yicha xorijiy tajriba o'rganiladi. Muallif aholining turli qatlamlariga moliyaviy savodxonlikni o‘qitish bo‘yicha xulosalar chiqariladi.

Maqola texnika sohasidagi oliy ta'lim muassasalarida ta'lim sifatini baholash va boshqarish muammolari tahlil qilinadi. Unda zamonaviy ta'lim tizimida o'qitish jarayonlarining sifatini oshirish va ta’lim sifatini boshqarish usullari muhokama qilingan. Shuningdek, talabalarning o‘zlashtirish ko‘rsatkichlarini baholashda statistik yondashuvlarning qo‘llanishi va bu yondashuvlarning ta'lim sifati monitoringida ahamiyati yoritib berilgan. Maqola natijalari texnika yo‘nalishidagi oliy o‘quv yurtlari uchun ta'lim sifatini oshirishda muhim ilmiy-amaliy tavsiyalarni o‘z ichiga oladi.

Ushbu tadqiqotning maqsadi - Ichki Mo'g'ulistonning mintaqaviy iqtisodiyotida transchegaraviy elektron tijorat rivojlanishining avtonom mintaqada oliy kasbiy ta'lim mutaxassisliklari qurilishiga ta'sirini o'rganish. Muallif transchegaraviy elektron tijorat oliy kasbiy ta'lim kasbini tadqiqot ob'ekti sifatida olib, transchegaraviy elektron tijorat bo'yicha professional o'quv dasturining hozirgi holatini va Ichki Mo'g'ulistondagi oliy kasbiy ta'limda o'qitish sifatini tahlil qiladi. Ichki Mo'g'ulistonda tegishli iste'dodlarga talab. mintaqadagi transchegaraviy elektron tijorat sanoati va shu asosda Ichki Mo'g'ulistondagi oliy kasbiy ta'limning transchegaraviy elektron tijorat kasbi uchun asosiy o'quv standartini ishlab chiqadi. Bundan tashqari, transchegaraviy elektron tijorat mutaxassislari uchun asosiy o'quv dasturini amalga oshirish loyihasi o'rganiladi va baholash usuli taklif etiladi. Ichki Mo'g'ulistonning mintaqaviy iqtisodiyotida transchegaraviy elektron tijoratni rivojlantirishda iste'dodlarni rivojlantirish uchun mos yozuvlar qiymatini ta'minlash.