Maqolada zamonaviy korxonalarda risk-menejment strategiyasini ishlab chiqish uchun ilmiy farazlar va g‘oyalar, qonunlar, maqsad va vazifalar, boshqaruv tamoyillari va funksiyalarini, boshqaruvli ta’sir ko‘rsatish usullari hamda metodologiyasiga oid nazariy va uslubiy masalalarni yaxlit ifodalashga qaratilgan tijorat risklarini boshqarish konsepsiyasini ishlab chiqish yoritilgan. Taklif etilayotgan risk-menejment konsepsiyasi asosida zamonaviy tijorat, tijorat menejmenti, strategik menejment va risk-menejment tushunchalarining asosiy qoidalariga asoslangan holda ularni boshqarish mohiyatini falsafiy va konseptual anglashga, tijorat risklarining vujudga kelishi mumkin bo‘lgan manbalariga aniqlik kiritishga, risk-menejmentga doir ilmiy bilimlar majmuining menejment fanining turli sohalari bilan aloqadorligini, tijorat risklarini boshqarishga doir muhim g‘oyalar va maqsadlarni aniqlashtirishga imkon beradigan konseptual model taklif qilingan.
Maqola O‘zbekiston energetika tarmog‘i kompaniyalarining moliyaviy boshqaruv samaradorligini oshirish uchun boshqaruv hisobi metodologiyasini takomillashtirish yo‘llarini aniqlashga bag‘ishlangan. Buning uchun O‘zbekistonda taqdim etilayotgan elektr energetikasi resurslarining mavjudligi va sifati Jahon bankining 2003-2020 yillardagi statistikasi asosida adabiyotlar sharhida keltirilgan manbalarga asoslanib, regressiyon tahlili o‘tkazilgan va natijada O‘zbekiston energetika tarmog‘i kompaniyalarining moliyaviy boshqaruv samaradorligiga eng katta ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan boshqaruv hisobining asosiy ko‘rsatkichlari aniqlangan. O‘zbekistonda energetika sohasi kompaniyalarining moliyaviy boshqaruv samaradorligini oshirish uchun boshqaruv hisobi metodologiyasini takomillashtirish bo‘yicha mualliflik tavsiyalari taklif etilgan.
Ushbu maqola turizm infratuzilmasini boshqarishning o‘ziga xos xususiyatlariga bag‘ishlangan bo‘lib turizm infratuzilmasini boshqarishda turistik korxona boshqarivi, turizm markazlari boshqaruvi, davlat boshqaruvi, hamkorlikdagi boshqaruv, hududiy boshqaruv, xalqaro korporatsiyalar boshqaruvi modellaridan foydalanish xususiyatlari ko`rib chiqilgan.
Maqolada liderlik tushunchasining mazmun-mohiyati, liderlikka an’anaviy yondashuvlar, liderlikning xulq-atvor nazariyalari, rahbarning shaxsiy xarakteristikasi, jamoa faoliyatini boshqarish, korxonani boshqarish tizimida liderlik stili, tashkilotda liderlikni boshqarish, mojaroli vaziyatlar sharoitida liderlik, innovatsion liderlikka oid masalalar, uning pedagogik asoslari, rahbar faoliyatini takomillashtirish asosida o‘qitish mazmuni, shakl, metod va vositalar, shuningdek, olingan natijalardan samarali foydalanish imkoniyati, boshqaruvda menejment va liderlik faoliyati, boshqaruv funksiyalari, unda odamlarning xulq-atvori va o‘zaro munosabatlarini samarali boshqarishning o‘ziga xos xususiyatlari bayon etilgan.
Ushbu maqola zamonaviy sharoitda moliyaviy menejmentning xususiyatlarini aniqlashga bag'ishlangan. Maqolada “moliyaviy menejment" tushunchasi batafsil ko'rib chiqilgan bo’lib, uning ahamiyati asoslangan, moliyaviy boshqaruvning asosiy tamoyillari keltirilgan, kichik va o'rta firmalar faoliyatida moliyaviy menejmentning roli ko'rib chiqilgan, shuningdek, asosiy jihatlari, muammolar va ularni hal qilishning mumkin bo'lgan usullari aniqlangan.
Ushbu maqolada boshqaruv jarayonlari samaradorligini oshirish, ta’lim sifati va raqobatbardoshlik darajasini ko‘tarish, innovatsion yondashuvlarni joriy etish kabi masalalar ko‘rib chiqiladi. Ta’lim tizimining globallashuvi va raqamlashtirilishi fonida, ta’lim muassasalari oldida yangi strategik maqsadlar paydo bo‘lmoqda, bu esa menejment jarayonlarini optimallashtirishni talab qiladi. Maqolada bu sohani keng qamrovli ravishda yanada isloh qilish haqida va bir qancha boshqarish tizimlarga tushunchalar ham keltirib o‘tilgan
Mazkur tadqiqot ishida investitsiya loyihalarini boshqarish jarayonida vaqt va samaradorlik omillari qanday baholanayotgani yoritib beriladi. Asosiy e'tibor loyihaning hayotiy sikli davomida samaradorlikni oshirish va loyihaning amalga oshirilish muddatlarini qisqartirish orqali iqtisodiy foyda olish imkoniyatlariga qaratilgan. Bu mavzu hozirgi kunda juda dolzarb bo‘lib, loyihalarning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi va ularning iqtisodiy samaradorligini oshirish uchun asosiy mezonlardan biri sifatida qaralmoqda. Investitsiya loyihalari bo‘yicha qaror qabul qilish jarayoni ko‘pincha resurslarning cheklanganligi va vaqt omili bilan bog‘liq bo‘lib, samarali rejalashtirish va boshqaruv talab etiladi. Tadqiqotda loyihalarni boshqarishning nazariy va amaliy jihatlari o‘rganilgan. Jumladan, loyihalarning vaqtni tejash imkoniyatlari va rentabelligini oshirish uchun samaradorlik mezonlari tahlil qilingan. Vaqtni boshqarishning loyiha iqtisodiyotiga ta'siri chuqur o‘rganilib, turli loyihalarni amalga oshirishda vaqtni qisqartirish orqali iqtisodiy foyda olish imkoniyatlari ko‘rib chiqilgan. Tadqiqotda loyiha boshqaruvi samaradorligini oshirish uchun zarur bo‘lgan omillar, shu jumladan, moliyaviy resurslarning optimal taqsimoti, ish kuchi va texnologik infratuzilma kabi ko‘rsatkichlar tahlil qilinadi. Loyiha boshqaruvida vaqtni to‘g‘ri rejalashtirish va samarali foydalanishning investitsiya jarayoniga ta'siri amaliy misollar yordamida ko‘rsatilgan. Ishda nazariy asoslar bilan bir qatorda, O‘zbekiston va xalqaro tajribaga asoslangan misollar keltirilgan.
Ushbu maqolada korxonalarda operatsion faoliyat va uni boshqarish mazmuni bayon etilgan. Shuningdek, operatsion faoliyatni boshqarishga oid olimlarning yondashuvlari hamda operatsion faoliyatni boshqarish vazifalari yo‘nalishlari ko‘rsatib o‘tilgan. Umumiy xulosalar shakllantirilib, operatsion faoliyatni samarali boshqarish uchun tegishli tavsiyalar berilgan.
Мазкур мақолада суғурта бозорида етакчилардан бўлган компаниянинг бошқарув моделини компания бошқарувига таъсири, уларнинг ўзаро боғлиқлиги, компаниянинг инвестицион салоҳиятига таъсири, суғурта компанияларининг молиявий фаолиятини ташкил топиш манбалари, компаниянинг резервлари, уларнинг шаклланганлик механизми, суғурта компаниясининг асосой молиявий-иқтисодий кўрсаткичлари таҳлили, суғурта компаниясининг суғурта бозоридаги иштироки бу борадаги хорижий олимларнинг ёндашувлари ва қарашлари, суғурта компанияларининг инвестиция сиёсати, суғурта бозоридаги муаммолар таҳлили, ривожлантириш истиқболлари атрофлича баён этилган. Ўзбекистонда замонавий бошқарув моделларини суғурта компанияларига кенг қўллаган холда уларнинг молиявий-иқтисодий салохиятини янада ривожлантириш ва такомиллаштириш юзасидан илмий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.
Ушбу мақолада олий таълим муассасаларида инновацион бошқарув усулларининг аҳамияти ва уларни амалга оширишда учрайдиган муаммолар чуқур таҳлил қилинган. Инновацион бошқарув таълим жараёни сифатини ошириш, рақобатбардош кадрлар тайёрлаш ва илмий-тадқиқотларни рағбатлантиришга қаратилган тизим сифатида кўриб чиқилган. Сўровнома натижалари асосида инновацион бошқарувни такомиллаштириш учун муҳим омиллар, жумладан, кадрлар салоҳияти, молиялаштириш ва ахборот технологияларидан фойдаланишга урғу берилган. Шунингдек, инновацион бошқарув моделларини жорий этиш ва ривожлантириш бўйича тавсиялар берилган.
Ushbu maqola O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimida kadrlar boshqaruvining dolzarb jihatlarini tahlil qiladi. Mualliflar ushbu mamlakatning tibbiy tizimi kontekstida malakali mutaxassislarni yollash, o‘qitish va saqlash jarayonlarining o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganadilar. Maqolada ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar, madaniy xususiyatlar va sog‘liqni saqlashni rivojlantirishning milliy strategiyalari kabi xodimlarni boshqarish samaradorligiga ta’sir qiluvchi omillar ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimida xodimlarni yollashning mavjud strategiyalari, o‘qitish dasturlari va ularni saqlab qolish chora-tadbirlari tahlil qilinadi, shuningdek, ularni mamlakatning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar taklif etiladi. Tadqiqot natijalari tibbiy yordam sifati va xodimlarning qoniqishini oshirish maqsadida O‘zbekiston tibbiyot sohasida kadrlarni boshqarishning yanada samarali strategiyalarini ishlab chiqishda foydali bo'lishi mumkin
Iqtisodiy rivojlanishning hozirgi sharoitida kompaniyalarning faoliyat ko‘rsatishi va innovatsion rivojlanishining muhim shartlaridan biri bo‘lib samarali boshqaruv tizimi hisoblanadi. Fаоliyаt yuritаyоtgаn kоmpаniyаlаr bаrqаrоrligi vа rаqоbаtbаrdоshligi ulаrning bоshqаruvigа bevоsitа bоg‘liqdir. Tаshkil etilgаn kоrpоrаtiv bоshqаruv о‘z nаvbаtidа kоmpаniyаning bоzоrdаgi mаvqeyigа, uni mоdernizаtsiyа qilish, rаqаmlаshtirish dаrаjаsigа vа tо‘g‘ridаn-tо‘g‘ri kоmpаniyа xоdimlаrining turmush dаrаjаsigа tа’sir qilаdi.Bugungi kundа kоmpаniyаlаrning bоshqаruv sifаtini bаhоlаshning iqtisоdiy jihаtdаn sаmаrаli vа ilmiy аsоslаngаn usulini, shuningdek, bоshqаruv tizimini tаkоmillаshtirish bо‘yichа tizimli ishlаrni qаndаy tаshkil qilish muhim hisоblаnаdi.
Ushbu maqola tashkilotlarni dinamik o'zgaruvchan muhitga moslashtirish uchun samarali strategik boshqaruv muhimligini ta'kidlaydi. Maqola mavjud uslubiy yondashuvlarni tizimlashtirish, ularning samaradorligini baholash, xavf va imkoniyatlarni aniqlash, shuningdek, boshqaruv tizimlarini rivojlantirish va takomillashtirish yo'nalishlarini aniqlashga qaratilgan. Nazariy tahlil orqali muallif boshqaruv jarayonlari samaradorligi uchun uslubiy xilma-xillikning ahamiyatini har tomonlama tushunishni maqsad qilgan
Мақолада кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектларида стратегик бошқарувнинг аҳамияти таҳлил қилинган. Стратегик бошқарув моделлари кичик бизнесни ривожлантириш, самарадорликни ошириш ва бозорда барқарор мавқега эга бўлишда муҳим аҳамият касб этади. Ўзбекистондаги кичик бизнес субъектлари учун қўлланилаётган замонавий бошқарув йўналишлари ва амалиётлар кўриб чиқилган. Тадқиқот натижалари кичик бизнеснинг барқарор ривожланиши учун стратегик ёндашувларни жорий этиш зарурлигини тасдиқлайди.
Мақолада корхоналарда стратегик бошқарув ҳисоби ва таҳлилини шакллантиришнинг назарий-услубий асосларини ривожлантириш, шунингдек, стратегик бошқарув ҳисобини юритиш усулларини такомиллаштириш, самарали бошқарув қарорларини қабул қилишда даромадлар ва харажатларни стратегик таҳлил қилиш тизимини халқаро стандартларга мувофиқ ташкил қилиш йўналишлари кўриб чиқилган.
Ушбу мақолада замонавий уй-жой фонди бошқарув компаниялари янги бизнес жараёнлари ёритилган бўлиб, унда замонавий уй-жой фонди бошқарув компаниялари замонавий хизматлар тизимини қўллаш орқали самардорликка эришиш йўллари ёритилган. Хулосада замонавий уй-жой фонди бошқарув компаниялари янги бизнес жараён бўйича таклифлар ишлаб чиқилди.
Мазкур мақолада бозор иқтисодиёт шароитида унинг ўзгарувчанлигига мослашишни таъминлашга қаратилган стратегик бошқарув технологияларини такомиллаштириш масалалари ўрганилган.
В данной статье рассмотрены ключевые свойства системы риск-менеджмента, проанализированы сущность и особенности построения эффективной системы управления рисками. Определены и схематично представлены основные методы управления рисками касаемо инвестиции и инвестиционной деятельности.
Ушбу мақолада маркетинг бошқарувининг компаниянинг умумий бошкарув тизимиги мухим интегратциялашуви ўрганилган ва яхлит ёндашувнинг муҳимлиги таъкидланган, бунда маркетинг алохида функция эмас, балки ҳар бир бизнес қарори ва ҳаракатининг асосий жиҳати ҳисобланиши асосланган. Мақолада маркетинг бошқарувини амалга оширишнинг асосий боскичлари, жумладан, маркетинг нуктаи назарини шакллантириш, маркетингни стратегик мақсадларга мослаштириш, маълумотларга асосланган тушунчалардан фойдаланиш, мижозларга йўналтирилган маданиятни ривожлантириш ва маркетинг стратегияларини доимий равишда баҳолаш ва мослаштириш кўрсатилган.
Ushbu maqola strategik menejment evolyutsiyasi konsepsiyaning kelib chiqishidan biznes va ilmiy faoliyatda tarqalishigacha bo‘lgan nazariya o‘rganilgan. Maqolada, shuningdek, strategik menejmentning o'nlab yillardagi evolyutsiyasi ko'rib chiqilib, uning texnologiya, barqarorlik va globallashuvdagi o'zgarishlarga moslashuvi qayd etilgan. U strategik menejmentning raqobatdosh ustunlikka erishish, ichki va tashqi o‘zgarishlarga moslashishdagi ahamiyatini ta’kidlab yakunlanadi.
Big Data tibbiyot boshqaruvining transformatsiyasida muhim rol oʻynaydi, katta hajmdagi maʼlumotlarni tahlil qilish, kasalliklarni prognoz qilish va sogʻliqni saqlashda boshqaruv qarorlarini optimallashtirish uchun yangi imkoniyatlar yaratadi. Ushbu maqolada Big Data ning tibbiy boshqaruvda qoʻllanilishi, tahlil jarayonining qaror qabul qilishga taʼsiri va tibbiy maʼlumotlarni qayta ishlash bilan bogʻliq muammolar koʻrib chiqiladi. Big Data texnologiyalarining tibbiyot axborot tizimlariga integratsiyasi va tibbiyot muassasalari resurslarini boshqarishga zamonaviy yondashuvlar tahlil qilinadi. Shuningdek, sunʼiy intellekt va mashinaviy oʻrganish texnologiyalarining tibbiy tahlilda qoʻllanilishi, maʼlumotlar xavfsizligi va standartlashtirish masalalari muhokama qilinadi.
Ушбу мақолада хорижий ривожланган мамлакатларда ва мамлакатимизда фаолият юритаётган акциядолрлик жамиятларида корпоратив бошқарувнинг самарадорлигини оширишда рақамли технолгиялардан фойдаланишдаги имлий қарашлар, бу борадиги жаҳон тажарибасини ўрганиш, мамлакатимизда корпоратив бошқарув ва унинг самарадорлигини оширишнинг хуқуқий асослари, самарадорлик кўрстаткичларига илмий таърифлар ва уларнинг таҳлили, самарадорлик кўрсаткичларининг корпоратив бошқарувга таъсири, самарадорликнинг муҳим кўрсаткичлари, корпоратив бошқарувнинг самарадорлигини бахолаш омилларини ҳамда корпоратив бошқарувнинг самарадорлигини ошииришда рақамли технолгияларнинг ролини ошириш масалалари таҳлил қилинган ва муаллифлик қарашлар ифода қилинган.
Ushbu tadqiqot bank aktivlari va passivlari o'rtasidagi munosabatlarning bank rentabelligiga ta'sirini o'rganadi, moliyaviy natijalarda aktiv-passivlarni samarali boshqarishning muhim rolini ko'rsatadi. Banklar, birinchi navbatda, kreditlar va investitsiyalar kabi aktivlar bo'yicha olingan foizlar hisobidan daromad oladilar, passivlar bo’yicha foizli xarajatlar, shu jumladan depozitlar va qarzlar bo’yicha to’lanadigan foizlar esa ushbu daromad keltiruvchi aktivlarning moliyalashtirish manbalari tannarxini ifodalaydi. Ushbu ikki element o'rtasidagi muvozanat sof foizli daromadni (NII-Net interest income) va sof foizli marjani (NIM-Net interest margin) aniqlaydi, bu ikkalasi ham rentabellikning asosiy ko'rsatkichlari. Foiz stavkalari spredlari, aktivlar sifati, muddatlarning mos kelmasligi va likvidlikni boshqarish kabi omillar bankning rentabelligiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Yaxshi boshqariladigan aktiv-passiv aralashmasi daromad barqarorligini oshiradi va foiz stavkalarining o'zgarishi va likvidlik cheklovlari bilan bog'liq risklarni kamaytiradi. Aksincha, noto'g'ri boshqaruv marjaning qisqarishiga, xavfning oshishiga va potentsial moliyaviy beqarorlikka olib kelishi mumkin. Aktivlar va passivlar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni tushunish va optimallashtirish banklar uchun maksimal rentabellikni oshirish, risklarni boshqarish va raqobatbardosh va tartibga solinadigan muhitda uzoq muddatli o'sishni ta'minlash uchun juda muhimdir. Shu nuqtai nazardan, men ushbu maqolamda bank daromadligini oshirishda sof foizli marjaning ahamiyati, hamda O’zbekiston Respublikasi bank tizimi faoliyatida bank ativlari va passivlari boshqarilishi holati va bank tizimi samaradorligiga ta’sirini ochib berishga harakat qildim.
Мақолада натижага йўналтирилган бюджетлаштириш масалалари тадқиқ этилган. Мураккаб чизиқли бўлмаган тизимда натижага йўналтирилган бюджетлаштириш молиявий аниқ мақсадни шакллантиришни талаб қилади. Улар билан ҳам бюджет даромадлари ва харажатларига айлантириш мумкин бўлган ҳатто молиявий бўлмаган омилларни, меъёрлар, баҳоларни аниқлаш учун ҳар қандай элементар кўрсаткичларни ҳам шакллантиришни талаб этади. Бюджетни шакллантириш ва ижро этишнинг мақсади давлат бюджети сиёсатининг стратегик йўналишлари, мақсадлари ва вазифаларига мувофиқ аниқ натижаларга эришишдир. Муаллиф бюджет бошқарувини “мақсадли гирдоб” усули билан бирлаштириш моделини таклиф қилади, бу эса бюджет харажатларини молиявий-иқтисодий маконда фойдаланиш самарадорлиги билан мақсадга йўналтиришни таъминлайди. Самарадорликни бошқариш, уларга эришиш учун ишларни ва ушбу ишни бажариш жараёнида сарфланиши керак бўлган ресурсларни талаб қилади. Ушбу учта компонентни бошқаришни бирлаштирган парадигма натижага йўналтирилган бюджетлаштиришдир. Натижага йўналтирилган бюджетнинг ўзига хос хусусияти мослашувчанликдир. Бу мосланувчанлик дастур маъмури йиллик молиявий режани бошқарув фаолиятини тизимли мониторинг қилиш натижалари, қарорлар қабул қилиш ва давлат бошқарувини янада такомиллаштириш чоралари асосида тузатиш киритиши мумкин. Шунингдек, энг яхши натижаларга эришган субъектларни рағбатлантириш имкони бўлади.
