Мақола солиқ органлари фаолиятининг баҳоланиш тартиблари, баҳолашнинг асосий мақсадлари, бу борада илмий изланишлар олиб борган олимлар, уларнинг қарашлари, солиқ органлари фаолияти самарадорлигини баҳоловчи кўрсаткичлар уларнинг мазмун-моҳияти, Ўзбекистон Республикаси ва хорижий мамлакатларда солиқ органлари фаолиятининг самарадорлигини баҳоланиши ва уларнинг бугунги кундаги ҳолати ҳақида тушунча беради.

Мазкур мақолада республикамизда сўнги йилларда мамлакатда хуфиёна иқтисодиётни улушини камайтиришда молиявий инструментлардан самарали фойдаланиш масалалари ҳамда солиқ идоралари томонидан солиқ маъмурчилиги инструментларидан фойдаланиш орқали яширин иқтисодиётга ёрдам берадиган шароитларни ва ҳуқуқбузарликларни бартараф этиш, солиқ тўлашдан бўйин товлаш схемаларини ўз вақтида ошкор қилиш чора-тадбирларини амалга ошириш, солиқ маъмурчилигининг самарасиз усуллари билан боғлиқ харажатларни камайтириш, айрим функцияларни марказлаштириш орқали солиқ органлари тузилмасини янада оптималлаштириш, солиқ маъмурчилиги самарадорлигини ошириш мақсадида соҳавий тадқиқотлар ўтказиш ва қонун ҳужжатларидаги қарама-қаршиликларни бартараф этиш бўйича илмий-амалий хулоса ва таклифлар ишлаб чиқилган.

Мақолада солиқ органлари контрагентларни текшириш ва солиқ тўловчилар фаолиятини назорат қилиш амалиётини такомиллаштириш орқали уларнинг мумкин бўлган солиқ тўлашдан бўйин товлаш ҳолатларини аниқлаш, адолатли ва адолатли солиққа тортишни таъминлаш ва пировардида солиқ тизимининг умумий самарадорлигига ҳисса қўшиш имкониятларини ошириши мумкин. Кўп ҳолларда солиқ тўловчилар нотўғри ёки тўлиқ бўлмаган маълумотларни тақдим этишлари мумкин, бу эса солиқ органларига операцияларнинг ҳақиқийлигини текширишни ва солиқдан бўйин товлашнинг мумкин бўлган схемаларини аниқлашни қийинлаштиради. Ушбу муаммоларни ҳал қилиш контрагентларни текшириш ва солиқ мониторингида иштирок этиши солиқ тўловчилар фаолиятини назорат қилиш амалиётини такомиллаштириш бўйича чора-тадбирларни амалга оширишни талаб қилади.

Мақолада солиқ органлари контрагентларни текшириш ва солиқ тўловчилар фаолиятини назорат қилиш амалиётини такомиллаштириш орқали уларнинг мумкин бўлган солиқ тўлашдан бўйин товлаш ҳолатларини аниқлаш, адолатли солиққа тортишни таъминлаш ва пировардида солиқ тизимининг умумий самарадорлигига ҳисса қўшиш имкониятларини ошириши мумкинлиги щрганилган ва хулосалар шакллантирилган.

Мазкур мақолада миллий иқтисодиёт шароитида самарали солиқ маъмуриятчилигининг аҳамияти таҳлил қилинган. Солиқ маъмуриятчилигининг назарий асослари, унинг вазифалари ва асосий функциялари ҳақида батафсил маълумот берилган. Солиқ тизимининг эволюцияси, замонавий тенденциялар, жумладан, рақамлаштириш ва глобаллашув жараёнлари доирасида солиқ маъмуриятчилигини такомиллаштириш йўналишлари ўрганилган. Шунингдек, мақолада халқаро тажрибалар асосида миллий солиқ тизимини ривожлантириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган. Солиқ органлари ва солиқ тўловчилар ўртасида ишончни мустаҳкамлаш ва қонунчиликка риоя этишни ошириш учун инновацион ёндашувлар ҳамда стратегик чора-тадбирлар муҳокама қилинган

O‘zbekistonda raqamli infratuzilmaning jadal rivojlanishi tufayli soliq qarzini undirish manzarasi o‘zgarib bormoqda. Soliq qarzlarini undirish uchun soliq organlari tomonidan qo'llaniladigan rivojlanayotgan mexanizmni o'rganadi va raqamlashtirishning samaradorlik, shaffoflik va qonunlarga rioya qilishga ta'sirini ta'kidlaydi. Raqamli infratuzilmaning hozirgi holati va uning soliq undirish jarayonlariga integratsiyalashuvini tahlil qilish orqali dinamik muhitda yuzaga keladigan imkoniyatlar va muammolarni yoritib beradi.

Мазкур мақолада республикамизда сўнги йилларда мамлакатда солиқ ва молия соҳаларида тадбиркорлик фаолиятини юритиш учун қулай шарт-шароитлар яратиш, инвестиция муҳитини яхшилаш ҳамда бизнес доираларнинг ишончини янада мустаҳкамлашга қаратилган кенг кўламли ислоҳотлар ёритилган. Шу билан бирга, иқтисодиётда яширин айланма савдо ва умумий овқатланиш, автотранспортда ташиш, уй-жой қурилиши ва таъмирлаш, тураржой хизматларини кўрсатиш каби соҳалар ўрганилиб, хориж тажрибаси, мамлакатимизда уни қўллаш бўйича илмий-амалий хулоса ва таклифлар шакллантирилган.

Мақолада сўнгги йилларда мамлакатда солиқ ва молия соҳаларида тадбиркорлик фаолиятини юритиш учун қулай шарт-шароитлар яратиш, инвестиция муҳитини яхшилаш ҳамда солиқ органларининг солиқ тўловчилар томонидан даромадлар ҳажмини яшириш, солиқ тўлашдан бўйин товлаш схемаларидан фойдаланишнинг кенг тарқалган амалиётига қарши курашиш бўйича ишлари тарқоқ ва изчил олиб борилмаётгани солиқ интизомининг пасайишига, яширин иқтисодиёт кўламининг сақланиб қолишига ва инсофли тадбиркорлар учун бизнес юритиш шартларининг ёмонлашишини таҳлил қилиш ва натижаларини баҳолаш бўйича тадқиқот олиб борилган.