Мақолада эквивалент айирбошлаш назарияси муҳокама қилинади, олимларнинг ушбу назария бўйича турли позициялари таҳлил қилинади. Эквивалент алмашинувнинг умумий ва махсус хусусиятлари аниқланди. Эквивалент айирбошлаш таъминлаш ва шу асосда тартибга солинадиган бозор муносабатлари механизмини шакллантиришнинг илмий ва амалий тамойиллари баён этилган. Тартибга солинадиган бозор муносабатларининг методологик асослари ва моҳияти энг умумий маънода ялпи маҳсулот қийматини ва унинг тузилишини нархнинг кодлаштирувчи тақсимловчи элементларига айлантириш усулларини билиш, илмий тушуниш ва шакллантириш, ишлаб чиқаришга таъсир кўрсатадиган бозор механизмининг воситаси сифатида намоён бўлади
Мақолада эркин хўжалик юритиш шароитида деҳқон бозорининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, деҳқон бозори фаолиятининг ижтимоий-иқтисодий самарадорлигини ошириш масалалари кўрилган бўлиб, муомала соҳасида тижорат муносабатларини янада самарали тартибга солиш учун деҳқон бозори имкониятларидан самарали фойдаланишга эътибор қаратилган, шунингдек, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини сотувчилар билан харидорлар ўртасидаги муносабатларнинг жорий ва стратегик мақсадларини ҳисобга олган ҳолда, бу операцияларни амалга ошириш учун энг қулай шарт-шароитлар яратишга эътибор қаратилган.
Мақолада хўжалик жамиятлари фаолиятини давлат томонидан тартибга солишнинг назарий асослари тадқиқ этилган. Ишда иқтисодий мактабларнинг етакчи намоёндаларининг давлатнинг иқтисодиётдаги роли, иқтисодий фаолиятни тартибга солиш бўйича мақсад ва вазифалари бўйича фикрлари хамда қарашлари таҳлил қилинган. Мақолада хўжалик жамиятларининг хусусиятларидан келиб чиқиб хўжалик жамиятларини давлат томонидан тартибга солиш тушунчасига муаллифнинг таърифи берилган. Мақола доирасида олиб борилган тадқиқотлар натижалари юзасидан хўжалик жамиятларини давлат томонидан тартибга солиш механизмларини такомиллаштириш бўйича хулоса ва таклифлар ишлаб чиқилган.
