Ushbu maqolada O‘zbekistonda turizmni rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarning ekonometrik tahlili amalga oshirilib, so‘nggi yillardagi yillik statistik ma’lumotlarni eng kichik kvadratlar usuli asosida regression tenglamalar tuizilib turli testlarga tekshirishldi.
Мазкур мақолада устав капиталининг аудитини такомиллаштириш масалалари ёритилган. Устав капиталининг аудитини ташкил этишда аудитнинг халқаро стандартларини тан олиш ва аудит ўтказиш масалалари баён этилган.
Maqolada xizmatlar sohasi xizmatlari tasniflagichi modeli asosida O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish korxonalarining raqamli platformasini tashkil etish tizimi bo‘yicha tashkiliy mexanizmlari ko‘rsatib o‘tilgan
Мазкур мақола фойда солиғи билан боғлиқ солиқ маъмуриятчилигини такомиллаштиришга бағишланган. Фойда солиғи давлат учун муҳим даромад манбаи бўлиб, самарали солиқ маъмуриятчилиги бюджет даромадларини самарали йиғиш ва солиқ тўловчилар томонидан риоя этилишини таъминлаш учун жуда муҳимдир. Ушбу таҳлил жараённи соддалаштириш, солиқ тўлашдан бўйин товлаш ҳолатларини камайтириш ва тадбиркорлик субйектлари учун янада қулай муҳит яратиш мақсадида такомиллаштирилиши мумкин бўлган солиқ маъмуриятчилигининг турли жиҳатларини ўрганади. Таҳлил турли мамлакатлардаги тегишли адабиётлар, тадқиқотлар ва тажрибаларни кўриб чиқишни ўз ичига олади. Шу билан бирга, иқтисодиётда яширин айланма савдо ва умумий овқатланиш, автотранспортда ташиш, уй-жой қурилиши ва таъмирлаш, тураржой хизматларини кўрсатиш каби соҳалар ўрганилиб, хориж тажрибаси, мамлакатимизда уни қўллаш бўйича илмий-амалий хулоса ва таклифлар шакллантирилган.
Iqtisodiy rivojlanishning hozirgi sharoitida kompaniyalarning faoliyat ko‘rsatishi va innovatsion rivojlanishining muhim shartlaridan biri bo‘lib samarali boshqaruv tizimi hisoblanadi. Fаоliyаt yuritаyоtgаn kоmpаniyаlаr bаrqаrоrligi vа rаqоbаtbаrdоshligi ulаrning bоshqаruvigа bevоsitа bоg‘liqdir. Tаshkil etilgаn kоrpоrаtiv bоshqаruv о‘z nаvbаtidа kоmpаniyаning bоzоrdаgi mаvqeyigа, uni mоdernizаtsiyа qilish, rаqаmlаshtirish dаrаjаsigа vа tо‘g‘ridаn-tо‘g‘ri kоmpаniyа xоdimlаrining turmush dаrаjаsigа tа’sir qilаdi.Bugungi kundа kоmpаniyаlаrning bоshqаruv sifаtini bаhоlаshning iqtisоdiy jihаtdаn sаmаrаli vа ilmiy аsоslаngаn usulini, shuningdek, bоshqаruv tizimini tаkоmillаshtirish bо‘yichа tizimli ishlаrni qаndаy tаshkil qilish muhim hisоblаnаdi.
Мақолада суғурта ташкилотлари инвестиция фаолияти сифат ва самарадорлигини ошириш йўллари таҳлил қилинган. Шу билан бир қаторда суғурта ташкилотларининг инвестицион жараёнларда иштирокини янада ошириш юзасидан таклиф ва тавсиялар берилган.
Maqolada to'lov qobiliyati, "soglomlashtirish" atamasining ma'nosi muhokama qilinadi. Innovatsion iqtisodiy rivojlanish sharoitida korxonalarning to'lov qobiliyatini takomillashtirish va yaxshilash jarayonining xususiyatlari, to'lov qobiliyati va naqd pul likvidligining xarakterli xususiyatlari hamda ularning barqarorligiga ta'sir etuvchi omillarning oldini olish va likvid to'lovlar aylanmasini tezlashtirish yoritilgan.
Мазкур мақолада 2024 йилда солиқ сиёсати тадбирларининг самаралари ва давлат бюджети даромадларининг 2024 йил 9 ойлик якунлари таҳлили берилган. Шунингдек, хорижий тажриба ҳамда соҳадаги таҳлилий маълумотлардан фойдаланилиб илмий-амалий хулоса ва таклифлар ишлаб чиқилган.
Мақола мазмунида Ўзбекистоннинг бугунги кунда ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш, илм-фан соҳаларида малакали кадрларни тайёрлаш ва уларни жойлаштириш ёшларни ҳаётда ўз ўринларни топиш масаласида ечим вазифасини бажаради. Ҳозирда бозор иқтисотиётининг шиддат билан ўсиб бораётганлиги, аҳоли сонинин кескин ошиб бориши ва уларни эҳтиёжларини қондирилишида замон талабига мас юқори малакали кадрларга муҳтож сезилмоқда. Юқорида келтирилган маълумотларга кўра бугунги кунда олий таълим муассасаларини янгича ёндашиш, таълим тизимига ўзгартирили киритилиши давр талабига айланмоқда. Мақола олий таълим тизимига ўгартириш киритиш орқали юқори малакали кадрларга тайёрлашда қаратилган.
Ushbu maqolada Oʻzbekiston chakana savdo korxonalarida ijtimoiy tarmoqlardagi reklama samaradorligi tahlil qilinadi. Korzinka.uz va Makro supermarketlari misolida olib borilgan tahlillar asosida reklama kampaniyalarining ROI, mijoz jalb qilish darajasi va segmentatsiyasi kabi koʻrsatkichlar oʻrganildi. Tadqiqot natijasida ijtimoiy tarmoqlardagi reklama kampaniyalarining biznes natijalariga taʼsiri aniqlanib, samaradorlikni oshirish boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqildi.
Ushbu maqola umumiy ovqatlanish, xalq xoʻjaligining ilmiy gigiyenik talablar asosida taomlar tayyorlab sotadigan va isteʼmolchilarga xizmat koʻrsatadigan va turizm sohasi hamda mehmonxonalardagi umumiy ovqatlanish xizmatlarini rivojlantirishning ekologik hususiyatini baholash jihatlarining nazariy asoslari keltirilgan.
Ushbu maqolada korxonalarning strategik boshqaruvini takomillashtirish, unga taʼsir qiluvchi omillar, korxonalarning raqobatbardoshligini oshirish yoʻllari hamda boshqaruvning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirish masalalari yoritib berilgan
Мазкур мақолада эркин иқтисодий зоналар (ЭИЗ) тушунчаси, уларни ташкил этиш ва улардан фойдаланиш усуллари, эркин иқтисодий зоналар инвестицион фаоллик ва инвестиция фаолиятини рағбатлантиришнинг самарали шаклларидан бири эканлиги тўғрисида маълумотлар берилган. Шунингдек, алоҳида ҳудудлар ва умуман мамлакат иқтисодиётининг барқарор ўсишига кўмаклашувчи маҳаллий ва хорижий инвесторларни кенг жалб этиш асосида инвестиция фаоллигини ошириб бориш тўғрисидаги маълумотлар таҳлил қилинган
Mazkur ilmiy maqolada O‘zbekistonda ekologik turizmning salohiyatini rivojlantirish istiqbollari, turizm industriyasining O‘zbekiston iqtisodiyotidagi ahamiyati yoritilgan bo‘lib, joriy tashabbuslar, hozirgi tendentsiyalar, iqtisodiy ko‘rsatkichlar umumlashtirilgan, shuningdek, ekoturizmni O‘zbekiston iqtisodiyotining yuqori daromadli tarmog‘iga aylantirish yo‘llari muhokama qilinadi.
Agroklasterlarning samarali rivojlanishini ta’minlash va ularning iqtisodiy jarayonlarga ta’sirini baholashda econometrik modellashtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu maqolada agroklasterlar faoliyatini tahlil qilish va optimallashtirishda panel ma’lumotlardan foydalanishning nazariy va amaliy jihatlari ko‘rib chiqiladi. Panel ma’lumotlar vaqt va hududiy omillarni hisobga olgani sababli, agroklasterlarning qisqa va uzoq muddatli dinamikasini o‘rganish imkonini beradi. Maqolada bir vaqtli tizimlashgan modellardan foydalanish, mazkur modellashtirish usuli yordamida endogenlik muammosini hal qilish hamda kointegratsiya usullarini qo‘llash kabi ekonometrik yondashuvlar tahlil qilinadi. Tadqiqot natijalari agroklaster tarmoqlarining barqaror rivojlanishini ta’minlash, samarali boshqaruv qarorlarini qabul qilish va klasterlararo integratsiya jarayonlarini optimallashtirish uchun ilmiy va amaliy asos bo‘lib xizmat qiladi.
Ushbu tadqiqotda Oʻrta Osiyo davlatlari suv tanqisligining iqtisodiy oʻsishga taʼsiri ekonometrik panel modellari orqali tahlil qilindi. Uzoq muddatli panel maʼlumotlarini tahlil qilish uchun biz Pooled regression model, fixed effect model va random effect modellari orqali 1990-2023 yillar va 5 ta davlat yillik maʼlumotlarini modellashtirdik. Model qurib boʻlgach ularni turli statistik testlar orqali diagnostik testlar bilan tekshirdik. Yuqoridagi modellarni solishtirish natijasida panel maʼlumotlarimizga eng mos keladigan model bu Pooled regression model ekanligini aniqladik. Ushbu model koʻrsatkichlari asosida Oʻrta Osiyo mamlakatlarida suv tanqisligining oshib borishi iqtisodiy oʻsishga salbiy taʼsir etayotganligi aniqlandi. Suv tanqisligining har bir birlikka oshishi yalpi ichki mahsulotni 0.0166 birlikka kamayishiga olib keladi. Natijalar yuqori suv tanqisligiga uchrayotgan davlatlar suv resurslarini boshqarishni ustuvor yoʻnalish sifatida belgilab, tanqislikni kamaytirish infratuzilmalarini yaratib, suvni tejash siyosatini amalga oshirishi kerakligini ko‘rsatdi.
Maqolada zamonaviy korxonalarda risk-menejment strategiyasini ishlab chiqish uchun ilmiy farazlar va g‘oyalar, qonunlar, maqsad va vazifalar, boshqaruv tamoyillari va funksiyalarini, boshqaruvli ta’sir ko‘rsatish usullari hamda metodologiyasiga oid nazariy va uslubiy masalalarni yaxlit ifodalashga qaratilgan tijorat risklarini boshqarish konsepsiyasini ishlab chiqish yoritilgan. Taklif etilayotgan risk-menejment konsepsiyasi asosida zamonaviy tijorat, tijorat menejmenti, strategik menejment va risk-menejment tushunchalarining asosiy qoidalariga asoslangan holda ularni boshqarish mohiyatini falsafiy va konseptual anglashga, tijorat risklarining vujudga kelishi mumkin bo‘lgan manbalariga aniqlik kiritishga, risk-menejmentga doir ilmiy bilimlar majmuining menejment fanining turli sohalari bilan aloqadorligini, tijorat risklarini boshqarishga doir muhim g‘oyalar va maqsadlarni aniqlashtirishga imkon beradigan konseptual model taklif qilingan.
Ushbu maqolada aksiyadorlik jamyatining investitsion jozibadorligini ta’minlash yo’nalishlari tadqiq qilingan. Olimlarning korxonalarning investitsion jazibadorlikni ta’minlashga qaratilgan fikr-mulohazalari tahlili, shuningdek, investitsion jazibadorlikni ta’minlashning institutsional omillari tadqiq qilingan. Shu bilan birga, maqola uchun tanlangan “O’zbekneftgaz” Ajning moliyaviy-iqtisodiy holati tahlil qilingan. Ushbu tahlillarga asosan muallif tomonidan xulosa va takliflar ishlab chiqiligan.
Ushbu maqolada O'zbekiston Respublikasining makroiqtisodiy ko'rsatkichlarini tahlil qilish va bashorat qilish uchun ARIMA modelidan foydalanish ko'rib chiqildi. ARIMA modelidan foydalanish yalpi ichki mahsulot (YaIM), sanoat mahsuloti, asosiy kapitalga investitsiyalar va aholi daromadlari kabi ko'rsatkichlar uchun barqaror tendensiyalarni aniqlash va aniq bashoratlarni taqdim etishga imkon berdi.
Maqolada qurilish sohasida korporativ boshqaruvning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmining zarurligi va ahamiyati bayon etilgan. Muallif xorijlik va mahalliy tadqiqotchilarning korporativ boshqaruvning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmi sohasidagi qarashlarini o‘rganib solishtiradi. Qurilish sohaning xususiyatlaridan kelib chiqib, muallif qurilish industriyasining korporativ boshqaruvning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmi tuzilmasini ham taklif qildi.
Мақолада тижорат банкларида риск маданияти тушунчаси, унинг мазмун моҳияти, иқтисодий аҳамияти, рискларни бошқаришда риск маданиятининг ўрни, шу билан бирга риск маданиятини шакллантириш йўллари ҳамда риск маданиятининг кучли ва кучсиз хусусиятлари келтирилган. Шунингдек мақолада риск маданияти бўйича олим ва соха мутахассисларининг фикр-мулоҳазалари баён қилинган. Мақола якунида хулосалар келтирилган.
Maqolada hududlar ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini barqarorligini ta’minlash bo‘yicha Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasini amalga oshirishda mahalliy budjet daromadlarining hududlar bo‘yicha ahamiyatini oshirishning dolzarbligi asoslangan va bog‘liq muammolarni hal etish bo‘yicha amaliy taklif va xulosalar keltirilgan
