Mazkur maqola axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) xizmatlaridan foydalanishning o‘sishini, uning iqtisodiyotning turli sohalariga ta’sirini va keltirib chiqaradigan yangi imkoniyatlar va muammolarni tahlil qilishga bag‘ishlangan. Tadqiqotda AKT xizmatlaridan foydalanishning samaradorligi va iqtisodiy o‘sishga ta’siri, shuningdek, iqtisodiy tengsizlik va kiberxavfsizlik kabi muhim jihatlar ko‘rib chiqiladi.
Ушбу мақола Европа Иттифоқи, АҚШ ва Хитойнинг рақамли тўловлар соҳасида тез суръатда ривожланаётган технологиялар шароитида тартибга солиш муаммоларини қандай ҳал қилишини ўрганади. Аралаш тадқиқот усулларидан фойдаланиб, мақола маълумотларни ҳимоя қилиш, фирибгарликнинг олдини олиш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини таъминлаш бўйича турли хил стратегияларни таҳлил қилади ҳамда инновациялар ва хавфсизлик ўртасидаги мувозанатни сақлайдиган мослашувчан қонун-қоидалар зарурлигини таъкидлайди. Тавсияларга халқаро ҳамкорликни кучайтириш ва трансчегаравий операциялар учун стандартларни уйғунлаштириш киради.
Мазкур мақолада рақамли иқтисодиётда ягона марказлашган диспетчерлик хизматининг самарадорлигини баҳолаш усуллари ҳамда ундан фойдаланиш борасида илғор хорижий тажрибалар тилга олинган. Ягона марказлашган диспетчерлик хизматининг аҳоли турмуш тарзининг яхшиланиши ҳамда фаровонлигини оширишга бўлган хизматини такомиллаштириш орқали ижтимоий инновацияларга бўлган эътиборни Хитой, Япония, Малайзия, Қатар, Германия, Корея, Австрия, Ҳиндистон, Канада ва АҚШ сингари мамлакатларда самарали йўлга қўйилганлиги таъкидланган.
Qishloq xo‘jaligini raqamlashtirish orqali soha samaradorligini oshirish O‘zbekistonda hukumat tomonidan amalga oshirilayotgan agrar sioyasatning asosini tashkil qiladi. Shundan kelib chiqqan maqolada qishloq xo‘jaligini raqamlashtirish orqali soha samaradorligini oshirish masalalari muhokama qilingan
Maqolada O‘zbekistonning raqamli iqtisodiyot sharoitida oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish masalalari ko‘rib chiqilgan. Kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash, ish o‘rinlari yaratish, qashshoqlikni kamaytirish va aholi turmush darajasini oshirishga qaratilgan asosiy qonuniy hujjatlar va strategiyalar tahlil qilingan. Shuningdek, oilaviy korxonalar sonining o‘sishi va ularning mamlakat sanoat ishlab chiqarishiga qo‘shgan hissasi haqidagi statistik ma'lumotlar keltirilgan. Oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish uchun raqamli texnologiyalarni tatbiq etish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.
Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotni yanada rivojlantirish, barcha tarmoqlar va sohalarda, shu qatorda davlat boshqaruvi, ta’lim, sog‘liqni saqlash va qishloq xo‘jaligida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish masalalariga alohida e’tibor qaratilgan. Elektron hukumat tizimini takomillashtirish, dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalarining mahalliy bozorini yanada rivojlantirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar berilgan.
Maqolada tadbirkorlik faoliyati eksportini rivojlantirishda raqamli platformalardan foydalanishning hozirgi holati iqtisodiy jihatdan tahlil qilinib, tadbirkorlik subyektlari tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar hajmi va turlari haqidagi ma’lumotlarning yagona bazasini yaratish, tadbirkorlik va innovatsion sohadagi istiqbolli loyihalarni moliyalashtirish mexanizmlarini rivojlantirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan
Мақолада иқтисодий ислоҳотлар даврида миллий иқтисодиётнинг тармоқ таркибини ўзгаришига асосий капиталга йўналтирилган инвестицияларнинг молиялаштириш манбалари бўйича хамда технологик, тармоқ таркиби билан боғлиқ бўлган инвестицион механизмнинг таъсири тадқиқ этилган
Ушбу илмий мақолада алоқа хизматларининг замонавий иқтисодиётни юксалтиришдаги ўрнига алоҳида эътибор қаратилган. Алоқа хизматлари орқали ахборотларни тез ва сифатли айланишини таъминлаш бугунги кунда мамлакат иқтисодиёти, тараққиёти ҳамда равнақининг бош мезонига айланиб улгурганлиги бўйича таклиф ва тавсиялар берилган.
Ушбу илмий мақолада Ўзбекистонда электрон тижорат ривожланишининг жорий ҳолати ўрганилган. Тадқиқот натижасида электрон тижоратнинг замонавий усуллари (кўп каналли харидлар, роботлаштириш ва сунъий интеллект, машинани ўрганиш алгоритмларидан фойдаланиш) ва мамлакатда уларни қўллашнинг муаммолари ҳамда имкониятлари тадқиқ этилган.
Tadqiqotning maqsadi O‘zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish konsepsiyalari va strategiyalarini amalga oshirish jarayonlarida inson kapitalini rivojlantirish omillarining nazariy va amaliy asoslarini o‘rganish. Yangi O‘zbekistonda inson kapitalini rivoj topishi uchun ilm-fan, ta’lim, sog‘liqni saqlash va madaniyatni yuksaltirishga qaratilgan amaliy ishlarning tahlili, dunyo sivilizatsiyalari va dunyo mamlakatlari qatori rivojlanish harakatlari. Innovatsion rivojlanish manfaatlari yo‘lida inson kapitalini shakllantirish jarayonida shaxsni ta’limga, bilim, ko‘nikma, qobiliyat, motivatsiya, kasbiy yo‘naltirishga, yangi ma’lumot egalarini tayyorlashga, ijtimoiy talabni shakllantirishga va ehtiyojlarga javob beradigan kompetensiyalarni rivojlantirishga qaratilgan.
Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotga o‘tish sharoitida, mamlakatimiz iqtisodiyotining raqamlashtirish jarayonlari ahamiyati, bank faoliyatida raqamlashtirishning qo‘llanilishi, ijobiy va salbiy jihatlar, xorijiy va mahalliy omillarning ilmiy-nazariy qarashlari, aholining raqamli vositalardan foydalanish ko‘rsatkichi tahlili amalga oshirilgan.
Mazkur maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida muhimlilik tushunchasining mazmun-mohiyati va uni xalqaro amaliyotdan kelib chiqqan holda mamlakatimiz buxgalteriya hisobi va audit tizimida qo’llash bo’yicha taklif va tavsiyalar berib o’tilgan.
Мақолада ҳозирги ривожланаётган рақамли иқтисодиёт шароитида меҳнат бозорида ёшларнинг меҳнатига бўлган талаблар ўрганилиб таҳлил қилинган. Минтақавий ва халқаро меҳнат бозоридаги ёшларга таклиф қилинаётган янги касбларни эгаллашдаги кўникмалари ўрганилган ва илмий таклифлар шакллантирилган
Mazkur maqolada O‘zbekistondagi aksiyadorlik jamiyatlarining moliyaviy hisobotlarini tayyorlash va tahlil qilish jarayonlari tahlil qilinadi. Moliyaviy hisobotlarning shaffofligi va xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish masalalari, jumladan, MHXS (IFRS) talablarini qo‘llash orqali investitsion jozibadorlikni oshirish imkoniyatlari muhokama qilinadi. Shuningdek, milliy va xalqaro hisobot standartlarining o‘zaro qiyosiy tahlili hamda zamonaviy raqamli texnologiyalarni moliyaviy tahlilda qo‘llash afzalliklari yoritib berilgan. Korporativ sektorda moliyaviy barqarorlikni ta’minlash va uning kelajakdagi rivojlanishi uchun tahlillar asosida tavsiyalar berilgan.
Ilmiy maqolada axborot tizimini joriy etish jarayonlarida yuzaga keladigan ba’zi muammolar, elektr energiyasini hisobga olish va nazorat qilishning ”O‘zbekenergo” DAKga qo‘llash texnologiyasi, AKTning an’anaviy tuzilishi, raqamli iqtisodiyotning shakllanishi, istiqboldagi AKT bo‘limlarining tarkibiy tuzilishi hamda korporativ axborot tizimlarining joriy etilishi va ishlashi, ushbu tizimlarni tashkil etishdagi bir qator kamchiliklar, raqamlashtirish dasturini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun shu sohadagi butun jahon hamjamiyati tamoyillari ilmiy jihatdan asoslab berilgan.
Shubhasiz, turizm iqtisodiyotning ajralmas qismiga aylandi, bu koʻplab mamlakatlarda ijtimoiy tarmoqlar marketingidan foydalanadigan kichik bizneslarning
koʻpayishiga olib keldi. Ushbu tadqiqot marketingning biznes uchun taʼsiri va ahamiyatini oʻrganadi. Biznes egalari oʻrtasida ommaviy axborot vositalarida obunachilarning koʻpayishi turizm sohasidagi muayyan mahsulotlar yoki xizmatlarga boʻlgan talabni sezilarli darajada oshirishi mumkin. Raqamli marketing mijozlarni jalb qilishda va raqobatchilar orasida brendning mashhurligini oshirishda muhim rol oʻynaydi. Xususan, ushbu maqola Oʻzbekiston bozorida marketingning biznesdagi rolini tasvirlashga qaratilgan. Raqamli landshaft hozirda mijozlarga platformalardagi qurilmalari orqali turli xil maʼlumotlarga kirish imkonini beruvchi xizmatlarni taklif etadi. Bundan tashqari, biznes rahbarlari brendga sodiqlik (loyalty)ni oshirish uchun marketing vositalaridan foydalanish huquqiga ega. Qisqacha aytganda, ushbu tadqiqot foydalanuvchilarning qabul qilish koʻrsatkichlariga qaratilgan. Oʻzbekistondagi bozordagi doʻkonlarning samaradorligi toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni toʻplaydi. Kichik biznes korxonalari turizm sohasidagi muayyan mahsulotlar yoki xizmatlarga (masalan, mehmonxonalar, xostinglar, restoranlar, kurortlar, qovoqxonalar, barlar va boshqalar) sarmoya kiritishga tayyor boʻlgan sodiq mijozlarni jalb qiladigan raqamli marketing vositalaridan foydalanish imkoniyatini beradi. Marketingni oʻrganish jamiyatda xabardorlikni oshirishga yordam beradi, bu esa odamlarning fikrlariga taʼsir qiladi. Shunday qilib, ommaviy axborot vositalaridan muvaffaqiyatli foydalanish har qanday biznesda koʻzlangan maqsadlarga erishish uchun juda muhimdir.
Norasmaniy sektor, shu jumladan, raqamli platformalardan keladigan raqobat rasmiy kompaniyalar uchun jiddiy muammo hisoblanadi. Ushbu bosimga javoban, rasmiy firmalar ularga raqobat ustunligini taqdim etuvchi innovatsiyalarni kiritishi mumkin. Ushbu tadqiqot Jahon banki tomonidan 2019 yilda O‘zbekistonda o‘tkazilgan korxona so‘rovlariga asoslanib, probit modeli yordamida norasmiy raqobat bosimi va rasmiy kompaniyalarning innovatsion faoliyati o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganadi. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, norasmiy raqobat rasmiy kompaniyalarda innovatsion faoliyat ehtimolini o‘rtacha darajada saqlanib qolgan boshqa o‘zgaruvchilar hisobiga 7 foiz punktga oshiradi. Shuningdek, xalqaro sertifikatlar mavjudligi va savdo tashkilotlariga a’zo bo‘lish innovatsion faoliyat ehtimolini mos ravishda 13,9% va 14,5% ga oshiradi. Norasmiy raqobat innovatsion mahsulotlar/xizmatlar qabul qilinishiga sezilarli darajada ijobiy ta'sir ko‘rsatadi, ammo bu boshqa oqibatlarga ham ega bo‘lishi mumkin. Shu sababli, davlat siyosatida iqtisodiyotda norasmiy sektor darajasini pasaytirish choralarini inobatga olishi lozim.
Bugungi kunda global rivojlanish iqtisodiy faoliyat yurituvchi sub’yektlar oldiga o‘z faoliyatlarini raqamlashtirish vazifasini dolzarb qilib qo‘ymoqda. Raqamlashtirish alohida shaxs, mikro, mezo va makro darajada iqtisodiy faoliyat samaradorligin oshirishning muhim manbai hisoblanadi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada raqamlashtirish sharoitida inson kapitalini rivojlantirish masalalari bayon qilinadi.
Ushbu maqola mintaqa tashqi iqtisodiy aloqalarini rivojlantirishning zamonaviy tendensiyalari davlatlar va mintaqalararo iqtisodiy aloqalarni mustahkamlashga qaratilgan strategiyalar va amaliyotlarni o'z ichiga oladi hamda ushbu zamonaviy tendensiyalarning globalizatsiya va integratsiya, raqamli iqtisodiyot, barqaror rivojlanish, transport va logistika infratuzilmasini rivojlantirish, innovatsiya va texnologik taraqqiyot kabi asosiy yo'nalishlari borasida so’z boradi. Ushbu tendensiyalar mintaqalararo iqtisodiy aloqalarni rivojlantirishda asosiy omillar bo'lib, ular iqtisodiy o'sishni ta'minlash, savdo va investitsiya oqimlarini oshirish hamda barqaror rivojlanishni qo'llab-quvvatlashga xizmat qiladi. Yurtimizda bu tendensiyalar mamlakatning iqtisodiy barqarorligini ta'minlash va xalqaro savdoda raqobatbardoshligini oshirishda muhim rol o'ynaydi
Maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida viloyat tumanlarini klasterlashning biznes asoslari ko‘rib chiqilgan. Raqamlashning iqtisodiy klasterlashga ta’siri tufayli qo‘shma biznes samaradorligini oshirishning mumkin bo‘lgan yo‘nalishlari nazariy jihatdan yoritilgan. Klasterlash doirasida amalga oshiriladigan qo‘shma biznes samaradorligini oshirish uchun barcha mumkin bo‘lgan yo‘nalishlarning dastlabki to‘plamini yaratish algoritmi bosqichlarga bo‘lib o‘rganilgan. Samarali qo‘shma biznesni qurish uchun qo‘shimcha talablar keltirib o‘tilgan
