Ushbu maqolada mualliflar O‘zbekiston Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi o‘rtasidagi o‘zaro savdoning bugungi holati, uning tovar tarkibi va dinamikasini tahlil qilgan.
Mazkur maqolada davlat ishtirokidagi korxonalar aksiyalari qiymatini va daromadliligini baholash masalalarini o‘rganishda davlat ishtirokidagi korxonalar faoliyati, xususiyatlari, qimmatli qog‘ozlar emissiyasi kabilar bo‘yicha turli tadqiqotchilarning yondashuvlari tadqiq etilgan. Davlat ishtirokidagi korxonalar aksiyalari qiymatini va daromadliligini baholash usullari va yo‘nalishlari tahlil qilingan. Davlat ishtirokidagi korxonalar aksiyalari qiymatini va daromadliligini baholash masalalarini o‘rganish asosida tegishli xulosalar ishlab chiqilgan.
Ushbu maqolada korxonalarning strategik boshqaruvini takomillashtirish, unga taʼsir qiluvchi omillar, korxonalarning raqobatbardoshligini oshirish yoʻllari hamda boshqaruvning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirish masalalari yoritib berilgan
Maqolada sanoat korxonalarining innovatsion va investitsiya loyihalari samaradorligini baholashda moliyaviy ko'rsatkichlarning ahamiyati ko‘rib chiqiladi. Ta’kidlanishicha, sanoat korxonalarining o‘sishi va bozorga qo‘shgan hissasi ularning rivojlanishining asosiy ko‘rsatkichlari bo'lmasligi kerak. Shuningdek, maqolada AQSh kabi xorijiy mamlakatlar tajribasi asosida, innovatsiyalarning korxonalarning iqtisodiy va texnologik rivojlanishi uchun ahamiyati yoritilgan. Sanoat sektorini innovatsion rivojlantirishda universitetlarning roli, shuningdek, innovatsion mahsulotlarni tijoratlashtirish va ilg‘or texnologiyalarni ta’minlashning ahamiyati ta’kidlangan. Zamonaviy ishlab chiqarish fondlarining ahamiyati va korxonalarni rivojlantirish uchun kreditlar ajratish kabi moliyaviy resurslarga bo'lgan ehtiyoj haqida ham ma’lumot berilgan. Yana bir muhim jihat-sanoat korxonalari ishchilari, mutaxassislari va rahbarlarini tayyorlash, shu jumladan, innovatsion loyihalarni davlat tomonidan moliyalashtirish, soliq imtiyozlari, fan va sanoat hamkorligi masalalariga ham to‘xtab o‘tilgan. Shuningdek, kichik biznes innovatsiyalarini qo'llab-quvvatlash va innovatsion infratuzilmani yaratish haqida so‘z yuritiladi.
Бозор иқтисодиёти шароитида ликвидлик ва тўлов қобилияти корхоналарнинг молиявий-хўжалик фаолиятининг, хусусан нефтни қайта ишлашнинг муҳим хусусиятлари ҳисобланади. Молиявий ҳолат корхонанинг рақобатбардошлигини, унинг бизнес жараёнларидаги салоҳиятини, молиявий ва бошқа муносабатларда корхона ва унинг контрагентларининг иқтисодий манфаатлари қай даражада ҳурмат қилинишини белгилайди. Ликвидлик - бу активни бизнесда, иқтисодиётда сотиш ёки нархларни сезиларли даражада ўзгартирмасдан ва қийматини озгина йўқотмасдан инвестиция қилиш қобилияти. Енг ликвид актив-бу пул ёки нақд пул бўлиб, у дарҳол иқтисодий операцияларни амалга ошириш, шу жумладан сотиб олиш, сотиш, қарзларни тўлаш ва шошилинч истак ва еҳтиёжларни қондириш учун ишлатилиши мумкин. Ҳар қандай компаниянинг асоси ликвидликдир. Ҳар бир компания учун ликвидликни ҳар томонлама баҳолаш зарур, чунки бу келажакдаги хатти-ҳаракатларни башорат қилишга ёрдам беради. Мақолада ликвидлик ва тўлов қобилиятининг назарий жиҳатлари кўриб чиқилади, асосий камчиликлар ва муаммоларни баҳолашда нефтни қайта ишлаш заводи таҳлил қилинади ва молиявий ҳолатни яхшилаш бўйича тавсиялар берилади
Ushbu maqolada Andijon viloyatida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning rivojlanish ko‘rsatkichlari va unga ta’sir qiluvchi omillar statistik baholanib, hudud rivojlanishida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning o‘rni iqtisodiy-statistik tahlil usullari yordamida baholangan.
Мазкур мақолада ғаллачиликк қуйи тармоғининг самадорлиги масалаларини тадқиқ қилиш асосида унга таъсир кўрсатувчи омиллар туркумланган, уларнинг ғаллачилик кластерларини ташкил этишга таъсири баҳоланган, кластер тизимида ишлаб чиқариш, қайта ишлаш ва сотиш жараёнлари босқичларининг алгоритми шакллантирилган. Шунингдек, ғаллачилик кластерлари фаолиятининг самарадорлигини ошириш бўйича таклифлар берилган
Maqolada jahon andozalariga moslashtirilgan moliyaviy bozor vositalariga kirib borish va globallashuv sharoitida investorlarga qulay iqtisodiy zona yaratish masalalari yoritilgan. Shuningdek, investitsiyalarni jalb qilish uchun moliyaviy bozor vositalaridan foydalanish tahlil qilingan.
Ushbu maqola Oʻzbekiston tijorat banklari samaradorligini aniqlashda aktivlar rentabelligi (ROA) koʻrsatkichini tahlil qilishga bagʻishlangan. Banklar samaradorligi moliyaviy tizim barqarorligi va iqtisodiy oʻsish uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqotda 1999-2023 yillarda mamlakat tijorat banklari faoliyati statistik maʼlumotlar asosida tahlil qilinib, banklarning mulkchilik shakliga qarab samaradorlik darajalari farqlari oʻrganildi. Davlat banklarining ROA koʻrsatkichi xususiy va xorijiy banklarga nisbatan past boʻlishi aniqlangan boʻlsa-da, xususiy banklar eng yuqori darajadagi samaradorlikni namoyish etgan. Bundan tashqari, bank faoliyatidagi beqarorlik va pandemiya taʼsiri samaradorlikka salbiy taʼsir koʻrsatgani qayd etilgan. Tadqiqot natijalari tijorat banklari faoliyatini yaxshilash va resurslardan samarali foydalanish boʻyicha amaliy tavsiyalarni ilgari suradi.
Ушбу мақолада жаҳондаги нуфузли компанияларда молиявий ҳолатни барқарорлаштириш, янги иш ўринларини яратиш ва иқтисодий ўсишга эришиш мақсадида «бошқарувнинг халқаро стандартларига ўтиш, кластер ва кооперация тизимидаги субъектларда молиявий битимлар тузиш жараёнида трансферт баҳолардан фойдаланиш, операцион сегментлар бўйича молиявий ва бошқарув ҳисоботларини тақдим этиш» лозимлиги белгилаб қўйилган.
Maqolada so‘nggi yillarda qiziqish tobora ortib borayotgan islom kapital bozoriga oid tadqiqot natijalari aks ettirilgan. Unda islom kapital bozori instrumetnlarining tashqi shok omillarga bardoshlilik darajasi an’anaviysiga nisbatan taqqoslab o‘rganilgan. Hills baholash va OLS log-log regressiya metodlaridan foydalanib amalga oshirilgan tahlillar natijasi asosida muallif tomonidan muhim xulosalar olingan.
Zamonaviy xalqaro amaliyotda qo‘llanilayotgan boshqaruv, texnologik yangiliklar, resurslardan samarali foydalanish va raqamli transformatsiya usullari o‘rganilib, ularning mahalliy korxonalar uchun qo‘llash imkoniyatlari baholandi. Tadqiqotda AQSh, Norvegiya, Rossiya va boshqa ilg‘or davlatlarning neft-gaz sanoati korxonalaridagi muvaffaqiyatli tajribalari tahlil qilinib, ularning iqtisodiy samaradorlikka ijobiy ta’sir ko‘rsatgan omillari yoritildi. Maqola natijalari O‘zbekistonning neft-gaz sohasi korxonalarida samaradorlikni oshirishga qaratilgan strategiyalarni ishlab chiqishga xizmat qiladi.
Maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida viloyat tumanlarini klasterlashning biznes asoslari ko‘rib chiqilgan. Raqamlashning iqtisodiy klasterlashga ta’siri tufayli qo‘shma biznes samaradorligini oshirishning mumkin bo‘lgan yo‘nalishlari nazariy jihatdan yoritilgan. Klasterlash doirasida amalga oshiriladigan qo‘shma biznes samaradorligini oshirish uchun barcha mumkin bo‘lgan yo‘nalishlarning dastlabki to‘plamini yaratish algoritmi bosqichlarga bo‘lib o‘rganilgan. Samarali qo‘shma biznesni qurish uchun qo‘shimcha talablar keltirib o‘tilgan
Ushbu maqola sanoat korxonalarida innovatsiyalarni rivojlantirish tizimini shakllantirish shartlarini belgilaydi: malakali kadrlarni jalb qilish, eng so‘nggi ishlanmalarni o‘rganish, o‘z ixtirolarini himoya qilish, ishlab chiqarilgan mahsulotlarning patent sofligi, nomoddiy aktivlar qiymatini baholash. va test marketingi. Bundan tashqari, yangi g‘oyalar, bilim va malakali mutaxassislarni olish zarurati tufayli korxonalar boshqa bozor ishtirokchilari bilan hamkorlik qilishlari kutilmoqda. Bunday hamkorlikni mashhur "fan - kadrlar - ishlab chiqarish" zanjiri doirasida amalga oshirish mumkin.
Мазкур мақолада бизнес лойиҳалари самарадорлигини баҳолаш амалиётини самарали ташкил этиш масалаларини ўрганишда бир қатор иқтисодчи олимларнинг изланишлари тадқиқ қилинган. Бизнес лойиҳалари самарадорлигини баҳолашда қўлланиладиган усуллар, мазкур жараёнда лойиҳаларни ривожлантириш ва “due diligence” амалиётидан фойдаланиш имкониятлари таҳлил қилинган. Олиб борилган изланишлар асосида илмий хулосалар берилган
Ушбу тадқиқот Самарқанд вилоятида ёнғоқ етиштириш ва сотиш қиймат занжирида иштирок этувчиларнинг даромадлари улушини иқтисодий баҳолашга қаратилган. Бирламчи ва иккиламчи маълумотларга асосланган таҳлиллар орқали ёнғоқчилик саноатининг кучли ва заиф томонлари, имкониятлари ва таҳдидлари аниқланган. Ушбу таҳлиллар асосида қиймат занжирида қўшилган қиймат жараёнларини такомиллаштиришга оид таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган. Тадқиқот натижалари ёнғоқ етиштириш, қайта ишлаш ва экспортнинг иқтисодий таъсирини ёритиб, қиймат занжирини такомиллаштириш ва ҳудуднинг глобал бозорларида рақобатбардошлигини ошириш бўйича амалий тавсиялар беради.
Bu maqola oliy ta'lim sohasidagi o'qituvchilar motivatsiyasini xalqaro tajribadan olingan ilmiy va amaliy asoslar boyicha tahlil qiladi. Motivatsiya, shaxsiy va jamiyatchilik sohalarida muhim rolini o'ynagan, hamkorlik maqsadlari uchun kuchli ishqibozlikni ta’minlash maqsadida o’qituvchilarning xalqaro tajribasiga asoslanadi. Xodimning motivatsiyasi va ish berishni kuchaytirish uchun ishlab chiqilgan vositalarning mos kelishi, shaxsiy faoliyatni samarali qiladi. O'qituvchilar motivatsiyasining talaba muvaffaqiyatiga ko'rsatishi bilan bog'liq ahamiyati ko'rsatkichlarni aniqlash va baholash keng tahlil qilinadi. AQSh, Birlashgan Qirollik, G‘arbiy Yevropa va Skandinaviya davlatlaridagi o'rtacha pod'rabotoklar uning unikal metodologiyasi, baholash kriteriyalari va boshqalar o'rtasida farqlikni ko'rsatadi. Maqola ta'limning kelajagini shakllantirishda o'qituvchilar motivatsiyasi va talaba muvaffaqiyati o'rtasidagi bog'liqlikni ajratib olishda e'tibor beradi.
Mazkur maqolada aholi daromadlari va iste’mol tovarlariga bo‘lgan talabni ekonometrik tahlil qilishda, aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan energiya sarfini baholash, elektr energiyasi tejamkorligini taʼminlashdagi muammolar, ularni bartaraf etish jarayonlari hamda elektr energiya resurslaridan samarali foydalanish kabi yo‘nalishlarda olib borilgan tadqiqotlar o‘rganildi. O‘zbekiston Respublikasining elektr energiya sarfini baholash bo‘yicha Iqtisodiyot tarmoq va sohalarida energiya iste’moli sarfi korrelyatsion tahlil qilindi va elastiklik koeffitsiyentlari orqali 1 foizga aholini daromadini oshishi necha foizga elektr energiya sarflanishi o‘rganildi.
Mazkur tadqiqot ishida mintaqani barqaror ijtimoiy–iqtisodiy rivojlantirishga ta’sir etuvchi omillarni aholi jon boshiga toʻgʻri keladigan YaHM hajmiga uzoq va qisqa muddatli ta’sirini baholovchi avtoregressiv lagli taqsimot modellari (ARDL) ishlab chiqilgan. Ishlab chiqilgan modellar asosida omillarning ustuvorlik darajalari aniqlangan.
Maqolada O‘zbekistonda takoful – islom sug‘urtasining joriy etilishi va rivojlanishi, islom moliyasining mohiyati va uning zamonaviy moliyaviy vositalariga ilmiy yondashuvlarni tadqiq etish, shuningdek, takafulning ishlash mexanizmi va tipologiyasining ilmiy asoslarini ochib berish; Takofulning sug‘urta bozorida iqtisodiy kategoriya sifatidagi mazmuni va uning o‘rni, sug‘urta bozorida takofulning rivojlanishi va hozirgi holatiga baho berish haqidagi ilmiy-nazariy qarashlar yoritilgan.
Ushbu maqolada muallif tomonidan erkaklar va ayollarning yoshga doir pensiyaga chiqishida tenglik prinsipini ta’minlash masalasi bo‘yicha ilmiy tadqiqot amalga oshirildi. Tadqiqotda statistik ma’lumotlar, xorijiy mamlakatlarning tajribalari, jamoatchilik fikri va ekspert so‘rovlari asosida erkaklar va ayollar uchun pensiya yoshini tenglashtirishning maqsadga muvofiqligi to‘g‘risida fuqarolarning fikrini aniqlash, shuningdek, O‘zbekiston taraqqiyotining zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarida, fuqarolarning fikriga ko‘ra, pensiyaga chiqish uchun eng maqbul bo‘lgan yosh senzini belgilash tahlil asosida baholab chiqildi.
Ушбу мақолада иқтисодиётнинг муҳим тармоқларидан бири бўлган коммунал хизмат кўрсатиш соҳасининг аҳамияти, ўзига хос хусусиятлари ва унинг ривожланишини статистик баҳолаш усуллари очиб берилган. Шунингдек, коммунал хизмат кўрсатиш соҳасини статистик ўрганиш ва баҳолашда хориж тажрибаси, ундан самарали фойдаланиш йўллари ва механизмлари ўрганиб чиқилган.
