Ilmiy maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida milliy iqtisodiyotga avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalarini joriy etishni oʻrganish va undan samarali foydalanish yoʻllarini hamda unga ta'sir etuvchi omillarni hamda raqamli texnologiyalarni joriy etish va rivojlantirishning asosiy vazifalari,raqamli texnologiyalar asosida avtomatlashtirilgan axborot tizimlarini loyihalashda va ushbu tizimlarni tashkil etishda bir qator kamchiliklari, raqamlashtirish dasturini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun shu sohadagi butun jahon hamjamiyati tamoyillari koʻrsatib oʻtilgan.
Bulutli texnologiyalar, sun’iy intellekt va analitik dasturlari kichik biznes boshqaruvida muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ular kichik biznes subyektlarining faoliyatini rivojalantirishda, samaradorlikni oshirish, xarajatlarni kamaytirish va qaror qabul qilish jarayonini optimallashtirishda yordam bermoqda. Maqolada kichik biznes subyektlari uchun moliyaviy boshqaruvni soddalashtirish va faoliyat samaradorligini oshirishda innovatsion raqamli texnologiyalarning ahamiyati, mohiyati, tadbiq etish mexanizmlari bayon qilingan. Innovatsion texnologiyalarni kichik biznes jarayonlariga joriy etish orqali tizimli boshqaruvga ega bo’lish shartlarining sintezi amalga oshirilgan. Kichik biznes subyektlarining innovatsion rivojlanishi, innovatsion muxiti, innovatsiyalarni qabul qilish salohiyati muxim omil sifatida ko’rib chiqilgan va asoslangan. Biznes jarayonlarini tezlashtirish, xarajatlarni kamaytirish va moliyaviy munosabatlarda aniqlik va shaffoflik darajalarini oshirish imkoniyatlari tahlil qilingan.
Мақолада тижорат банкларида молиявий технологияларни қўллаш, уларнинг фаолият соҳаларига кўра молиявий технологияларнинг таснифи ва тамойиллари кўриб чиқилган. Тижорат банклари томонидан қўлланиладиган асосий молиявий технологиялар таҳлили келтирилган, уларнинг мазмуни, шунингдек, банк амалиётида қўлланилиши тавсифланган.
Mazkur ilmiy tadqiqot ishida zamonaviy raqamli texnologiyalarni taʼlim jarayoniga integratsiya qilish, taʼlim texnologiyalaridan (EduTech) dars jarayonlarida samarali foydalanish, ularning taʼlim mazmuni va sifatiga taʼsiri yuzasidan oʻrganishlar oʻtkazilgan. Shuningdek, zamonaviy pedagogik dasturiy vositalar, mualliflik vositalari (Authoring tools), taʼlimni boshqarish tizimlar (LMS), sunʼiy intellekt texnologiyalari va shu kabi innovatsion yondashuvlar asosida taʼlim sohasini raqamli transformatsiya qilish istiqbollari muhokama qilingan. Bundan tashqari, ilgʻor xorij tajribasi va taʼlimga oid interfaol platformalarni tahlil qilish orqali, pedagog kadrlar uchun interfaol taʼlim resurslari, multimediali vositalar hamda sunʼiy intellekt yordamida raqamli resurslarni yaratish usullari boʻyicha taklif va tavsiyalar keltirib oʻtilgan.
Мақола замонавий технологиялар шароитида туристларни суғурталашнинг долзарблиги ва ривожланишини таҳлил қилишга бағишланган. Суғурта соҳасида жараёнларни рақамлаштириш, суғурта маҳсулотларини шахсийлаштириш учун сунъий интеллектдан фойдаланиш, транзакциялар хавфсизлиги ва шаффофлигини ошириш учун блокчейн технологияларини жорий этиш каби асосий тенденциялар таҳлил қилинди. Бунда асосий эътибор янги технологиялар мижозларга хизмат кўрсатишни яхшилаш, харажатларни камайтириш ва суғурта маҳсулотларини туристлар учун янада қулайроқ қилишига қаратилгандир.
Ushbu maqola O'zbekistonda hunarmandchilik faoliyatining iqtisodiy ko'rsatkichlari hamda sohaga raqamli texnologiyalarning joriy etilishiga bag'ishlangan bo`lib, hunarmandchilikning mamlakat iqtisodiyotidagi o'rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Raqamli texnologiyalar orqali hunarmandlarning mahsulot ishlab chiqarish va savdoda samaradorligini oshirish imkoniyatlari ko'rib chiqiladi. Sohada innovatsiyalar va IT yechimlarning joriy etilishi orqali hunarmandchilik rivojlanishining istiqbollari o'rganiladi. Shuningdek, Xulosa sifatida, raqamli texnologiyalarning hunarmandchilik sohasidagi rolini kuchaytirish bo'yicha tavsiyalar beriladi.
Fintech bank va moliyaviy xizmatlarda, jumladan, mobil toʻlovlar, pul oʻtkazmalari, kreditlar va aktivlarni boshqarishda qoʻllaniladigan moliyaviy texnologiyalarni nazarda tutadi. Fintech startaplari an’anaviy banklar bilan raqobatlashadigan yoki ular bilan hamkorlik qiladigan tezkor, innovatsion va qulay xizmatlarni taklif qiladi. Soʻnggi yillarda Fintechga investitsiyalar uning keng qoʻllanilishi tufayli tez oʻsdi. Ushbu texnologiyalar xizmat sifatini yaxshilaydi, mijozlar tajribasini oshiradi va anʼanaviy moliyaviy tizimlarni oʻzgartiradi. Fintech jismoniy shaxslar va biznes uchun raqamli yechimlarni taklif qilish orqali zamonaviy bank ishida muhim rol oʻynaydi. Ushbu maqola Fintechning ahamiyatini va bank-Fintech hamkorligining oʻzaro manfaatlarini oʻrganadi.
Innovatsion texnologiyalarning jadallik bilan rivojlanib borishi kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirish jarayonini yangicha yondashuvlar bilan tashkil etish imkonini bermoqda. To’rtinchi sanoat inqilobining eng samarali texnologiyalaridan biri sifatida qaralayotgan sun’iy intellekt (SI), ta’lim jarayonlarini boshqarishni tubdan o‘zgartirib yubormoqda. Ayniqsa bunday texnologiyalar yordamida ta’limni har bir shaxsga moslashtirish va ularning ehtiyojlarini individual qondirish imkonini taqdim etmoqda. Ushbu maqolada moslashuvchan, masofaviy va elektron ta’lim, shu jumladan, SI texnologiyalari yordamida boshqaruv kadrlarini kompetensiyalarini uzluksiz rivojlantirib borish bo‘yicha ilg‘or xorijiy davlatlar tajribasi tahlil qilinadi. Tadqiqot natijasida, O’zbekiston Respublikasida davlat fuqarolik xizmatida faoliyat yuritayotgan boshqaruv kadrlarining kompetensiyalarini rivojlantirish jarayonini raqamli transformatsiya qilish, unda SI vositalaridan foydalanish, mazkur tizimni raqamli boshqarish hamda uning iqtisodiy samaradorliklari keltirib o‘tiladi.
Мақолада тижорат банклари томонидан кредитлашда молиявий технологияларни (финтех) қўллаш бўйича халқаро тажриба ўрганилган. Сунъий интеллект, катта маълумотлар, блокчейн ва машиналарни ўрганиш каби инновацион технологияларнинг кредитлаш жараёнига таъсирига алоҳида эътибор қаратилган. Унда финтех кредитларни тасдиқлашни тезлаштириш, операцион рискларни камайтириш ва мижозлар тажрибасини яхшилашга қандай ёрдам бериши мумкинлиги муҳокама қилинган.
Mazkur maqolada kognitiv ta’lim texnologiyalari asosida o‘quvchilarning muammolarni hal etish qobiliyatlarini shakllantirish bo‘yicha ma’lumot va tavsiyalar berilgan. Shuningdek, muammolarni hal etishda o‘quvchilarda mavjud bo‘lgan qiyinchilik va to‘siqlar haqida to‘xtalib o‘tilgan.
Мазкур мақолада суғурта соҳасига рақамли ва молиявий технологияларни самарали қўллаш орқали суғурта компаниялари томонидан таклифларни шахсийлаштириш имкониятлари ўрганилган ва таҳлил қилинган.
Raqamlashtirish jarayoni ta’lim tizimining har bir bosqichiga sezilarli ta’sir ko‘rsatib, mustaqil ta’lim jarayonlarini takomillashtirishda sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarining ahamiyatini oshirmoqda. Ushbu maqolada sun’iy intellekt yordamida mustaqil ta’lim jarayonlarini optimallashtirishning asosiy yo‘nalishlari tahlil qilinadi. Shuningdek, rivojlangan davlatlarning tajribasi asosida SI texnologiyalarining ta’lim jarayoniga integratsiyasining samaradorligi qiyosiy tahlil qilinadi. Tadqiqot natijalari mustaqil ta’limni rivojlantirishda innovatsion yondashuvlar va SI texnologiyalaridan foydalanishning istiqbolli yo‘nalishlarini belgilashga xizmat qiladi.
Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotning zamonaviy iqtisodiyotni rivojlantirishdagi roli tahlil qilinadi. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining (AKT) jadal rivojlanishi tufayli paydo boʻlgan raqamli iqtisodiyot global iqtisodiy jarayonlarga chuqur taʼsir koʻrsatmoqda. Maqolada raqamli iqtisodiyotning asosiy tarkibiy qismlari, jumladan, elektron tijorat, Fintex, katta maʼlumotlar tahlili, sunʼiy intellekt va bulutli texnologiyalar koʻrib chiqiladi. Ushbu texnologiyalar ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, yangi ish oʻrinlari yaratish, innovatsiyalarni ragʻbatlantirish va bozorga kirishni osonlashtirish orqali iqtisodiy oʻsishga sezilarli hissa qoʻshmoqda. Shu bilan birga, maqolada raqamli tengsizlik, kiber xavfsizlik va maʼlumotlar xavfsizligi kabi raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi bilan bogʻliq boʻlgan muammolar ham muhokama qilinadi. Maqola yakunida raqamli iqtisodiyotning ijobiy va salbiy tomonlarini muvozanatlash orqali barqaror va inklyuziv iqtisodiy oʻsishga erishish yoʻllari taklif etiladi.
Ushbu maqolada Oʻzbekiston iqtisodiyotida taʼminot zanjirining taʼsiri va ahamiyati tahlil qilingan. Xususan, logistika tizimining milliy iqtisodiyotdagi oʻrni, uning rivojlanish tendensiyalari hamda mavjud muammolar va ularning yechimlari koʻrib chiqilgan. Taʼminot zanjiri infrastrukturasining zamonaviy holati, davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash choralari va xalqaro logistika tarmoqlarini rivojlantirish boʻyicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqot natijalariga koʻra, Oʻzbekistonda taʼminot zanjiri samaradorligini oshirish uchun raqamli texnologiyalardan foydalanish, transport infratuzilmasini takomillashtirish va mintaqaviy hamkorlikni kengaytirish zarur.
Mazkur maqolada innovatsion rivojlanishning savdo korxonalaridagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Yangi texnologiyalar va innovatsiyalar savdo sohasida raqobatbardoshlikni oshirish, mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifatini yaxshilash va iqtisodiy samaradorlikni oshirish imkoniyatlarini yaratadi. Shuningdek, innovatsiyalar yordamida savdo korxonalari o‘z faoliyatini optimallashtirish, yangi bozorlarni zabt etish va barqaror rivojlanish uchun muhim strategiyalarni ishlab chiqishadi. Ushbu maqolada, innovatsion yondashuvlar va texnologiyalar savdo sohasidagi o‘sish va modernizatsiya jarayonlarida qanday rol o‘ynashi ko‘rib chiqiladi.
Nasiba Ashurova , Kristina Chekulaeva , Maksim Achilov
Maqola korporativ ijtimoiy javobgarlik (KIJ) konsepsiyasini tahlil qilish va uni jahon biznesidagi turli modellar orqali amalga oshirishga bag‘ishlangan. Yevropa, AQSh, Buyuk Britaniya, Yaponiya va Kanadada qo‘llaniladigan KIJ ning asosiy modellari ko‘rib chiqildi, ularning har biri madaniy, iqtisodiy va siyosiy sharoitlarni aks ettiruvchi o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Bundan tashqari, maqolada ta’kidlanishicha, inqiroz sharoitida KIJ biznes, jamiyat va tabiatni bog‘laydigan muhim mexanizmga aylanadi. Ijtimoiy mas’uliyat nafaqat moslashish va omon qolish vositasi, balki yanada rivojlanish uchun xizmat qiladi.
Мақолада давлат ғазна ижросига молиявий технологияларни қўллаш имкониятлари, уларнинг афзалликлари ва самаралари ҳамда уларни қўллашда юзага келиши мумкин бўлган рисклар ва тўсқинлик қилувчи омиллар таҳлили келтирилган.
Maqolada O‘zbekistonda turizm sohasini rivojlantirishda turistik marshrutlarni shakllantirish jarayonida mintaqalarning qamrab olinish darajasini oshirish masalalariga bag‘ishlangan tadqiqot natijalari keltirilgan. Muallif tomonidan mintaqaviy turistik imkoniyatlarni chuqur o‘rganish, noan’anaviy va alternativ turizm yo‘nalishlarini rivojlantirish, infratuzilmani yaxshilash, raqamli texnologiyalardan samarali foydalanish orqali hududiy qamrovni kengaytirish bo‘yicha ilmiy asoslangan takliflar berilgan.
Ushbu maqolada savdo xizmatlarining iqtisodiy tabiati va ularning tasniflanishi tahlil qilinadi. Savdo xizmatlari bozor iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismi bo‘lib, ular iste’molchilarga mahsulot va xizmatlarni yetkazib berish jarayonini samarali tashkil etishga xizmat qiladi. Maqolada savdo xizmatlarining asosiy xususiyatlari, ularning iqtisodiy ahamiyati hamda turli tasniflash mezonlari asosida guruhlanishi yoritilgan. Shuningdek, zamonaviy savdo xizmatlari va raqamli texnologiyalarning ularning rivojlanishiga ta’siri tahlil qilinadi.
Давлат бошқарувини рақамлаштириш иқтисодиётни жадал ривожлантириш ва давлат органлари, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ўртасидаги ўзаро ҳамкорликни яхшилашнинг муҳим воситасига айланмоқда. Рақамли технологияларнинг ўсиши шароитида рақамлаштириш давлат хизматларини кўрсатиш жараёнларини оптималлаштириш, бизнесга маъмурий харажатларни камайтириш ва давлат молиявий назорати самарадорлигини ошириш имконини беради.
Maqolada globallashuv va raqobat sharoitida O‘zbekiston tijorat banklarining transformatsiya jarayonlarini amalga oshirishning ahamiyati va kelgusi istiqbollari tahlil qilinadi. Ushbu tadqiqotda, tijorat banklarining zamonaviy iqtisodiy sharoitda muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi uchun qanday o‘zgarishlar zarurligi, ularning raqobatbardoshligini oshirish va global moliya tizimiga integratsiya qilish yo‘llari ko‘rsatiladi. Maqola O‘zbekiston bank tizimining transformatsiyasi jarayonidagi muammolarni va bu jarayonlarni amalga oshirishdagi ijtimoiy, iqtisodiy va texnologik omillarni o‘rganadi. Yangi texnologiyalarni joriy etish, raqamli bank xizmatlarini rivojlantirish, hamda banklarning moliyaviy barqarorligini ta’minlash bo‘yicha takliflar ilgari suriladi. Shuningdek, O‘zbekiston tijorat banklarining global raqobatga moslashishidagi istiqbollarini tahlil qilish orqali mamlakat bank tizimining barqarorligini mustahkamlashga doir chora-tadbirlar taqdim etiladi.
Ушбу мақолада Қатар туризм соҳасини рақамлаштириш, хусусан, туризмга сунъий интеллект, буюмлар интернети-IoT, VR ва 3D каби рақамли технологияларнинг татбиқ этилиши ҳамда унинг ривожланиш босқичлари очиб берилган. Шунингдек, мақолада рақамлаштиришнинг мамлакат иқтисодиётига ижобий таъсири ва натижалари ёритилган.
Mazkur maqolada iqtisodiyotda tabiiy resurslardan samarali foydalanish va ularni boshqarishning asosiy yoʻnalishlari tahlil qilingan. Ilmiy tahlillar asosida resurslardan oqilona foydalanishning iqtisodiy va ekologik ahamiyati, shuningdek, xalqaro tajribalardan kelib chiqqan holda samarali boshqaruv mexanizmlari oʻrganiladi. Amaliyotda resurs tejovchi texnologiyalarni joriy etish, qayta tiklanadigan energiya manbalarini kengaytirish, ekologik siyosatni kuchaytirish va xalqaro hamkorlikni rivojlantirish boʻyicha amaliy tavsiyalar berilgan. Iqtisodiyotda tabiiy resurslardan foydalanishni boshqarishda innovatsion yondashuvlar va davlat siyosatining ahamiyati ilmiy asosda yoritilgan.
Mazkur maqolada tijorat banklarining kambag‘allikni qisqartirish jarayonidagi ishtirokini oshirish masalalari tahlil qilinadi. Banklarning kredit siyosati, moliyaviy inklyuziya, mikroqarzlar va ijtimoiy loyihalarni moliyalashtirish orqali kambag‘allikni kamaytirishdagi o‘rni muhokama qilinadi. Shuningdek, xalqaro tajribalar asosida tijorat banklarining ijtimoiy mas’uliyatini kuchaytirish va moliyaviy xizmatlarning ommabopligini oshirish yo‘llari taklif etiladi.
