Maqolada to'lov qobiliyati, "soglomlashtirish" atamasining ma'nosi muhokama qilinadi. Innovatsion iqtisodiy rivojlanish sharoitida korxonalarning to'lov qobiliyatini takomillashtirish va yaxshilash jarayonining xususiyatlari, to'lov qobiliyati va naqd pul likvidligining xarakterli xususiyatlari hamda ularning barqarorligiga ta'sir etuvchi omillarning oldini olish va likvid to'lovlar aylanmasini tezlashtirish yoritilgan.
Maqolada Oʻzbekiston Respublikasining elektr tarmoqlarida umumiy elektr yoʻqotishlarining holati va elektr yoʻqotishlarining meʼyorlari boʻyicha maʼlumotlar keltirilgan. Elektr yoʻqotishlarini hisoblash muammosi energetiklarni juda uzoq vaqtdan buyon oʻylantirib kelmoqda. Bugungi kunda elektr yoʻqotishlarini aniqlash va hisobini yuritish uchun manbalar yetarli emas. Yoʻqotishlarni hisoblashning murakkabligi va jiddiy xatolarning mavjudligi sababli, soʻnggi paytlarda elektr energiyasi yoʻqotishlarini standartlashtirish usullarini ishlab chiqishga alohida eʻtibor qaratilmoqda. Shu sababli, hududiy elektr tarmoqlarida elektr energiyasi yoʻqotishlarini tahlil qilish va ularni kamaytirish boʻyicha chora-tadbirlarni ishlab chiqish mavzusi dolzarbligicha qolmoqda.
Maqolada tijorat banklari faoliyatiga xalqaro transformatsiyalashuv jarayonlarini joriy etishga qaratilgan ilmiy-nazariy yondashuvlar tahlili keltirilgan, tijorat banklari faoliyatida xalqaro transformatsiyalashuv jarayonlarining iqtisodiy va texnologik muhitidagi strategik tendensiyalari yoritib berilgan. Ilmiy tadqiqotlar asosida bank xizmati ko‘rsatishni oxir-oqibat mijozning bank xizmatlariga bo‘lgan ehtiyojini qondirishga va bank tomonidan ular uchun haq olishga yo‘naltirilgan operatsiya va bitimlar sifatida xalqaro jarayonlarga monand ravishda transformatsiyalashuvini ta’minlash, raqamli texnologiyalar asosida takomillashtirish maqsadga muvofiqligi asoslab berilgan
Ushbu maqolada tannarx buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisob o‘rtasidagi aloqalar, farqlar va ularning tashkilot boshqaruvidagi o‘rni tahlil qilinadi. Tannarx buxgalteriya hisobi tashkilot ichida strategik va operatsion qarorlar qabul qilish uchun ma’lumotlar taqdim etsa, moliyaviy hisob tashqi tomonlarga korxonaning moliyaviy holatini aks ettiradi. Maqolada tannarx buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobning foydalanuvchilari, maqsadi, yo‘nalishlari va hisobot standartlari bo‘yicha taqqoslanishi keltirilgan. Shuningdek, ularning bir-birini qanday to‘ldirishi va korxonaning umumiy samaradorligini oshirishga xizmat qilishi ochib berilgan. Maqola menejerlar, buxgalterlar va tadqiqotchilar uchun dolzarb va amaliy ahamiyatga ega.
Mazkur ishda xorijiy investitsiyalarning iqtisodiy mohiyati va ularning mamlakat iqtisodiyotiga ko‘rsatadigan ta’siri o‘rganiladi. Xorijiy investitsiyalar – bu xorijiy investorlar tomonidan boshqa mamlakat iqtisodiyotiga kiritilgan kapital bo‘lib, ular yangi ishlab chiqarish quvvatlarini yaratish, texnologiyalarni olib kirish va kadrlar malakasini oshirish orqali iqtisodiy o‘sishga turtki beradi. Maqolada xorijiy investitsiyalarning asosiy turlari, ularni qabul qiluvchi mamlakat iqtisodiyotidagi funksiyalari, iqtisodiyotga ta’sir qiluvchi omillari va foydalari ko‘rib chiqiladi.
Ushbu maqolada intellektual kapitalning iqtisodiy roli va uni qayta ishlab chiqarish va iqtisodiy muomalaga jalb qilish mexanizmining xususiyatlari o‘rganildi. Intellektual kapitalni iqtisodiy muomalaga jalb qilish jarayonining qonuniyatlarini tushunish va zarur shart-sharoitlarni yaratish hozirgi vaqtda iqtisodiy nazariya va iqtisodiy amaliyotning eng dolzarb muammolari ekanligi, intellektual kapitalning iqtisodiy roli va uni qayta ishlab chiqarish va iqtisodiy muomalaga jalb qilish mexanizmining xususiyatlari o‘rganilgan.
Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida xizmatlar sohasining xususiy koʻrsatkichlariga alohida eʼtibor qaratilgan. Mamlakatimiz iqtisodiyotini raqamlashtirish sharoitida xizmat koʻrsatish sohasining rivojlanishini baholashda hududiy yondashuv uslubi ham bu boradagi samarali boshqaruv qarorlarini ishlab chiqishda muhim ahamiyatga egaligi va hududlarda raqamli iqtisodiyot sharoitida koʻrsatilgan xizmatlarning aholi jon boshiga toʻgʻri keladigan hajmi boʻyicha baholash usulini takomillashtirish boʻyicha taklif hamda tavsiyalar berilgan.
Ушбу мақолада мамлакатимизда инвестиция муҳитининг ҳолатини инвестиция фаолиятини амалга оширишнинг мақсадга мувофиқлиги ва жозибадорлигини аниқлайдиган иқтисодий, ижтимоий, ташкилий, ҳуқуқий, сиёсий, экологик ва бошқа шарт-шароитларнинг умумлаштирувчи хусусиятларидан бири эканлиги ўрганилиб тегишли таклиф ва хулосалар берилди.
Maqolada zamonaviy davlat boshqaruviga taalluqli yondashuvlarning postindustrial jihatlari, an’anaviy ma’muriy yondashuvning “davlat xizmatlari ko‘rsatish modeli”, “davlat xizmati modeli”ga davlat va aholi o‘rtasidagi munosabatlarning “servis xususiyati”, davlat boshqaruvida biznes-shahar, aqlli shahar, aqlli davlat, “davlat-xizmat ko‘rsatuvchi” kabi biznes-modellarini qo‘llashga doir nazariy masalalar yoritib berilgan. Nazariy yondashuvlar asosida O‘zbekistonda aholiga davlat xizmatlari ko‘rsatish tizimini postindustrial jamiyatda davlat boshqaruvining eng maqbul yechimlaridan biri sifatida “davlat – xizmat ko‘rsatuvchi” tamoyiliga o‘tkazish taklif qilingan.
Ushbu maqolada ehtimollar nazariyasining iqtisodiyotda qo‘llanilishi ko‘rib chiqilgan. Ehtimollar nazariyasi turli iqtisodiy jarayonlarda noaniqliklarni hisobga olish va risklarni baholash uchun muhim vosita hisoblanadi. Maqolada bu nazariyaning risklarni boshqarish, sug‘urta va investitsiya, bozor tahlillari va o‘yinlar nazariyasida qo‘llanilishi haqida batafsil ma’lumotlar berilgan. Ehtimollar nazariyasi yordamida iqtisodiy hodisalarni oldindan baholash va optimal qarorlar qabul qilish imkoniyatlari o‘rganilgan. Ushbu maqola ehtimollar nazariyasini iqtisodiy tahlillar va qarorlar qabul qilishda qo‘llanishining muhimligini ko‘rsatadi.
Ushbu maqolada zamonaviy sharoitda axborot-kommunikatsiya xizmatlarini rivojlantirishning asosiy o‘ziga xos xususiyatlari, axborot-kommunikatsiya xizmatlari tuzilmasini zamonaviy iqtisodiyot talablariga moslashtirish, shuningdek, raqobatbardosh yuqori texnologiyali sektorga xos bo‘lgan samarali biznes modelini ilmiy asoslashga oid muhim jihatlari o‘rganilgan.
Maqolada xizmatlar sohasi xizmatlari tasniflagichi modeli asosida O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish korxonalarining raqamli platformasini tashkil etish tizimi bo‘yicha tashkiliy mexanizmlari ko‘rsatib o‘tilgan
Ушбу мақолада пул маблағлари ва эквивалентларини тан олиш, таърифини халқаро стандартларга мувофиқлаштиришдаги долзарб муаммолар қайд қилинган. Пул маблағлари бўйича муаллифлик таърифи ишлаб чиқилди. Хорижий тажрибалардан келиб чиқиб пул маблағлари ва пул эквивалентлари таркибини такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилди. Бугунги кунда пул маблағлари ҳисобини такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари таклиф этилди.
Ushbu maqola Дж. М. Кейнсning iqtisodiy nazariyasida xo'jalik sub'ektlarining investitsiya jarayonida qanday xatti-harakat qilishi haqida tahlil qiladi. Maqolada investitsiya qarorlarini qabul qilishda asosiy omillar sifatida predel samaradorligi, foiz stavkalari va noaniqlikning roli ko'rib chiqiladi. Shuningdek, Keynsianning ko'paytiruvchi modeli orqali dastlabki investitsiyalar natijasida iqtisodiy faollikning qanday ko'payishi mumkinligi tushuntiriladi. Zamonaviy iqtisodiy tadqiqotlar va kritikalar yordamida Keynsianning nazariyasi yanada kengroq ko'rib chiqilib, yangi sharoitlarga moslashuvi tahlil qilinadi. Kalit so'zlar: agregatsiya, makroiqtisodiy sub'ekt, investitsiyalar, sub'ektlarning iqtisodiy xatti-harakatlari, jamg'armalarning investitsiyalarga aylanishi, bozor foiz stavkasi.
Ushbu maqolada turizm industriyasining rivojlanishi eng qadimgi davrlardan boshlab, bosqichma-bosqich tahlil qilinadi. Shu maqsadda Mesopotamiya, Nil va Hind vodiylari, Xitoy, Qadimgi Yunoniston va Rim kabi qadimgi davrlarda dunyoning eng rivojlangan nuqtalari o'rganilgan. Bu mamlakatlarning har birida turizmning tarixiy holati o‘rganildi va qiyoslandi. Bundan tashqari, qadimgi davrlarda turizmning rivojlanishiga bevosita va bilvosita ta’sir ko‘rsatgan omillar o‘rganildi. Turizm va jamiyat rivojiga katta hissa qo‘shgan asosiy yangiliklar ham dolzarb mavzu sifatida ko‘rildi.
Ushbu maqolada bank ekotizimi tushunchasi, mamlakatimiz tijorat banklari faoliyatida xalqaro transformatsiyalashuv jarayonlarining zamonaviy modeli sifatida “bank kotizimi”ni yaratish, tijorat banklarining raqamli tarnsformatsiyalashuv jarayonlari yoritib berilgan. Bank ekotizimini tashkil qilish asosida bank va mijoz o‘rtasidagi munosabatlarni tubdan o‘zgartirish, bank nufuzini oshirish, iqtisodiy munosabatlarning jadal sur’atlar bilan raqamlashuvi mijozlarga keng turdagi bank va nobank moliyaviy xizmat turlarini taklif qilishni kengaytirish orqali bank sohasining o‘ziga xos moliyaviy “supermarket”ga aylantirishda bank ekotizimining o‘rni keltirilgan. Maqolada zamonaviy raqamli moliyaviy texnologiyalarning keng joriy etilishi bilan tijorat banklari faoliyatida raqobatning kuchayishiga olib kelishga imkon beradigan ilmiy takliflar ilgari surilgan.
Ушбу мақолада бугунги кунда савдо соҳасидаги муаммолар қайд қилинган. Иқтисодчи олимларнинг иқтисодий самарадорлик тушунчасига ёндашувлари таҳлил қилинган. Хорижий манбаларда келтирилган иқтисодий самарадорликнинг 8 та калитли кўрсаткичлари савдо корхонаси мисолида таҳлили амалга оширилган. Манбаларни таҳлил қилиш асосида иқтисодий самарадорлик кўрсаткичлари бешта гуруҳга ажратилиб 27 та кўрсаткичдан иборат тизими ишлаб чиқилган. Ушбу таклифларнинг амалиётга жорий қилиниши савдо корхоналари иқтисодий самарадорлигини ошириш имкониятларини топишда муҳим омил бўлиб ҳисобланади.
Maqolada Buxoro viloyatida savdo sohasining 2012-2023 yillardagi asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlarining dinamikasi tahlil qilingan. Savdo faoliyati bilan bog‘liq ko‘rsatkichlarning istiqboldagi dinamikasiga baho berishda ijtimoiy-iqtisodiy hodisalarning trend tahlilidan foydalanilib, alohida olingan ko‘rsatkichlarning tematik prognozlari asosida umumlashgan qamrovli prognoz modeli ishlab chiqilgan. Ushbu modellarga asoslangan holda sohani rivojlantirishning 2025-2027 yillarga mo‘ljallangan optimistik va pessimistik prognoz ssenariylarini ishlab chiqish masalalari yoritib berilgan.
Ushbu maqolada turizm sohasiniso‘nggi yillarda iqtisodiyotning muhim tarmog‘i sifatida jadal rivojlanayotganligiga alohida e’tibor qaratilgan. Ko‘pgina mamlakatlar turizm sohasini rivojlantirish orqali nafaqat iqtisodiy foydaga erishishni, balki o‘zlarining milliy urf - odat va an’analarini saqlab qolish, uni jahon hamjamiyatiga namoyon etish va bu orqali o‘zaro do‘stona munosabatlarni rivojlantirishni ko‘zlayotganligi, bu o‘rinda yoshlarning o‘rni sezilarli ekanligi muhokama etilib, taklif va mulohazalar berilgan.
Ushbu maqolada Islom taraqqiyot banki (ITB) guruhiga a’zo-mamlakatlar va tijorat banklari faoliyatida islomiy bank xizmatlarini rivojlantirishda mavjud muammolar tahlili hamda rivojlantirish istiqbollarini takomillashtirish haqida so‘z boradi. Shuningdek, maqolada islomiy bank xizmatlaridan O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari faoliyatida foydalanishni rivojlantirishda mavjud muammolar hamda ularni bartaraf etish bo‘yicha muallif yondashuvlari va takliflari keltirilgan.
Mazkur maqolada hudud iqtisodiyotining rivojlanishida asosiy faktor hisoblangan qishloq xoʻjaligini rivojlantirish boʻyicha muammolar va yechimlar aks etgan.Qishloq xoʻjaligi har qanday mamlakat iqtisodiyotida asosiy tarmoqlardan biri hisoblanadi. Soʻnggi yillarda kuzatilayotgan iqlim oʻzgarishlari va ekologik tanazzul nafaqat tabiiy omillar bilan balki insoniyat taraqqiyotidagi jarayonlar bilan ham bevosita bogʻliq boʻlib, natijada qurgʻoqchiliklarning tez-tez takrorlanishi, chang-toʻzonlarning doimiy kuzatilishiga hamda yogʻingarchiliklar mavsumlarining buzilishiga sabab boʻlmoqda. Bu esa mamlakat qishloq xoʻjaligi tizimiga, qishloq aholisi daromadlariga hamda oziq-ovqat xavfsizligiga jiddiy taʼsir koʻrsatmoqda.
Ushbu maqola Keyns nazariyasida investitsiya jarayonida xoʻjalik yurituvchi subyektlarning xatti-harakatlariga bagʻishlangan. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning axborot paradigmasini shakllantirishning zamonaviy sharoitida investitsiya jarayonini amalga oshirish masalalariga qiziqish ortib bormoqda, bu bir tomondan, barcha texnologik tizimlar va komplekslarning analogdan raqamli sohaga oʻtishi bilan bogʻliq boʻlsa, boshqa tomondan, barqaror iqtisodiy oʻsish uchun asos yaratish uchun xoʻjalik yurituvchi subyektlar tomonidan investitsiyalarni ragʻbatlantirish zarurati bilan bogʻliq.
Ушбу мақолада кичик бизнес корхоналари ишлаб чиқариши иқтисодиётни модернизация қилиш шароитига мослаштириш зарурати инновацион инфратузилмасини шакллантиришга қизиқишнинг кучайишига олиб келди, чунки истиқболларни аниқлаб, ривожланишнинг келгуси тенденцияларини олдиндан кўрмай, бозор шароитида тармоқнинг рақобатбардошлигини ошириш чора-тадбирларни ишлаб чиқишнинг деярли иложи йўқ. Шу боис кичик бизнес корхоналар ишлаб чиқариши инновацион хизматлар инфратузилмасини ривожлантириш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш унга таъсир этувчи муҳим ички ва ташқи омиллар ёритилган.
Ushbu maqolada korxonalarning strategik boshqaruvini takomillashtirish, unga taʼsir qiluvchi omillar, korxonalarning raqobatbardoshligini oshirish yoʻllari hamda boshqaruvning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirish masalalari yoritib berilgan
Maqolada raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish sharoitida savdo xizmatlari ko‘rsatishning barcha biznes jarayonlarini raqamlashtirish, mijozlarning yangicha iste’mol xulq-atvori va taomillarini shakllantirishda bozor subyektlarining yangi formatiga asoslangan raqamli o‘zaro munosabatlar muhitini shakllantirish, an’anaviy biznes modelini omnikanalli shaklga o‘zgartirish va yangi raqamli vositalar, texnologiyalar, bilim, malaka va o‘quvlar, resurslar hamda infratuzilmani shakllantirish imkonini beruvchi savdo xizmatlari raqobatbardoshligini oshirishning raqamli biznes-modelini ishlab chiqish taklif qilingan.
