O'zbekistonda xususiy va kichik tadbirkorlik jadal rivojlanmoqda. Mahalliy
tadbirkorlar va investorlar uchun bir qator qulay huquqiy va iqtisodiy sharoitlar yaratilgan. Milliy
iqtisodiyotda liberallashtirish jarayoni davom etmoqda, bu iqtisodiy ko'rsatkichlarning o'sishiga
ijobiy ta'sir ko'rsatmoqda. Muvaffaqiyatli iqtisodiy rivojlanish aholi farovonligini oshirish uchun
zarur shart-sharoitlarni yaratadi. Biznes muhitini yanada takomillashtirish va yaxshilash hamda
tadbirkorlikni rivojlantirish bo'yicha chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Maqolada xususiy
tadbirkorlikning holati va rivojlanish istiqbollarini tahlil qilish natijalari keltirilgan. Xususiy
sektorni yanada rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari ham tahlil qilindi

Qishloq xoʻjaligini davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash vositalari orasida qishloq xoʻjaligi ishlab chiqaruvchilarini sugʻurtalash muhim oʻrin tutadi, shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada sugʻurtalashni davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash masalalari muhokama qilingan.

Mazkur maqolada O‘zbekistondagi aksiyadorlik jamiyatlarining moliyaviy hisobotlarini tayyorlash va tahlil qilish jarayonlari tahlil qilinadi. Moliyaviy hisobotlarning shaffofligi va xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish masalalari, jumladan, MHXS (IFRS) talablarini qo‘llash orqali investitsion jozibadorlikni oshirish imkoniyatlari muhokama qilinadi. Shuningdek, milliy va xalqaro hisobot standartlarining o‘zaro qiyosiy tahlili hamda zamonaviy raqamli texnologiyalarni moliyaviy tahlilda qo‘llash afzalliklari yoritib berilgan. Korporativ sektorda moliyaviy barqarorlikni ta’minlash va uning kelajakdagi rivojlanishi uchun tahlillar asosida tavsiyalar berilgan.

Tijorat banklari aktivlar portfellarining sifatini taʼminlash ularning moliyaviy barqarorligi va likvidiligini taʼminlashning zarurligi hozirgi kundagi dolzarb masalalardan biri boʻlib hisoblanadi. Ushbu ilmiy maqolada tijorat banklari aktivlarini samaradorligini oshirish yoʻllari boʻyicha ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishga harakat qilindi.

Maqolada O‘zbekistonning so‘nggi yillarda barqaror rivojlanish sohasidagi yutuqlari, jumladan qayta tiklanadigan energiya manbalarini joriy etish, chiqindilarni qayta ishlash darajasini oshirish va qonunchilik tashabbuslari tahlil etilgan. Moliyaviy rag‘batlantirishning muvaffaqiyatli amaliyotini ko‘rsatuvchi Yevropa Ittifoqi mamlakatlari, AQSH, Xitoy, Qozog‘iston va boshqa mamlakatlarning xalqaro tajribasi taqdim etilgan. Maqolada milliy “yashil fond”ni yaratish, imtiyozli kreditlash dasturlarini ishlab chiqish, ta’lim tashabbuslari va investitsiya muhitini yaxshilash bo‘yicha tavsiyalar berilgan. Ushbu chora-tadbirlarning amalga oshirilishi qayta tiklanadigan energiya ulushini oshirish, CO₂ chiqindilarini kamaytirish va ekologik toza sanoatda yangi ish o‘rinlarini yaratish imkonini beradi.

Hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan barqaror rivojlantirish, hududlar o‘rtasidagi tafovutlarni qisqartirish, mahalliy byudjetlarning daromad bazasini mustahkamlash bugungi kunda O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan davlat iqtisodiy siyosatining muhim yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Jumladan, Taraqqiyot strategiyasida ham hududlar iqtisodiyotini yaqin istiqbolda 1,6 baravar oshirish vazifasining belgilab berilishi hududlarni rivojlantirish imkoniyatlarini chuqur tahlil qilishni talab qiladi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada mahalliy byudjetlarning daromad bazasini mustahkamlash yo‘llari tahlil qilingan.

Maqolada korxonalarning moliyaviy-xo‘jalik faoliyati davomida turli chet el kompaniyalari bilan bog‘liq operatsiyalar natijasida yuzaga keladigan valuta kurs farqlarining turlari hamda ularning korxona buxgalteriya hisobi tizimida hamda soliq qonunchiligiga ko‘ra tan olinishi o‘rganilgan. Olib borilgan tadqiqotlar bo‘yicha xulosa hamda takliflar berilgan.

Ushbu maqolada korporativ ijtimoiy mas'uliyat (KIM) konsepsiyasi va uning zamonaviy iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik muammolar kontekstida rivojlanishi koʻrib chiqiladi. Muallif Govard Bouen va Archi Kerollning ishlari asosida KIMning tarixiy rivojlanishini tahlil qiladi va ISO 26000:2010 kabi xalqaro standartlarni koʻrib chiqadi. Tadqiqot metodologiyasi xalqaro va milliy amaliyotlarni solishtirma tahlilini oʻz ichiga oladi. Maqolada kompaniyalar ijtimoiy loyihalarni raqobatbardoshlik va barqaror rivojlanishga hissa qoʻshuvchi investitsiyalar sifatida koʻradiganligi taʼkidlanadi. Muvaffaqiyatli kompaniyalarning misollari keltirilgan va Oʻzbekistonda KIMning rivojlanishidagi toʻsiqlar tahlil qilingan, shuningdek, ularni yengib oʻtish yoʻllari taklif etilgan.

Ushbu maqolada maxsus iqtisodiy hududlarning nazariy-uslubiy asoslari o‘rganilgan bo‘lib, erkin iqtisodiy hamda maxsus iqtisodiy zonalarning farqli jihatlari keltirilgan. Maqolaning maqsadi Jahon xo’jaligida maxsus iqtisodiy hududlarning shakllanishi, ya’ni tashkil qilish va jahon xo’jaligida maxsus iqtisodiy hududlar faoliyatini rivojlantirish orqali “iqtisodiy mo’jiza”ga erishgan va milliy iqtisodiyot taraqqiyotida tashqi savdo-sotiq siyosatini ilmiy nuqtai nazardan tadqiq etish, uning ijobiy tomonlarini umumlashtirish asosida O’zbekistonda maxsus iqtisodiy hududlarni tashkil qilish va uni rivojlantirish istiqbollari, hamda maxsus iqtisodiy hududlarlarni tashkil etishdagi jahon tajribasidan O’zbekistonda foydalanish imkoniyatlari borasida takliflar ishlab chiqishdan iboratdir. Tadqiqot natijasida quyidagi xulosa va takliflar shakllantirilgan: erkin iqtisodiy zonalar ham maxsus iqtisodiy zonalarning bir turi bo‘lsa, erkin zonalar erkin portlar faoliyatini tavsiflaydi; xorijiy mamlakatlar amaliyotida maxsus iqtisodiy zonalarning erkin savdo zonalari, erkin ishlab chiqarish hududlari, erkin iqtisodiy hududlar, texnologik-innovatsion parklar va boshqa turlari keng qo‘llaniladi.

Jamiyatda xotin-qizlar bandligini ta’minlash iqtisodiy taraqqiyotni ta’minlashning muhim tashkil etuvchilaridan biri hisoblanadi, shundan kelib chiqqan holda mazkur maqolada yoshlar, xususan, xotin-qizlar bandligini ta’minlashda kasbiy tayyorgarlikning o‘rni muhokama qilingan.

Ushbu maqolada mualliflar O‘zbekiston Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi o‘rtasidagi o‘zaro savdoning bugungi holati, uning tovar tarkibi va dinamikasini tahlil qilgan.

Maqolada “Pensiya tizimini moliyalashtirishning amaliy tahlili” tushunchasining mazmuni va ahamiyati, pensiya jamg‘armasining daromadlari va xarajatlari, pensiya jamg’armasining moliyaviy manbalari, pensiya jamg’armasiga ta’sir etuvchi demografik, iqtisodiy, ijtimoiy omillar, davlat pensiya ta’minoti, jamg’arib boriladigan pensiya ta’minoti, xususiy pensiya ta’minoti, taqsimlanuvchi va aralash pensiya modellari tahlili amalga oshirilgan.

Mazkur ishda xorijiy investitsiyalarning iqtisodiy mohiyati va ularning mamlakat iqtisodiyotiga ko‘rsatadigan ta’siri o‘rganiladi. Xorijiy investitsiyalar – bu xorijiy investorlar tomonidan boshqa mamlakat iqtisodiyotiga kiritilgan kapital bo‘lib, ular yangi ishlab chiqarish quvvatlarini yaratish, texnologiyalarni olib kirish va kadrlar malakasini oshirish orqali iqtisodiy o‘sishga turtki beradi. Maqolada xorijiy investitsiyalarning asosiy turlari, ularni qabul qiluvchi mamlakat iqtisodiyotidagi funksiyalari, iqtisodiyotga ta’sir qiluvchi omillari va foydalari ko‘rib chiqiladi.

Hukumat tomonidan amalga oshiriluvchi iqtisodiy siyosatning pirovard maqsadi aholi turmush darajasini oshirish hisoblanadi. Aholi turmush darajasi ko‘p qirrali va murakkab iqtisodiy kategoriya hisoblanadi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada aholi turmush darajasining iqtisodiy mazmuni ochib berilgan va bu borada mualliflik yonlashuvlari ilgari surilgan.

Hozirgi vaqtda ko'pgina rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarning milliy iqtisodiyotida ijtimoiy muammolarni hal qilish muhim ahamiyat kasb etmoqda. O‘zbekistonda ham bu muammolarga davlatimiz siyosatida munosib e’tibor qaratilmoqda. Ishda nafaqat qashshoqlik muammolari, balki ushbu masala bo'yicha tavsiyalar ham berilgan.

Bugungi iqtisodiyotni harakatlantiruvchi muhim dastaklardan biri – bu inson kapitali hisoblanadi. Inson kapitali sifatini yaxshilash va uni boyitish iqtisodiyotning har qaysi bo‘g'inida muhim o‘rin tutadi.Iqtisodiyotning innovasion rivojlanishini ta'minlashning muhim manbalaridan biri bo‘lgan inson kapitalini tadqiq etish masalalariga mahalliy va xorijiy olimlar katta e'tibor qaratishmoqda.Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada inson kapitalini tadqiq etishdagi nazariy yondashuvlar va tendentsiyalar tahlil qilinadi.

Maqolada diversifikatsiya atamasi uning tarixi va yevropa, rus, o`zbek olimlarning bu borada bergan ta`riflari keltirilgan va muallif tomonidan ham ta`rif berilgan. Diversifikatsiyaning globallashuv jarayonida xizmatlar sohasidagi o`rni, ahamiyati va uning turlari tahlil qilingan. Raqobatli bozor sharoitida diversifikatsiya qanday yordam bera olishi yoritib berilgan bo`lib, u orqali moliyaviy barqarorlikka erishish mumkinligi, u bozorda o`z o`rniga ega bo`lishi, xatarlarni baholay olish qobiliyatiga ega bo`lishi, resurslarni to`g`ri taqsimlay olishi, iqtisodiy tanazzulga chidamlilik, sohaga oid qiyinchiliklarga yechim kabilarga bardosh bera olishi mumkinligi haqida batafsil keltirib o`tilgan. Xizmatlarni diversifikatsiya qilish orqali mijozlarni ko`paytirish, ularning sodiqliligiga erishish mumkinligi to`g`risida maqolada ma`lumotlar keltirilgan.

Ushbu maqolada kreativ iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha milliy va xorijiy tajriba tahlili, uning mamlakat eksport salohiyatini oshirish jarayonlari va fuqarolar farovonligini oshirishdagi ahamiyati, turli mamlakatlarda ko‘rilayotgan huquqiy, tashkiliy va amaliy chora-tadbirlar ko‘rib chiqiladi, jahon boʻyicha, shuningdek, davlat organlari faoliyatini mazkur yoʻnalishda yanada takomillashtirish boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqadi.

Maqolada islom bank faoliyati, uni iqtisodiyot o‘sishiga ta’siri, an’anaviy banklar bilan farqlari, ishlash prinsiplariga oid adabiyotlar o‘rganilib, ularning natijalari bayon etilgan. O‘zbekiston milliy iqtisodiyotini rivojlantirishda islom banklarini tashkil etish bo‘yicha muammo va yechimlar berildi.

Maqolada bank sektorini raqamlashtirishning zamonaviy tendensiyalari ko‘rib chiqiladi, xalqaro tajribani tahlil qilish va O‘zbekistonda raqamli texnologiyalarni joriy etishning o‘ziga xos xususiyatlariga e’tibor qaratiladi. Tinkoff Bank, WeBank va Monzo kabi banklarning muvaffaqiyatli o‘zgarishi misollari keltirilgan, ular mobil ilovalar, sun’iy intellekt, blockchain texnologiyalari va CRM tizimlaridan foydalanish samaradorligini namoyish etadi. Kapitalbank ATBni raqamlashtirish kontekstida rivojlantirish istiqbollari, shu jumladan yangi texnologiyalarni joriy etish, mijozlar xizmatini takomillashtirish va axborot xavfsizligini mustahkamlash o‘rganildi. Tahlil asosida milliy xususiyatlar va xalqaro tajribani hisobga olgan holda O‘zbekiston bank tizimining raqamli transformatsiyasini jadallashtirish bo‘yicha tavsiyalar berildi.

Ushbu maqolada Skandinaviya mamlakatlarining iqtisodiy rivojlanish modellari solishtirilib tahlil qilinadi. Norvegiya, Shvetsiya, Finlyandiya, Daniya va Islandiya yuqori soliqlar va innovatsion iqtisodiyotlarni o'z ichiga olgan davlatlar misolida keltiriladi. Ushbu davlatlar dunyoning eng nufuzli reytinglarida yuqori o'rinlarni egallab kelishmoqda, bu esa ularning iqtisodiy siyosatlarining muvaffaqiyatini ko'rsatadi. Maqolada Skandinaviya mamlakatlarining iqtisodiy inqirozga bardoshli va ijtimoiy adolat tamoyillariga asoslangan iqtisodiy modellari haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, har bir mamlakatning o'ziga xos iqtisodiy va ijtimoiy siyosatlari tahlil qilinadi va ularning samaradorligi baholanadi.

Ushbu maqolada inflyatsiyaning aholining xarid qobiliyatiga ta'siri, shuningdek, bu jarayonning turli ijtimoiy guruhlarning uy xo'jaliklari uchun oqibatlari ko'rib chiqiladi. Mavjud adabiyotlar tahlili va o‘zimizning tadqiqotimiz asosida inflyatsiyaning asosiy sabablari, uning fuqarolarning real daromadlariga ta’siri va iste’mol shakllarining o‘zgarishi aniqlandi. Maqolada, shuningdek, inflyatsiyaning salbiy oqibatlaridan davlat tomonidan ham, individual darajada ham himoya qilish choralari taklif etiladi. Tadqiqot natijalari inflyatsiya mexanizmlarini va uning uy xo'jaliklari iqtisodiyotiga ta'sirini tushunish muhimligini ta'kidlaydi, shuningdek, inflyatsiya jarayonlari bilan bog'liq risklarni minimallashtirishga yordam beradigan strategiyalarni amalga oshirishni tavsiya qiladi.

Bugungi kunda global rivojlanish iqtisodiy faoliyat yurituvchi sub’yektlar oldiga o‘z faoliyatlarini raqamlashtirish vazifasini dolzarb qilib qo‘ymoqda. Raqamlashtirish alohida shaxs, mikro, mezo va makro darajada iqtisodiy faoliyat samaradorligin oshirishning muhim manbai hisoblanadi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada raqamlashtirish sharoitida inson kapitalini rivojlantirish masalalari bayon qilinadi.

Inson kapitalining davlatning iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy rivojlanishining asosiy omili sifatidagi roli doimiy ravishda o‘sib bordi va o‘sishda davom etmoqda. Insoniyat o‘z taraqqiyotida sanoat bosqichidan postindustrial bosqichga o‘tgandan so‘ng, intellektual resurslar jamiyat taraqqiyoti va farovonligining asosiy omillaridan biriga aylandi. Rivojlangan mamlakatlarning milliy boyligida aynan inson kapitalining yuqori ulushi ularning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining yuqori darajasini tushuntiradi. Ushbu maqolada mamlakatning iqtisodiy o‘sishini ta'minlash uchun inson kapitaliga investitsiyalarning ahamiyatini ko‘rib chiqadi. Ushbu maqolada inson kapitaliga investitsiyalarning iqtisodiyot faoliyati samaradorligi, shuningdek jamiyatning siyosiy va ijtimoiy barqarorligi uchun ahamiyati ko‘rib chiqiladi.

Bozor iqtisodiyoti erkin tadbirkorlikka, sohibkorlikka asoslangan iqtisodiyotdir. Shuning uchun ham xususiy sektorda tadbirkorlik faoliyatining shakllanishi va rivojlanishi uchun iqtisodiyotda tadbirkorlik muhitini yaxshilashga hamda shu orqali iqtisodiyot tarmoqlarini yanada daromadligini oshirish, aholini ish bilan bandligini yaxshilash, farovonligini yuksaltirishga erishishdir. Bunday ustuvor natijalarga erishishda mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar xususiy sektorda tadbirkorlikning rivojlanishiga hamda shu asosda, iqtisodiy o‘sishga va milliy iqtisodiyotni barqaror rivojlanishini ta’minlashga qaratilgandir.