SANOAT 4.0 SHAROITIDA IJTIMOIY-IQTISODIY TIZIMLARNING TRANSFORMATSIYASI

Mualliflar

  • Rossiya tabiiy fanlar akademiyasi professori (Rossiya Federatsiyasi), Xalqaro nazariy va amaliy fanlar akademiyasi (AQSH), Oziq-ovqat texnologiyasi va muhandisligi xalqaro instituti, Fargʻona davlat texnika universiteti

DOI:

https://doi.org/10.60078/2992-877X-2025-vol3-iss4-pp143-153

Annotasiya

Ushbu tadqiqotda "Industriya 4.0" konsepsiyasi doirasida toʻrtinchi sanoat inqilobining G7 mamlakatlari, Rossiya, Qozogʻiston va Oʻzbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy tizimlariga oʻzgartiruvchi taʼsiri zamonaviy ilmiy dalillarga asoslanib oʻrganiladi. Tadqiqotda katta maʼlumotlar (Big Data), narsalar interneti (IoT) va kiber-fizik tizimlar kabi raqamli texnologiyalarning integratsiyasi sanoat ishlab chiqarishni qayta shakllantirishi, resurslardan foydalanish samaradorligini oshirishi va barqaror rivojlanishga yordam berishi, shu bilan birga ijtimoiy va institutsional muammolarni keltirib chiqarishi koʻrib chiqiladi. Tadqiqotda tizimli tahlil va qiyosiy yondashuv qoʻllaniladi, bu esa Rossiyada Smart Grid kabi aqlli texnologiyalarning va Oʻzbekistonda IoT asosidagi qishloq xoʻjaligi yutuqlarining turlicha qoʻllanilishi hamda G7 mamlakatlarining avtomatlashtirish sohasidagi yetakchiligini taʼkidlaydi. Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatadiki, Industriya 4.0 iqtisodiy oʻsish va ekologik foyda keltirsa-da, u mehnat bozoridagi buzilishlarni kuchaytiradi va resurslarga boʻlgan talabni oshiradi, bu esa mustahkam institutsional islohotlar va "Adolatli oʻtish" tizimini joriy etishni talab qiladi. Ushbu qiyosiy tahlil turli iqtisodiy kontekstlarda texnologik taraqqiyot va ijtimoiy adolatni muvozanatlash uchun maxsus strategiyalarni ishlab chiqish zarurligini taʼkidlaydi.

Kalit so‘zlar:

Industriya 4.0 raqamlashtirish barqaror rivojlanish kiber-fizik tizimlar aqlli texnologiyalar iqtisodiy transformatsiya adolatli oʻtish

Bibliografik manbalar

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2019). Automation and new tasks: How technology displaces and reinstates labor. Journal of economic perspectives, 33(2), 3-30.

Adebayo, T. S. (2022). Renewable energy consumption and environmental sustainability in Canada: does political stability make a difference? Environmental Science and Pollution Research, 29(40), 61307-61322.

Alibekova, G., et al., (2020). Digital Transformation Enablers and Barriers in the Economy of Kazakhstan. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(7), 565–575. https://doi.org/10.13106/JAFEB.2020.VOL7.NO7.565

Badii, M. H., Guillen, A., & Abreu, J. L. (2017). La industria y el desarrollo sostenible. Revista Daena: International Journal of Good Conscience, 12(1).

Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The second machine age: Work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. WW Norton & company.

FAA. (2024). Small aviation and IoT integration report. Federal Aviation Administration.

Industry 4.0 Working Group. (2023). Cyber-physical systems in German manufacturing. German Federal Ministry of Economics.

Kovaliuk, T., & Kobets, N. (2021, September). The Concept of an Innovative Educational Ecosystem of Ukraine in the Context of the Approach" Education 4.0 for Industry 4.0". In ICTERI (pp. 106-120).

Massel, L., & Street, L. (2023, September). Check for updates Smart Digital Twins as a Trend of Energy Systems Intellectualization in Russia. In Proceedings of the Seventh International Scientific Conference “Intelligent Information Technologies for Industry” (IITI’23): Volume 2 (Vol. 777, p. 334). Springer Nature.

Nakamura, K., et al., (2024). Uncovering insights from big data: change point detection of classroom engagement. Smart Learning Environments, 11(1), 31.

Nakamura, T. (2023). Big Data and climate modeling in Japan. Environmental Economics and Policy Studies, 25(2), 123–140. https://doi.org/10.1007/s10018-023-00345-6

North, D. C. (1990). Institutions, institutional change and economic performance. Cambridge university press.

Pasqualino, R., Demartini, M., & Bagheri, F. (2021). Digital transformation and sustainable oriented innovation: A system transition model for socio-economic scenario analysis. Sustainability, 13(21), 11564. Doi: https://doi.org/10.3390/su132111564

Porter, M. E., & Heppelmann, J. E. (2015). How smart, connected products are transforming companies. Harvard business review, 93(10), 96-114.

rosstat.gov.ru. (n.d.). Федеральная служба государственной статистики. [online] Available at: https://rosstat.gov.ru/.

Schwab, K. (2024). 8. The Fourth Industrial Revolution-What It Means and How to Respond. In Handbook of Research on Strategic Leadership in the Fourth Industrial Revolution (Vol. 29). Edward Elgar Publishing.

Sembekov, A., et al. (2021). Digital modernization of Kazakhstan's economy in the context of global trends. Economic Annals-XXI/Ekonomìčnij Časopis-XXI, 187.

Siemens. (2024). Smart Factory: The future of manufacturing. Siemens AG.

Szabó-Szentgróti, G., Végvári, B., & Varga, J. (2021). Impact of Industry 4.0 and digitization on labor market for 2030-verification of Keynes’ prediction. Sustainability, 13(14), 7703. Doi: https://doi.org/10.3390/su13147703

UNEP (2024). Resource Consumption in the Digital Age. https://www.unep.org/

UNEP (n.d.). UNEP - UN Environment Programme. [online] UNEP - UN Environment Programme. Available at: https://www.unep.org/.

Union, I. G. (2016). IndustriAll Work: Monthly Newsletter. Verlag nicht ermittelbar.

Usmonov J. R. (2024). Raqamli iqtisodiyot va raqamlashtirish konsepsiyasi. Journal of marketing, business and management, 3 (4), 6-13.

Xujamatov, H., & Toshtemirov, T. (2022). IoT ga asoslangan 4.0 qishloq xoʻjaligida monitoring tizimi. Ilm-fan va innovatsion rivojlanish, 5(2), 152–159. Retrieved from https://ilm-fan-journal.csti.uz/index.php/journal/article/view/47

Yang, H., & Wang, G. (2023). The impact of computing infrastructure on carbon emissions: An empirical study based on China National Supercomputing Center. Environmental Research Communications, 5(9), 095015.

Zakharov, V. Y., et al., (2019). Mechanisms of integration and cooperation of complex economic systems in accordance with the concept of "Industry 4.0". Russian Journal of Innovation Economics, 9(4), 1341-1356. https://doi.org/10.18334/vinec.9.4.41283

Бегалов, Б. А., Жуковская, И. Е., Жомолов, М. М., & Абдурахмонов, А. Д. У. (2023). Статистический анализ инвестиций в основной капитал в Республике Узбекистан в условиях цифровой трансформации. Цифровые модели и решения, 2(3), 37-50.

Белокрылов, К. (2022). Институционально-цифровая трансформация механизма использования государственных расходов. Litres. Южный Федеральный Университет, ISBN: 978-5-9275-3786-0.

Городецкий, А. Е. (2022). Технологический переход: экономический кризис, санкции и новая технологическая повестка дня. Экономическое возрождение России, (3 (73)), 71-88.

Кениг А.В. (2022). Цифровая экономика и ее влияние на экономический рост: российские и глобальные тенденции. Теория и практика сервиса: экономика, социальная сфера, технологии, (4 (54)), 10-14.

Ли М. Р. (2024). Цифровизация экономики на пути обеспечения продовольственной безопасности: сущность явления, проблемы и риски. Innovations in Science and Technologies: Vol. 1 No. 8 (2024): Special Issue. https://innoist.uz/index.php/ist/article/view/532/531

Салимзянова, Э. Ш. (2022). Цифровая трансформация непрерывного медицинского образования в условиях глобальных вызовов. Казанский федеральный университет, архив.

Халилов, Н. Х., & Сафина, Н. Т. (2022). Роль цифровизации в развитии социально-экономических систем в Республике Узбекистан. In Colloquium-journal (No. 15 (138), pp. 83-85). Голопристанський міськрайонний центр зайнятості.

Халин В.Г., & Чернова Г.В. (2018). Цифровизация и ее влияние на российскую экономику и общество: преимущества, вызовы, угрозы и риски. Управленческое консультирование, (10 (118)), 46-63.

Yuklashlar

Nashr qilingan

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Kurpayanidi, K. (2025). SANOAT 4.0 SHAROITIDA IJTIMOIY-IQTISODIY TIZIMLARNING TRANSFORMATSIYASI . In Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil. https://doi.org/10.60078/2992-877X-2025-vol3-iss4-pp143-153