Moliyaviy hisobot xalqaro standartlari bugungi kunda global iqtisodiyotning ajralmas qismiga aylangan. Ularning asosiy maqsadi moliyaviy hisobotlarni ishlab chiqishda yagona yondashuvni taʼminlash, xalqaro miqyosda taqqoslashni osonlashtirish va investorlar uchun shaffoflikni oshirishdir. Xalqaro moliyaviy hisobot standartlari koʻplab mamlakatlar tomonidan qabul qilingan boʻlib, bu biznes jarayonlarini muvofiqlashtirish, kompaniyalar faoliyatining samaradorligini baholash, va moliyaviy axborotni standartlashtirish uchun katta ahamiyatga ega. Shu bilan birga, hisob tizimining xalqaro standartlarga moslashishi, kompaniyalar uchun nafaqat qonuniy talablarni bajarish, balki biznes jarayonlarida raqobatbardoshlikni oshirish uchun ham muhimdir. Ushbu maqolada, moliyaviy hisobot xalqaro standartlarining hisob tizimidagi integratsiyasi, uning mohiyati va foydalari, shuningdek, joriy qilish jarayoni va xalqaro mamlakatlar tajribasi haqida soʻz yuritiladi.
Ushbu mаqolаdа bugungi kundа dunуo iqtisodiуotining integrаtsiуаlаshuvi jаrауonidа O‘zbekistondа moliуаviу hisobotning xаlqаro stаndаrtlаrigа (MHXS) o‘tishning dolzаrbligi vа аhаmiуаti hаqidа so‘z уuritilgаn. Shuningdek, BHMS аsosidа tuzilgаn moliуаviу hisobotlаrni MHXSgа muvofiq uуg‘unlаshtirish mаsаlаlаri, trаnsformаtsiуа qilish bosqiсhlаri keltirib o‘tilgаn. Hаmdа milliу stаndаrtlаr vа xаlqаro moliуаviу hisobot stаndаrtlаri o‘rtаsidаgi fаrqlаr tаhlil qilingаn.
Ushbu ishning mavzusi Xalqaro moliyaviy hisobot standartlari (IFRS) va Buxgalteriya hisobining milliy standartlari (BHMS) boʻyicha asosiy vositalar hisobini taqqoslashga bagʻishlangan. Asosiy vositalar tashkilotning moliyaviy holatida muhim rol oʻynaydigan eng muhim uzoq muddatli aktivlardir. Tadqiqotda ikki tizim oʻrtasidagi aktivlarni hisobga olish, baholash, oʻlchash, amortizatsiya qilish va hisobdan chiqarish yondashuvlaridagi asosiy farqlar oʻrganiladi. Asosiy vositalarni qayta baholashga, eskirish usullariga, shuningdek taʼmirlash va modernizatsiyaga xarajatlarni hisobga olish yondashuvlariga alohida eʼtibor qaratilgan. Maqolada turli standartlar moliyaviy hisobot va boshqaruv qarorlarini qabul qilishga qanday taʼsir qilishi, shuningdek, bir buxgalteriya tizimidan ikkinchisiga oʻtishda qanday muhim jihatlarni hisobga olish kerakligi tahlil qilinadi. Tadqiqot turli huquqiy va iqtisodiy muhitda ishlaydigan buxgalterlar, moliya mutaxassislari va menejerlar uchun muhim boʻlgan IFRS moslashuvchanligi va cheklovlarini tahlil qilishga qaratilgan.
Lizing oluvchi korxonalarda ijara hisobining moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari (MHXS) asosida takomillashtirilishi moliyaviy shaffoflikni oshirish, aktivlar va majburiyatlarni aniq aks ettirish hamda investitsion jozibadorlikni kuchaytirishga xizmat qiladi. MHXS 16 "Ijara" standarti asosida lizing majburiyatlarini balansda toʻgʻri aks ettirish va korxonalarning moliyaviy holatini real aks ettirish koʻrib chiqilgan.
Maqolada asosiy vositalar hisobini uslubiy va tashkiliy jihatdan takomillashtirish masalalari yoritilgan. Jumladan, asosiy vositalarni BHMS va MHXS asosida tan olish mezonlari, asosiy vositalarning kirimi, turkumlanishi, chiqib ketishi, moliyaviy hisobotlarda asosiy vositalar toʻgʻrisidagi axborotlarni to‘g‘ri yetkazib berish haqida toʻxtalib oʻtilgan.
