Mamlakat iqtisodiyoti uchun energiya talabini prognoz qilish, oldindan baholash uchun ishonchli prognozlash usullarini ishlab chiqish zarur. Bu iqtisodchilar uchun isteʼmolchilarning energiyaga boʻlgan ehtiyojlarini aniqroq kuzatish va tahlil qilish imkonini beradi. Shu maqsadda ushbu tadqiqot amalga oshirilib, Oʻzbekiston Respublikasi energiya isteʼmoli hajmi 1985-2023 yillar oraligʻida yigʻilgan maʼlumotlarga asoslanib, uzoq muddatli energiya isteʼmolining prognozini aniqlandi. Prognozlash jarayonida ekonometrik ARIMA modeli qoʻllanildi. Eng yaxshi ARIMA tartibini aniqlash boʻyicha Boks–Jenkins metodologiyasidan foydalanildi. Natijalariga koʻra, ARIMA (0,1,3) modeli eng kichik xatolik bilan eng optimal model deb topildi. Ushbu model asosida umumiy prognoz natijalari boʻyicha oʻrtacha foiz xatolik 7,2 foizni tashkil etdi. Energiya isteʼmoliga doir uzoq muddatli taktik qarorlar qabul qilishda ARIMA eng samarali model ekanligi aniqlandi.
Ushbu maqolada O'zbekiston Respublikasining makroiqtisodiy ko'rsatkichlarini tahlil qilish va bashorat qilish uchun ARIMA modelidan foydalanish ko'rib chiqildi. ARIMA modelidan foydalanish yalpi ichki mahsulot (YaIM), sanoat mahsuloti, asosiy kapitalga investitsiyalar va aholi daromadlari kabi ko'rsatkichlar uchun barqaror tendensiyalarni aniqlash va aniq bashoratlarni taqdim etishga imkon berdi.
