Ушбу мақолада товар ва молия бозорларида монополияни босқичма-босқич қисқартириш, имтиёзлар ва преференциялар бериш тизимининг самарадорлигини ошириш, шунингдек, қонунчиликни тартибга солиш тизимини қисқартириш орқали республика иқтисодиётининг рақобатбардошлигига салбий таъсирни янада камайтиришга алоҳида эътибор қаратилган. Хўжалик юритувчи субъектлар зиммасига юклаш ва солиқ маъмуриятчилигини амалга ошириш ва республика солиқ мажбуриятларини бажаришда солиқ тўловчиларнинг ўзаро ҳамкорлигини тубдан яхшилаш назарда тутилган.
Mazkur maqolada O‘zbekiston qimmatli qog‘ozlar bozorining rivojlanish darajasi, mavjud muammo va kamchiliklari tahlil qilingan. Tadqiqot davomida fond bozorining joriy holati, davlat va xususiy sektordagi qimmatli qog‘ozlar faoliyati hamda ularning iqtisodiy samaradorligi ko‘rib chiqilgan. Qimmatli qog‘ozlar bozorining likvidlilik darajasi, investitsiya vositalarining cheklanganligi, xalqaro moliya bozorlariga integratsiya jarayonining pastligi hamda moliyaviy savodxonlikning yetishmasligi asosiy muammolar sifatida aniqlangan. Shuningdek, maqolada kapital bozori infratuzilmasining rivojlanmaganligi, axborot asimmetriyasi va islomiy moliyalashtirish imkoniyatlarining cheklanganligi kabi omillar o‘rganilgan.
Mazkur maqolada O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish korxonalarini soliqqa tortishning ilmiy-nazariy masalalari, alohida yondashuvlar asosida xizmatlar sohasini rivojlantirish, tadbirkorlik subyektlarini moliyaviy resurslar va infratuzilma bilan ta’minlash hamda ularga qulay soliq rejimini joriy etish” bugungi kundagi dolzarb masalalar sifatida belgilab olinganki, bu esa xizmat ko‘rsatish korxonalariga qulay soliq rejimlarini qo‘llash va uning natijadorligiga erishishga yo‘naltirilgan ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirishni taqozo etadi. Shu bilan birgalikda tadbirkorlik sub’ektlariga xizmat ko‘rsatishni yangi bosqichga chiqarish, aholining soliq ma’murchiligi bo‘yicha savodxonligini yanada oshirish, tadbirkorlikni qo‘llabquvvatlash, teng raqobat sharoitini yaratish va iste’molchilarning huquqlarini kafolatlash hamda yashirin iqtisodiyotni jilovlashda keng jamoatchilikning faol ishtirokini rag‘batlantirishga asoslangan ma’murchilikni takomillashtirish yoritilgan. Shu bilan birga, sohalar o‘rganilib, xorij tajribasi, mamlakatimizda uni qo‘llash bo‘yicha ilmiy-amaliy xulosa va takliflar shakllantirilgan.
Tijorat banklarining milliy iqtisodiyotdagi raqobatbardoshligini oshirish, xalqaro integratsiya va iqtisodiy jarayonlardagi o’rnini yanada mustahkamlash, shuningdek, banklar faoliyatining jahon talablari va standartlariga muvofiqligini tekshirish va baxolashda ichki nazorat, ya’ni audit xizmatining alohida o’rni va ahamiyati bor. Maqolada yuqoridagi masalalar ko’rib chiqilgan, ichki audit xizmatini takomillashtirishga doir taklif va tavsiyalar berilgan.
Мақолада давлат бюджетини шакллантиришда солиқларнинг ўрни, солиққа тортишда тўғри ва эгри солиқларнинг нисбатини аниқлаш муаммосига доир назарий ёндашувлар кўриб чиқилган. Уларнинг оптимал нисбатини аниқлаш мақсадида қиёсий таҳлил қилинган. Шу билан бирга, иқтисодиётда яширин айланма савдо ва умумий овқатланиш, автотранспортда ташиш, уй-жой қурилиши ва таъмирлаш, тураржой хизматларини кўрсатиш каби соҳалар ўрганилиб, хориж тажрибаси, мамлакатимизда уни қўллаш бўйича илмий-амалий хулоса ва таклифлар шакллантирилган.
ushbu maqolada mamlakatimiz turizmni rivojlantirish orqali iqtisodiy samaradorlikka erishish bo‘yicha ulkan salohiyatga ega ekanligiga alohida eʼtibor qaratilgan. Rossiya mintaqalarida, ayniqsa Shimoliy Kavkazda va Karachay-Cherkes Respublikasida togʻ-changʻi kurortlarini rivojlantirishda investitsiya resurslarini to‘plashning institutsional va iqtisodiy sharoitlari va mexanizmlarini nazariy asoslash va ishlab chiqish.
Ushbu ilmiy maqola avtomobil transporti korxonalarining iqtisodiy jihatlarini, daromad va foyda, uning turlari hamda avtotransport korxonalarida rentabellikni aniqlashga qaratilgan. U operatsion samaradorlik, xarajatlarni boshqarish va daromadlarni optimallashtirish kabi foyda shakllanishiga ta'sir qiluvchi turli omillarni o'rganadi. Bundan tashqari, u moliyaviy va operatsion istiqbollarni hisobga olgan holda ushbu korxonalarda ishlab chiqarish rentabelligini baholash uchun qo'llaniladigan ko'rsatkichlar va usullarni o'rganadi.
Мақолада мамлакатимизда ишлаб чиқариш қувватларини ошириш, ишлаб чиқариш соҳасида хаётийликни таъминлаш, самарадорликка эришишда бошқарув жараёнини тўғри ташкил этишда этишда ишлаб чиқариш корхоналарида рисларни бошқаришнинг ташкилий-иқтисодий механизмларини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилди.
Ушбу мақолада Хитой енгил саноатининг ривожланиш жараёнлари, унинг афзалликлари, кийим-кечак, тўқимачилик саноатининг ривожланиш тенденцияларини ўсиши, капитал сиғимининг ошиши ва бозор консалидациялашувининг бошланиши, ишлаб чиқаришнинг автоматлашуви ва самарадорлигининг ўсиши, ҳалқаро бозорлар томонидан рақобатнинг кучайиши бу ҳам тармоқдаги ўзаро муносабатларни характерли ва таркибий тузилмасининг ўзгаришлари ўрганиб чиқилган .Ўзбекистонга мос жиҳатлари таҳлил қилинган ва асослаб берилган.
Konsolidatsiyalashgan moliyaviy hisobotlarni tuzish uchun tashkiliy jihatlarini alohida bosqichlarini aniqlash hamda hisob siyosatiga tegishli bandlarini shakllantirish ochib berilgan. Tashkiliy mexanizmlarni takomillashtirish orqali hisobot tuzish jarayonini yanada samarali va aniq amalga oshirish yo‘llari ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, mazkur jarayonda qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan innovatsion yondashuvlar va ichki nazorat tizimlarini kuchaytirish taklif etiladi. Ish natijalari aksiyadorlik jamiyatlarining moliyaviy shaffofligini oshirishga va investitsiyaviy jozibadorligini kuchaytirishga xizmat qiladi.
Минтақавий иқтисодий ривожланиш узоқ вақт давомида иқтисодчилар, географлар, режалаштирувчилар ва минтақа олимларининг қизиқишини уйғотди. Ва, албатта, бу давлат ва бизнес идораларида миллийдан тортиб ҳудудий ва маҳаллий даражагача бўлган катта амалиётчилар гуруҳини ишлаб чиққан соҳадир. Катта ва кичик шаҳарлар ва ҳудудларни режалаштиришда иқтисодий ривожланиш масалалари энди стратегик режалаштириш жараёнларига бирлаштирила бошланди. Ушбу мақолада минтақавий иқтисодиётни бошқариш шакл ва усуллари бўйича олимлар фикр ва хулосалари келтирилган.
Axborot texnologiyalarining rivojlanishi va mehmonxona xizmatlari bozorida raqobatning kuchayishi zamonaviy mehmonxonalar faoliyatida innovatsiyalardan faol foydalanishni taqozo etmoqda. Innovatsiyalar hozirda mehmondo'stlik sanoatida muhim raqobat ustunliklaridan biri hisoblanadi. Mehmondo'stlik industriyasidagi innovatsiyalar mehmonxona mijozlarining ehtiyojlarini yaxshiroq qondirish uchun yangi g'oyalar va bilimlarni joriy etish natijasida yaratilgan yangi yoki takomillashtirilgan mahsulot, jarayon yoki usul ko'rinishida amalda qo'llaniladigan innovatsiya sifatida ta'riflanishi mumkin. Mehmondo'stlik industriyasidagi innovatsion texnologiyalar samaradorlik, qulaylik va mijozlar ehtiyojini qondirish uchun mehmondo'stlik sanoatida qo'llaniladigan yangi va takomillashtirilgan usullar va vositalarni anglatadi.
Мазкур мақолада корхоналар молиявий барқарорлигини таъминлашда стратегик молиявий қарорларнинг самарали ижросини таъминлашнинг иқсодий мазмуни баён этилган. Мамлакатимизда фаолият юритаётган акциядорлик жамиятлари мисолида капиталдан фойдаланиш самарадорлигини оширишга қаратилган молиявий қарорлар қабул қилишнинг амалдаги ҳолати таҳлил қилинган. Молиявий қарорлар қабул қилиш механизмини такомиллаштиришга доир илмий таклиф ва амалий тавсиялар шакллантирилган.
Mazkur maqolada respublikamizda so‘ngi yillarda mamlakatda soliq va moliya sohalarida tadbirkorlik faoliyatini yuritish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, investitsiya muhitini yaxshilash hamda biznes doiralarning ishonchini yanada mustahkamlashga qaratilgan keng ko‘lamli islohotlar yoritilgan. Shu bilan birga, iqtisodiyotda yashirin aylanma savdo va umumiy ovqatlanish, avtotransportda tashish, uy-joy qurilishi va ta’mirlash, turarjoy xizmatlarini ko‘rsatish kabi sohalar o‘rganilib, xorij tajribasi, mamlakatimizda uni qo‘llash bo‘yicha ilmiy-amaliy xulosa va takliflar shakllantirilgan.
O‘zbekistonda hududlarni barqaror va jadal rivojlantirish uchun ularning kompleks mutanosib rivojlanishi, resurslardan foydalanish samaradorligi, iqtisodiy, investitsiyaviy va moliyaviy salohiyatini baholashning yagona tizimini joriy etish, hududlarni rivojlantirish uchun zarur moliyaviy resurslar va imkoniyatlar bilan ta’minlash, mahalliy davlat hokimiyati organlarining moliyaviy erkinligini yanada oshirish, mahalliy budjetga tushumlar to‘liqligini ta’minlash strategiyalarini ishlab chiqish va uni amaliyotga tatbiq etish borasidagi ilmiy-tadqiqotlar ko‘lamini yanada kengaytirish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Mazkur maqolada hududlarni barqaror rivojlantirish masalalari ham nazariy va ham amaliy jihatdan yoritib berilgan.
Ushbu maqolada neyron tarmoqlarning ekonometriya va moliyaviy qaror qabul qilishdagi o‘rni, shuningdek, ularning shaxsiy moliya, avtomatlashtirish va inson-kompyuter o‘zaro aloqasiga ta’siri ko‘rib chiqiladi. Inson miyasi tuzilmasidan ilhomlangan neyron tarmoqlar ushbu sohalarda samaradorlik, aniqlik va qaror qabul qilish qobiliyatlarini yaxshilash orqali inqilob qilish imkoniyatiga ega. Shaxsiy moliyada ular McCulloch-Pitts neyron kabi avtomatlashtirilgan modellar yordamida byudjetlash, jamg‘arma va xarajatlarni boshqarishni optimallashtirishi mumkin. Sog‘liqni saqlash sohasida esa neyron tarmoqlar diagnostika imkoniyatlarini yaxshilaydi va prognozli davolashni ta’minlaydi. Maqolada, shuningdek, neyron tarmoqlarning ekonometriyada moliyaviy o‘zgarishlarni tahlil qilish, firibgarlikni aniqlash va risklarni samarali boshqarishdagi qo‘llanishi yoritiladi. Shu bilan birga, algoritmik qaror qabul qilishda ma’lumotlarning maxfiyligi, xavfsizligi va tarafkashlikka oid muammolar ham ko‘rib chiqilib, mas’uliyatli rivojlantirish zarurligi ta’kidlanadi. Umuman olganda, maqola neyron tarmoqlarni ekonometriya modellari va moliyaviy tizimlarga integratsiya qilish foydalari zamonaviy yutuqlar uchun juda katta va zarur ekanligini ko‘rsatadi.
Ushbu maqolada tovar va moliya bozorlarida monopoliyani bosqichma-bosqich qisqartirish, imtiyozlar va preferensiyalar berish tizimining samaradorligini oshirish, shuningdek, qonunchilikni tartibga solish tizimini qisqartirish orqali respublika iqtisodiyotining raqobatbardoshligiga salbiy taʼsirni yanada kamaytirishga alohida eʼtibor qaratilgan. xoʻjalik yurituvchi subyektlar zimmasiga yuklash va soliq maʼmuriyatchiligini amalga oshirish va respublika soliq majburiyatlarini bajarishda soliq toʻlovchilarning oʻzaro hamkorligini tubdan yaxshilash.
Ривожланган мамлакатларда кредит механизмини амалий асосларини такомиллаштириш орқали тижорат банкларининг иқтисодиётни реал секторини ривожлантиришдаги ролини ошириш, кредитлардан фойдаланиш самарадорлигини таъминлаш, банкларнинг кредитлаш фаолиятини инновациялар асосида ривожлантириш таъминланмоқда. Ушбу мақолада кредит механизмининг амалий асосларини такомиллаштириш билан боғлиқ бўлган долзарб муаммолар аниқланган ва улани ҳал қилишга қаратилган илмий таклифлар ишлаб чиқилган.
Xalqaro miqyosda turizmning ahamiyati tobora ortib bormoqda, chunki bu sektor davlatlar uchun jahon iqtisodiyotida oʻz oʻrnini mustahkamlash imkonini yaratadi. Shu bilan birga, turizmga boʻlgan sarmoya, mahalliy aholi uchun ish oʻrinlari yaratish, regional iqtisodiy oʻsishni qoʻllab-quvvatlash va madaniy almashinuvlarni rivojlantirishda muhim rol oʻynaydi. Ushbu maqolada, turizm sohasiga beriladigan eʼtibor iqtisodiyotning turli tarmoqlarini rivojlantirish va xalqaro aloqalarni mustahkamlash uchun sarmoya sifatida xizmat qilishi muhokama qilinadi.
Strategik moliyaviy rejalashtirish jadal rivojlanayotgan jahon iqtisodiyotida logistika korporativ tuzilmalarining moliyaviy samaradorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu tadqiqot logistik korporativ tuzilmalarning tashkiliy ehtiyojlariga moslashtirilgan strategik moliyaviy rejalashtirishning asosiy tamoyillari va metodologiyasini o‘rganadi. U pul oqimini optimallashtirish, xarajatlarni nazorat qilish, investitsiyalarni ustuvorlashtirish va risklarni boshqarishga e’tibor qaratgan holda moliyaviy strategiyalarni operatsion maqsadlar bilan integratsiyalashuvini o‘rganadi. Maqolada dinamik bozor talablarini qondirish va ta’minot zanjiri boshqaruvidagi noaniqliklarni yumshatish uchun raqamli vositalar va ilg‘or moliyaviy texnologiyalardan foydalanish muhimligi ifodalangan. Shuningdek, tadqiqot logistika amaliyotiga bosim kuchayib borayotgan bir sharoitda barqarorlikni ta’minlash va uzoq muddatli rentabellikka erishishda moliyaviy rejalashtirishning rolini ta’kidlaydi.
Mazkur maqola raqamli iqtisodiyot sharoitida audit jarayonlarini avtomatlashtirishning ahamiyati va afzalliklarini tahlil qiladi. Xususan, amortizatsiya hisobi jarayonlarini avtomatlashtirishda raqamli yondashuvning roli ko‘rib chiqiladi. Dasturiy kod va algoritmlar yordamida ma'lumotlarni tezkor va aniq tahlil qilish, auditorlik tekshiruvlarini optimallashtirish, resurslardan samarali foydalanish va jarayonlarni shaffof qilish imkoniyatlari ochib beriladi. Ushbu yondashuv orqali xatolarni sezilarli darajada kamaytirish va audit natijalarining ishonchliligini oshirishga erishildi.
Мақола Андижон вилояти мисолида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг иқтисодий салоҳиятини ошириш стратегиялари ва механизмларини таҳлил қилишга бағишланган. Мақолада минтақада кичик ва ўрта корхоналар (КўК) ривожланишига таъсир этувчи асосий омиллар, шу жумладан молиялаштиришга кириш имконияти, инновацион жараёнлар, таълим дастурлари ва давлат қўллаб-қувватлаши кўриб чиқилган. Статистик маълумотлар ва назарий тадқиқотларга асосланган ҳолда, муаллиф бизнес муҳитини яхшилаш ва тадбиркорлик фаоллигини рағбатлантириш бўйича бир қатор тавсиялар таклиф қилади, бу эса минтақа аҳолисининг барқарор иқтисодий ўсиши ва ҳаёт сифати яхшиланишига ёрдам бериши мумкин.
Солиқ харажатлари корхона харажатларининг муҳим қисмини ташкил этади, бу рентабелликка, пул оқимига, рақобатбардошликка ва мувофиқликка таъсир қилади. Уларнинг аҳамиятига қарамай, бизнес қарорларини қабул қилиш жараёнида солиқ харажатлари кўпинча эътибордан четда қолади. Ушбу мақола корхона харажатларининг таркибий қисми сифатида солиқ харажатларининг муҳим ролини ўрганади, уларнинг молиявий натижалар, рискларни бошқариш ва стратегик режалаштиришга таъсирини ўрганади.
Mazkur maqolada respublikamizda so‘ngi yillarda mamlakatda soliq va moliya sohalarida tadbirkorlik faoliyatini yuritish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, investitsiya muhitini yaxshilash hamda biznes doiralarning ishonchini yanada mustahkamlashga qaratilgan keng ko‘lamli islohotlar yoritilgan. Shu bilan birga, iqtisodiyotda yashirin aylanma savdo va umumiy ovqatlanish, avtotransportda tashish, uy-joy qurilishi va ta’mirlash, turarjoy xizmatlarini ko‘rsatish kabi sohalar o‘rganilib, xorij tajribasi, mamlakatimizda uni qo‘llash bo‘yicha ilmiy-amaliy xulosa va takliflar shakllantirilgan.
